Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/5304 Esas 2022/9288 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi :Alaplı Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi



Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalı...... Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili ile feri müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11.Hukuk Dairesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11.Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı...... Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili ile feri müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davacının 15.09.2006 tarihinden dava tarihine kadar davalıya ait iş yerinde her yıl 1 Temmuzdan 31 Ağustos arası hariç olmak üzere diğer her ay tam olarak çalıştığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı...... Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili cevap dilekçesinde; davanın 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açılmadığını, davacının davalı şirketin Alaplı Şubesine ait fındık fabrikasında 11.01.2011-24.02.2012 tarihleri arasında, 08.09.2013-24.06.2014 tarihleri arasında, 22.09.2014-02.05.2015 tarihleri arasında mevsimlik işçi olarak çalıştığını, en son 05.09.2015 tarihinde tekrar iş başı yaptığını, davacının halen çalışmaya devam ettiğini, iş yerinde mevsimlik olarak çalışıldığı hususu davacı tarafın da kabulünde olduğunu, davacının, davalı şirket bünyesinde çalıştığı tüm süre boyunca sigortalı gösterildiğini, özetle belirterek haksız ve yersiz davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Fer'i müdahil Kurum vekili cevap dilekçesinde; davacının davasını yetkili mahkemede açması gerektiğini, davanın beş yıllık hak düşürücü süre içerisinde açılmadığını özetle belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesinde ilk olarak “davanın kabubülüne, davacının davalıya ait işyerinde 15/09/2006 tarihinden dava tarihi olan 06/09/2016 tarihleri arasında her yıl 1 Temmuz-31 Ağustos ayları arası hariç her ay haftanın 6 günü mevsimlik işçi hizmet akdine dayalı olarak günün asgari ücreti ile çalıştığının tespitine, davacının 06/09/2016-01/11/2011 yılları arasındaki çalışmasının feri müdahil SGK'ya bildirilmediğinin tespitine, Kuruma bildirilen sürelerin infazda nazara alınmasına,” şeklinde karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ GÖNDERME KARARI
Davalı...... Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve feri müdahil Kurum vekillerince istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesince “tüm dosya kapsamından, davacının davaya konu, bildirim dışı dönemlerde de çalıştığı anlaşılmakta ise de yapılan araştırma ve inceleme, çalışma ilişkisinin başlangıcı ve süresi konusunda yeterli değildir. Bu yönde, öncelikle davalı işverene ait fındık fabrikası işyerinin kanun kapsamına alındığı tarih, vergi kayıt dönemleri belirlenmeli, resen tespit edilecek bordro tanıkları dinlenmeli, çalışma ilişkisinin hangi tarihte başladığı ve süresi konusunda tanık beyanları arasındaki çelişki giderilmeli, emniyet aracılığı ile de bilgi edinilmeye çalışılmalı, hasıl olacak neticeye göre bir karar verilmeli ve 6100 sayılı HMK'nın 297 ve devamı maddelerine uygun, infazda tereddüte yer bırakmayacak, uyuşmazlığı sona erdirecek, infaza elverişli hüküm kurulmalıdır ” denilmek suretiyle
“Feri müdahil Kurum vekili ve davalı işveren vekilinin istinaf istemlerinin 6100 sayılı HMK 353/1-a.6 maddesi uyarınca kabulü ile, Alaplı 1. Asliye (İş) mahkemesinin 18/01/2018 tarih ve 2016/ 348 Esas, 2018/43 Karar sayılı kararının ortadan kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için dava dosyasının Mahkemesine gönderilmesine,” karar verilmiştir.
C-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ GÖNDERME KARARI SONRASI İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne, davacının davalıya ait 1035456.067 sıra numaralı...... Otomotiv San. Tic. A.Ş. (Alaplı Şubesi) iş yerinde Kuruma bildirilen süreler haricinde her yılın 1 Temmuz-31 Ağustos ayları arası dönem hariç olmak üzere 15/12/2006-06/09/2016 tarihleri arasında günün asgari ücreti ile hizmet akdine tabi olarak çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine, karar verilmiştir.
D-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince davalı...... Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve feri müdahil Kurum vekillerinin istinaf istemlerinin 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b.1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı...... Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili sunmuş olduğu temyiz dilekçesi ile zamamaşımı itirazlarının dikkate alınmadığını, SGK kayıtlarının hükme esas alınması gerekirken; çelişkil, soyut tanık beyanları ile birlikte salt davacının beyanları nazara alınarak karar verilmesinin eksik ve hatalı olduğunu, davalı işyerine ait fabrikada yapılan işin mevsimlik olması sebebiyle net olarak belirli bir başlangıç ve bitiş tarihinin bulunmadığının dikkate alınmadığını, dinlenen tanıklardan bir kısmının davacının bir dönem börekçide çalıştığını beyan etmesine rağmen bu hususun da değerlendirilmediğini, davacının davasını ispatlayamadığını özet olarak belirtilerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak usul ve yasaya aykırı olarak kurulan İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Feri müdahil Kurum vekili sunmuş olduğu temyiz dilekçesi ile davacının davasını yetkili mahkemede, süresi içinde açmadığını, davacının iddiasını tanık beyanları ile değil yazılı belgelerle ispatlamasının gerektiğini, tüm bunların yanında istinaf kaldırma kararı öncesi dinlenen tanıklardan özellikle bordrolu tanıkların davacının iddialarının haksız olduğunu ortaya koyduğunu, davacının her türlü iddiasının yasal dayanaktan yoksun ve gerçek dışı olduğunu, esas yönünden de varit bulunmayan davanın reddinin gerektiğini özet olarak belirtilerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak usul ve yasaya aykırı olarak kurulan İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa'nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa'nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay'ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Gerçekten, davacının, işyerindeki bir kısım çalışmaları aylık bordrolara dayanılarak Kuruma kısmi olarak bildirilmiş ve bildirime uygun olarak da primleri ödenmiştir. İmzalı bordrolar davacı çalışmalarının işyerinde otuz günün altında geçtiğinin karinesidir. Karinenin tersinin ise, eşdeğerdeki belgelerle kanıtlanması gerektiği söz götürmez. Başka bir anlatımla, yazılı belgelerin varlığı halinde tanık sözlerine itibar edilemez. Dairemizin, giderek Yargıtay'ın oturmuş ve yerleşmiş görüşleri de bu doğrultudadır.
Somut olayda, eldeki dava dosyasına davalı işveren tarafından bir kısım imzalı ücret bordroları, ücretsiz izin belgeleri, istirahat belgeleri ibraz edilmiştir. Mahkemece davalı tarafından yazılı belge olarak ibraz edilen bu belge ve kayıtların hizmet sürelerinin değerlendirilmesinde dikkate alınmaması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
5510 sayılı Yasanın 86 ve 506 sayılı Yasanın değişik 79. maddesi hükmüne göre ay içerisinde bazı iş günlerinde çalıştırılmadığı beyan edilen sigortalıların 30 günden az çalıştıklarını belgeleyen bilgilerin prim bildirgelerine eklenmesi suretiyle bildirilmesi gerekmekte olup eksik bildirilen günlere ilişkin tüm prim bildirgelerinin ekleriyle birlikte içerecek şekilde) davalı Kurumdan ve davalı işyerinden izin belgeleri, puantaj kayıtları ve ücret tediye bordroları, istirahat belgeleri istenmeli, belgeler üzerinde yer alan hizmet gün sayısı davacı tarafından imzaya itiraz edilip edilmemesine göre değerlendirilmeli, davacının ücretsiz izin belgeleri ve bordrolarda yer alan imzaya itiraz etmesi durumunda imzanın davacıya ait olup olmadığı hususunda yöntemince uzman bilirkişi incelemesi yaptırılmalı, imzaların davacının eli ürünü olduğu saptandığında ve bu konuda hata, hile, ikrah durumu da iddia ve ispat edilemediğinde çalışma iddiasıyla ilgili olarak, bu yazılı belgelerin aksini eş değer kanıtla ispatlaması için davacıya kabul edilebilir süre tanınarak sunacağı deliller toplanmalı, sonucuna göre imzaların davacıya ait olmadığı belirlendiğinde ya da hata, hile, ikrah durumunun varlığı halinde veya imzasız bordroların bulunduğu dönem yönünden, davacının hizmet tespiti istemi yönünden iddiasını doğrulayan tanık anlatımları dikkate alınmalı, aksi durumda belgeler üzerinde yer alan gün süreleri ve istirahat belgelerinde yer alan gün süreleri dikkate alınarak hizmet gün sürelerinden dışlanmalı ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde karar tesisi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı...... Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekili ve feri müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurularının esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak, temyiz edilen İlk Derece Mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 16.06.2022 gününde karar verildi.