Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/5976 Esas 2022/9345 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi

Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı Kurum 27.8.2014 tarihinde davalı işverene ait işyeri sigortalılarından ...’nın geçirdiği ... kazası sonucu vefatı nedeniyle hak sahiplerine bağladığı ... kazası ölüm gelirinin ilk peşin sermaye değerinden ıslahla 385898,90 TL’nin tahsis onay tarihinden işleyecek yasal faiziyle kusurlu işverenden tahsilini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı işveren vekili, dava konusu ... kazası nedeniyle vefat eden sigortalının işinde tecrübeli ve deneyimli bir çalışan olduğunu, işveren tarafından tüm ... güvenliği eğitimlerinin verildiğini, ... güvenliği ile ilgili her türlü ekipmanın teslim edildiğini, davacının kaza geçirdiği makinede mevcut güvenlik tertibatına göre bu vakte kadar hiç bir işçinin ve kaza geçirenin kaza tarihine kadar hiç bir sorun yaşamadığını, makine ile makinanın kumanda panelinin ayrı yerde olduğunu, aralarında kapı bulunduğunu, söz konusu kapının otomatik olduğunu ve makine çalışırken odaya girişi engellediğini, olay günü kaza geçiren işçi Metin’in bahse konu kapıyı kolay ulaşılamayacak bir yükseklikte ve korunaklı bir yerde bulunan düğmeyi kullanarak devre dışı bıraktığı ve kapının sürekli açık kalmasını sağladığı, böyle bir çalışmanın işyeri kurallarına aykırı olduğunu, ... prosedürünün sigortalı tarafından doğru uygulanmaması nedeniyle meydana gelen kazada işverenin kusurunun bulunmadığını beyanla davanın reddini istemiştir.
III-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemesince “...1-Davanın kabulü ile; 385.898,90 TL ilk peşin sermaye değerli gelirin onay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte, davalıdan alınarak davacı kuruma verilmesine,...” karar verilmiştir.
IV-BAM KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince, “...Davalı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine,...” karar verilmiştir.
V-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davalı vekili dava konusu ... kazasında işverenliğin kusurunun bulunmadığını, kazanın tamamen sigortalının prosedüre uygun olmayan çalışması nedeniyle meydana geldiğini, ceza davasında sigortalının kusurlu bulunduğunu işyeri amirlerinin kusurlu bulunmadığını eldeki davada işverene kusur verilmesinin hatalı olduğunu beyanla kararın bozulmasını istemiştir.
VI-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davacı Kurumun 27.8.2014 tarihinde meydana gelen ... kazası nedeniyle ölen sigortalının hak sahiplerine bağladığı gelirler nedeniyle oluşan Kurum zararının tazmini amaçlı açtığı eldeki davada davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanunun 21. maddesi olup, Mahkemece yapılan araştırma ve inceleme, hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir.
5510 sayılı Kanun'un “... Kazası ve Meslek Hastalığı İle Hastalık Bakımından İşverenin ve Üçüncü Kişilerin Sorumluluğu” başlıklı 21. maddesine göre; ... kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve ... güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilir. Anılan madde ile işveren davalının, Kurumun rücu alacağından sorumluluğu ancak kusurunun varlığı halinde mümkündür.
Kusurun belirlenmesinde ise; zararlandırıcı sigorta olayının ne şekilde oluştuğunun, dosya içeriğindeki tüm deliller takdir olunarak belirlenmesi ve kabul edilen maddi olgular doğrultusunda, konusunda uzman sayılacak kişilerden oluşturulacak bilirkişi heyetinden, aynı olay nedeni ile daha önce açılmış ve kesinleşmiş tazminat ve ceza davaları varsa, tazminat davasında verilen kararın güçlü delil oluşturduğu hususu ile ceza davasında belirlenen maddi olguların bağlayıcı olacağı hususu da gözetilmek suretiyle sigortalı ile davalının ve varsa dava dışı kişilerin kusur oran ve aidiyetleri konusunda rapor alınması gereklidir.
Kusur raporlarının, 5510 sayılı Kanun'un 21. maddesi, ... kazası tarihinde yürürlükte bulunan 6331 sayılı ... Sağlığı ve Güvenliği Kanununa uygun olarak düzenlenmesi gerekir. Anılan kanunlarda; İşverenler işyerlerinde ... sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de ... sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. İşverenler, işyerinde alınan ... sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli ... sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar, denilmekte, böylece, işçiyi gözetim ödevi ve insan yaşamının üstün değer olarak korunması gereğinden hareketle; salt mevzuatta öngörülen önlemlerle yetinilmeyip, bilimsel ve teknolojik gelişimin ulaştığı aşama uyarınca alınması gereken önlemlerin de işveren tarafından alınmasını zorunlu kılmaktadır;
6331 sayılı Kanunun "Risklerden korunma ilkeleri" başlıklı 5. maddesinde, İşverenin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde; "a)Risklerden kaçınmak. b)Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek. c)Risklerle kaynağında mücadele etmek. ç)İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile ... ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek. d)Teknik gelişmelere uyum sağlamak. e)Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek. f)Teknoloji, ... organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek. g)Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek. ğ)Çalışanlara uygun talimatlar vermek." ilkelerinin göz önünde bulundurulması gerektiği belirtilirken, Anılan Kanunun "Çalışanların yükümlülükleri" başlıklı 19. maddesinde, "Çalışanların, ... sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlü oldukları ve çalışanların işveren tarafından verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda; a)İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek. b)Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak. c)İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek. ç)Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile ... birliği yapmak. d)Kendi görev alanında, ... sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile ... birliği yapmak" yükümlülüğü bulunduğu belirtilmiştir.
Dava konusu ... kazası ile ilgili olarak hazırlanan Kurum teftiş raporunda kazanın oluşmasında işverenin %50, sigortalının %50 oranında kusurlu bulunduğu, ceza davasında işveren vekili ve üretim müdürü olan sanık ile işyeri vardiya amiri olan sanığın meydana gelen kazada kusurlu olmamaları nedeniyle beraat ettikleri ölen sigortalının ise birinci derecede asli kusurlu bulunduğu, eldeki dosyada ise işverenin %80, sigortalının %20 oranında kusurlu bulunmasına göre karar verildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece ceza dosyası ve teftiş raporunun celbi ile kaza ile ilgi tüm kusur raporlarının 6331 sayılı Kanunun kapsamında ayrıntılı bir şekilde tartışılıp değerlendirilmesi sonucu raporlar arasındaki çelişkinin giderileceği dava konusu ... kazasının gerçekleştiği ... kolunda ... güvenliği bakımından uzman kişilerden oluşan bilirkişi heyetinden yeniden oluşa uygun bir kusur raporu alınarak varılacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine,16.06.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.