Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/6513 Esas 2022/9411 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, davalı şirket bünyesinde çalıştığı dönemde prime esas kazancının gerçek ücretin altında bildirildiğini iddia ederek, SGK'ya bildirilen gerçek aylık net ücretin tespit edilmesi için dava açmıştır. İlk derece mahkemesi, davayı kısmen kabul etmiş, istinaf başvurusu sonrası Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi tarafından esastan reddedilmiştir. Temyiz başvurusu sonucu Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, gerçek ücretin tespitinde işçinin imzasının bulunduğu belgelerin ispatını zorunlu kılan kanun maddelerine atıfta bulunarak, davacı lehine karar verilmesi gerektiğine hükmetmiştir.
Kanun maddeleri:
- 5510 sayılı Kanun'un 86. maddesi (506 s. K m. 79): Mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamlarının dikkate alınacağı belirtilmektedir.
- 5510 sayılı Kanun'un 82. maddesi (506 s. K. m. 78): Prime esas günlük kazançların alt ve üst sınırlarının ne olacağı gösterilmektedir.
- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 200. (1086 sayılı HUMK m. 288) madd

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi : ... 16. İş Mahkemesi


Dava, prime esas kazancının tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı, taraf vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesince özetle; davacının 15.01.1997-31.03.2009 tarihleri arasında davalı şirket bünyesinde görüntü yönetmeni olarak çalıştığını, davacının primlerinin gerçek ücretin altında bildirildiğini, son 3 yıla kadar her yıl düzenli olarak zam yapıldığını, sadece son 3 yıl boyunca aylık net ücretinin 3.000,00 TL olduğunu belirterek, davalı nezdinde 15.01.1997-31.03.2009 tarihleri arasındaki SGK prime esas gerçek aylık net ücretinin tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; zamanaşımı, hak düşürücü süre, derdestlik, husumet, görev ve yetki itirazında bulunduklarını, davacının talebi ile ilgili Kurumun yaptığı işlemin doğru olduğunu, herhangi bir eksiklik bulunmadığını bu nedenle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... Prodüksiyon Haber Ajansı San. ve Tic. A.Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; yetki ve hakdüşürücü süre itirazında bulunduklarını, ofiste tam zamanlı olarak çalışmadığını, davacının asıl yaptığı işin kameramanlık olduğunu, davacının bazı katalog çekimlerinde fotoğrafçılık ve ...'ın çektiği belgesellerin 70 bölümünde kameramanlık yaptığını, görüntü yönetmeni olduğu iddialarının gerçeği yansıtmadığını, SGK'ya bildirilen ücretlerin gerçek ücreti olduğunu, tam zamanlı çalışmadığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın kısmen kabul ve kısmen reddi ile;
1-a)Davacının davalıya ait 1021886 sicil sayılı işyerinde prime esas gerçek kazancının 01.10.1998-31.03.2009 tarihleri arasında;
b)Fazlaya ilişkin talebin reddine,
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
1-Davacı vekili, davalı ... Prodüksiyon Haber Ajansı San. ve Tic. A.Ş. vekili ile davalı Kurum vekilinin istinaf istemlerinin 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b.1 maddesi uyarınca esastan reddine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Taraf vekilleri kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
5510 sayılı Kanun 86. maddede (506 s. K m. 79), mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamlarının dikkate alınacağı belirtilmiştir. Bu nedenle sigortalının ücretinin ve davalı ...’na (Devredilen SSK) davalı işveren tarafından ödenen ve ödenmesi gereken primlerin miktarının belirlenebilmesi amacıyla prime esas kazancın tespitinde, gerçek ücretin esas alınması koşuldur.
Davanın niteliği gereği çalışma olgusunun her türlü delille ispatlanabilmesine karşılık ücretin ispatında bu denli serbestlik söz konusu değildir. Ücretin ispatında Hukuk Genel Kurulu’nun 2005/409-413, 2010/480-523, 2011/608-649 sayılı kararlarında da belirtildiği üzere, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 200. (1086 sayılı HUMK m. 288) maddesinde yazılı sınırları aşan, ücret alma iddialarının, yazılı delille kanıtlanması zorunluluğu bulunmaktadır. Ücret miktarı maddelerde belirtilen sınırları aşıyorsa, tespiti gereken gerçek ücretin; hukuksal geçerliliğe haiz olarak düzenlenmiş bulunmaları kaydıyla, işçinin imzasının bulunduğu aylık ücreti gösteren para makbuzları, banka kayıtları, usulüne uygun tutulan ticari defter kayıtları, ücret bordroları gibi belgelerle ispatı mümkündür.
Yazılı delille ispat sınırın altında kalan miktar için veya bu miktar üzerinde olsa bile varlığı iddia edilen çalışma süresine ait yazılı delil başlangıcı sayılabilecek belgelerin bulunması halinde tanık dinletilmesi mümkündür (1086 sayılı HUMK m. 292; HMK m. 202). Eğer ispat sınırının altında kalan ücretler, yine işçinin imzası bulunan belgelere dayanıyorsa yine aksinin yazılı delillerle ispatlanması gerekecektir (HMK m. 201).
5510 sayılı Kanun 82. maddede (506 s. K. m. 78) prime esas günlük kazançların alt ve üst sınırlarının ne olacağı gösterilmiştir. Günlük kazançları alt sınırın altında olan sigortalılar ile ücretsiz çalışan sigortalıların günlük kazançları alt sınır üzerinden, günlük kazançları üst sınırdan fazla olan sigortalıların günlük kazançları da üst sınır üzerinden hesaplanır.
Somut olayda, Ocak 1997-eylül 1998 aylarına ait ücret bordrolarında davacının ihtirazi kayıtsız imzası bulunduğu, davacıya 2006 ve 2007 yılında yapılan ücret ödemelerinin ortalaması alınarak 31.12.2007 ye kadar aylık ücretin asgari ücretin 3.28 katı tutarında olduğunun kabulüyle 1998/10-2007/12 devresine teşmil edilmek suretiyle tespit edildiği anlaşılmakla; yukarıda öngörülen yönteme uygun inceleme ve araştırma yapılmaksızın istemin kabulüne karar verilmesi hatalı bulunmuştur.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, taraflar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesince verilen karar bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgililere iadesine, dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine, suretinin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 20.6.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.