Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/7022 Esas 2022/9548 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, İnşaat ve Dek. Dış Tic. Ltd. Şti.'nin prim borcu nedeniyle gönderilen ödeme emirlerinin iptalini istemiştir. İlk derece mahkemesi, borçtan %4 hissesi oranında sorumlu olduğunu tespit ederek ödeme emirlerinin bir kısmının iptaline karar vermiştir. Ancak davacı ve davalı Kurum vekili istinaf yoluna başvurmuş, istinaf başvuruları esastan reddedilmiştir. Davalı Kurum vekili temyiz başvurusunda bulunarak kararın bozulmasını talep etmiştir. Mahkeme, Kurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde 6183 sayılı Kanunun 51, 102 ve 106 ncı maddeleri hariç diğer maddeleri uygulanacağını belirtmiştir. Ayrıca, 5502 sayılı Kanunun 37. maddesi gereğince ödenmeyen alacakların Kurum alacağına dönüşeceğini ifade etmiştir. Son olarak, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 4/1. maddesi ile Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat edilmeden dava açılamayacağına dikkat çekilmiştir.

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi: ... Anadolu 21. İş Mahkemesi



Dava, ödeme emrinin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı, taraf vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının esastan reddine dair karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili, dava dışı ...İnşaat ve Dek. Dış Tic. Ltd. Şti.'nin prim borcu nedeniyle Pendik SGM tarafından davacıya ödeme emirleri gönderildiğini, şirkette % 4 hissesi olup yetkili müdür olmadığını, prim borcundan hissesi oranında sorumlu olduğunu, damga vergisi borcundan sorumluluğu bulunmadığını, yapılandırma başvurusu yapıldığını, borcun bir kısmının ödendiğini, borçların zaman aşımına uğradığını belirterek 2008/11330, 2008/15997, 2008/15998, 2009/21718, 2009/21719, 2009/28250, 2009/28251, 2012/42716, 2012/42717, 2013/16015, 2013/16016, 2013/78688, 2013/78689, 2013/78690, 2014/22384, 2014/22385 takip numaralı ödeme emirlerinin iptalini talep etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili, davanın reddine dair karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile; Pendik Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından davacıya gönderilen 2008/15998, 2008/15997, 2008/11330, 2009/28251, 2009/28250, 2009/21719, 2009/21718, 2012/42717, 2012/42716, 2013/78690, 2013/78689, 2013/78688, 2013/16016, 2013/16015, 2014/22385, 2014/22384 takip numaralı ödeme emirlerinde belirtilen borçtan % 4 hissesi oranında sorumlu bulunduğunun tespitine, bakiye miktar yönünden ödeme emirlerinin iptaline, 6183 sayılı yasanın 58/4 maddesi uyarınca davacının sorumlu olduğu miktar üzerinden hesap edilecek %10 tazminatın davacıdan alınarak davalı Kuruma verilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davacı vekili, prim borcunun zamanaşımına uğradığını, %10 tazminata hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğunu, kök raporda bildirildiği gibi 5.674,46 TL'den sorumlu olduğuna kabul edilmesi gerektiğini belirterek istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davalı Kurum vekili, davacının prim borçlarından % 4 oranında sorumlu olduğu gözetilerek ödeme emri gönderildiğini, zamanaşımını kesen sebepler bulunduğunu eksik inceleme ve araştırma ile karar verildiğini, davanın reddi gerektiğini belirterek istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince, davacı vekili ile davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Yasa'nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine dair karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili; istinaf yoluna başvuru nedenleri ile aynı doğrultuda, kararın bozulmasını talep etmişlerdir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
5510 sayılı Kanunun 88. maddesinde (506 sayılı Kanun m. 80) Kurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü Hakkında Kanunun 51 inci, 102 nci ve 106 ncı maddeleri hariç, diğer maddeleri uygulanacağı, Kurumun, 6183 sayılı Kanunun uygulanmasında Maliye Bakanlığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşları ve mercilere verilen yetkileri kullanacağı belirtilmiştir.
5502 sayılı ...Kanununun 37. maddesinin üçüncü fıkrasında da süresi içinde ödenmeyen sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası primleri, işsizlik sigortası primleri, idarî para cezaları, gecikme zamları, katılım payları Kurum alacağına dönüşeceği ve bu alacakların tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci, 102 nci ve 106 ncı maddeleri hariç diğer maddelerin uygulanacağı belirtilmiştir.
6183 sayılı Kanun'un 58. maddesinde, kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahıs, böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı hakkında, tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde (7061 sayılı Kanun ile değişik, 01.1.2018 tarihinden geçerli olmak üzere 15 gün içinde) itirazda bulunabileceği belirtilmiştir. Anılan madde ile Kurum alacakları için 6183 sayılı Kanunun 55. maddesi hükmü uyarınca düzenlenip tebliğ edilen ödeme emirlerine karşı 7 gün içerisinde dava açılması zorunludur.
6183 sayılı Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, kamu Kurumu olan Sosyal Güvenlik Kurumuna idari icra takibi yetkisi vermektedir. Tahakkuk etmiş ve kesinleşmiş Kurum alacaklarının nasıl tahsil edileceğini düzenleyen bir usul kanunudur. SGK, icra dairesine başvurusuna gerek kalmadan kendisi ödeme emri düzenleyerek takip yapabilme yetkisini haizdir.
Öte yandan, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 4/1. maddesi (5521 sayılı Kanun m. 7/3) “31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklarda, hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talepleri hariç olmak üzere, dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat edilmesi zorunludur. Diğer kanunlarda öngörülen süreler saklı kalmak kaydıyla yapılan müracaata altmış gün içinde Kurumca cevap verilmezse talep reddedilmiş sayılır. Kuruma karşı dava açılabilmesi için taleplerin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması şarttır. Kuruma başvuruda geçirilecek süre zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmaz” hükmünü amirdir.
Eldeki davada, 04.12.2020 tarihinde dava dışı limited şirket tarafından yapılandırmaya başvurulduğu, 26.03.2021 tarihinde borcun ödendiğinin anlaşılması karşısında; iş bu dava yönünden de, davaya konu prim borçlarının yapılandırma ile sona erip ermediği tereddütsüz belirlenerek; davanın konusuz kalma durumu değerlendirilmeli; varılacak sonuca göre karar verilmelidir.
Mahkemece, yukarıda açıklanan maddi ve hukuki esaslar doğrultusunda inceleme yapmak suretiyle karar verilmesi gerekirken, eksik araştırma ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde; karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak; İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak; temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, karardan bir örneğin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 22.06.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.