Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/5308 Esas 2022/11288 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı işçi, davalı üniversite bünyesinde Ağustos 2012-14.07.2016 tarihleri arasında çalıştığını iddia ederek sigorta başlangıç tarihinin Ağustos 2012 olarak kabul edilmesini ve tam süreli çalışma olarak ayda 30 gün üzerinden bildirim yapılmasının tespit edilmesini istemiştir. İlk derece mahkemesi, davacının davalı işyerinde 24.09.2012-30.04.2013 tarihler arasında araştırma görevlisi sıfatı ile fiili ve eylemli olarak kesintisiz şekilde burs karşılığında çalıştığının tespitine karar vermiştir. Ancak, Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi, yapılan incelemenin eksik olduğunu ve davacının tam zamanlı mı yoksa kısmi zamanlı mı çalıştığı hususunun belirlenmesi gerektiğini belirterek, kararı bozmuştur. Hizmet tespitine ilişkin talebin yasal dayanağı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun geçici 7. maddesi gereğince 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleridir. Bu tür davaların kamunun düzeni ile ilgili olduğu ve özel bir duyarlılıkla yürütülmesi gerektiği belirtilmiştir.

Mahkemesi :... 22. İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı, davalı vekili ve fer’i müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince, istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı vekili ve fer’i müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davacının, davalı üniversite bünyesinde Ağustos 2012-14.07.2016 tarihleri arasında çalıştığını ileri sürerek, sigorta başlangıç tarihinin Ağustos 2012 olarak tespitine ve çalışmalarının tam süreli olarak kabulü ile ayda 30 gün üzerinden bildirim yapılması gerektiğinin tespitine karar verilmesini istemiştir.
II-CEVAP
Davalı ... vekili, davalı üniversitenin davacının talebi üzerine Öğretim Üyesi Yetiştirme programı kapsamında karşılıklı bir eğitim destek taahhütnamesi imzalanarak 7 ay süreli eğitim destek hizmeti verildiğini, taahhütname uyarınca davacının 7 ay süreyle uygulamalı eğitime tabi tutulacağı ve bu süreçte haftada 20 saat akademisyenlere yardımcı olacağı ve karşılığında kendisine aylık net 1.500 TL nakit burs sağlanacağı, 7 aylık programın sonunda davacının akademisyen olarak yetiştirilebileceği düşünülerek davacıya iş teklifinde bulunulduğunu, davacının kabul etmesi üzerine kendisinin 30/04/2013 tarihinde uzman olarak istihdam edildiğini, istihdam edildiği 30/04/2013 tarihinden iş akdinin sonlandırıldığı tarihe kadar davacının tüm işçilik alacaklarının eksiksiz olarak ödendiği gibi sigorta kaydının da yapıldığını belirterek, davanın reddini istemiştir.
Fer’i müdahil Kurum vekili, davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, yapılan yargılama sonucunda, davanın kabulü ile; davacının davalı işyerinde 24.09.2012-30.04.2013 tarihler arasında araştırma görevlisi sıfatı ile fiili ve eylemli olarak kesintisiz şekilde burs karşılığında çalıştığının tespitine, karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... 22. İş Mahkemesi'nin 05/11/2019 tarihli, 2016/532 Esas - 2019/338 Karar sayılı kararı usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğundan davalı vekilinin ve feri müdahil Kurum vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Yasanın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davalı ... vekili, mahkemece eksik inceleme ve araştırma ile verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek, bozulmasını istemiştir.
Fer’i müdahil SGK vekili, usul ve yasaya aykırı verilen kararın temyizen bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Hizmet tespitine ilişkin talebin yasal dayanağı 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçiş hükümlerini içeren geçici 7. maddesi gereğince 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davalı işveren tarafından davacı adına düzenlenen işe giriş bildirgesinin bulunmadığı, talep edilen dönem içerisinde 30.04.2013-14.07.20016 tarihleri arasında geçen çalışmalarının Kuruma eksiksiz bildirildiği, davacı ile davalı üniversite arasında 24.09.2012 başlangıç tarihli 2012-2013 akademik döneminde geçerli olmak üzere Öğrenci Yetiştirme Programı Taahhütnamesi imzalandığı, taahhütnamenin öğrencinin yükümlülükleri başlıklı kısmında, programa kabul edilen öğrencinin, normal lisansüstü ders/tez/proje yükünün yanı sıra haftada 20 saat süreyle öğretim üyeliğine hazırlama programı kapsamında öğretim üyelerine derslerle ilgili uygulama, laboratuvar vb. çalışmalarda ödev, proje vb. değerlendirmelerde, sınav gözcülüğünde, araştırma vb. deneylerde, kayıt işlemleriyle ilgili görevlerde yardımcı olacakları, yine aynı program dahilinde öğrencinin programa kayıtlı olduğu süre zarfında Üniversite tarafından kendisine aylık 1.500 TL burs ödeyeceğinin belirtildiği, dönem bordrolarının getirtildiği, tanıkların dinlendiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda; fiili çalışmanın kısmi ya da tam zamanlı geçip geçmediği hususu yeteri kadar araştırılmaksızın, sonuca gidilmesi hatalı olmuştur.
Mahkemece yapılacak iş, Öğrenci Yetiştirme Programı kapsamında çalışan davacı tanığı ...’nin, program dahilinde 20 saatlik bir çalışma yaptıklarına dair beyanı dikkate alındığında, davacının çalışmasının tam zamanlı mı veyahut kısmi zamanlı mı olup olmadığı yönünden, dönem bordro tanıkları ve davacı ile aynı programa katılmış başka kayıtlı öğrenci varsa bu kişiler tespit edilip dinlenmeli ve bu şekilde çalışmanın kısmi mi yoksa tam zamanlı olup olmadığı hususu tereddütsüz bir şekilde belirlendikten sonra, oluşacak sonuca göre karar verilmelidir.
Açıklanan maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde davalı vekili ve fer’i müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1. maddesi gereği kaldırılarak, temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 27.09.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.