Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/7490 Esas 2022/11399 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, davalı nezdinde çalışırken sigortasının yapılmadığını belirterek hizmet tespiti istemiyle dava açmıştır. İlk derece mahkemesi davanın kabulüne karar vermiş ancak istinaf yoluyla verilen karar bu kararı reddetmiştir. Fer'i müdahil olarak tanıklık yapan SGK ise davanın re'sen araştırma ilkesi doğrultusunda incelenmesi gerektiğini belirterek davanın reddini talep etmiştir. Temyiz yoluyla incelenen davada, Mahkeme kararının eksik araştırma ve incelemeye dayalı olduğu belirtilmiştir. Mahkeme, davalı işyeri bordrolarının celp edilip, talep dönemini kapsar şekilde, tanıkların kendi çalışma dönemleri de tespit edilmeli; öte yandan davacının gazete dağıtım işini yaptığı iddiası karşısında, abonelerin tespit edilerek, çalışmanın süresi, davacının ücreti tespit edilmek suretiyle toplanan deliller ışığında karara varılması gerektiği belirtilmiştir. Bu sebeple, ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi kararı kaldırılmış ve ilk derece mahkemesi kararı bozulmuştur. Kanun maddeleri ise; dava 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanun’un m. 86/9. maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır.

Mahkemesi : ... 19. İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı, davalı ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesince istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davalı nezdinde Mart 2016 döneminde çalışmaya başladığını, 9 ay bilfiil gazete dağıtım elemanı olarak çalıştığını, çalıştığı süre boyunca sigortasının yapılmadığını belirterek, bildirilmeyen hizmetlerinin hizmetlerinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II- CEVAP
Davalı ... Dağ. Yay. İnş. Turz. Doy. Tük. Mad. Taş. Dış. Tic. Ltd. Şti. vekili, davacının müvekkili şirkette hiçbir çalışması bulunmadığını, Kurum kayıtları esas olup iddianın eşdeğer belgelerle ispatlanması gerektiğini belirterek; davanın reddini talep etmiştir.
Fer'i Müdahil SGK vekili, davanın kamu düzenine ilişkin olup her türlü araştırmanın re'sen yapılması gerektiğini, davada hak düşürücü sürenin dolduğunu belirterek; davanın reddini talep etmiştir.
III- MAHKEME KARARI
A- İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mahkemece, davacının davasının kabulü ile; davacının davalı 1074798 sicil numaralı ... Dağıtım Yayıncılık İnşaat Turizm Dayanıklı Tüketim
Maddeleri Taşımacılık Dış Tic. Ltd. Şti. bünyesinde 01/03/2016-30/11/2016 tarihleri arasında asgari ücret üzerinden hizmet akdine dayalı olarak sigortasız çalıştığının tespitine, dair karar verilmiştir.
Davalı ... Dağ. Yay. İnş. Turz. Day. Tük. Mad. Taş. Dış. Tic. Ltd. Şti., davanın niteliği gereği her türlü araştırmanın re'sen yapılması gerekirken davalı işyerinde çalışmayan tanık anlatımları esas alınarak hüküm kurmasının yerinde olmadığını, 2016/3- 2016/11 arası müvekkil işyerinde çalıştığını iddia eden davacının müvekkili şirkette hiçbir çalışması bulunmadığını, adi nitelikteki ve her zaman sonradan hazırlanabilecek belgelerde müvekkili şirketin imza ve kaşesi bulunmadığını, bu belgelerin haricen de hazırlanabileceğini, çalışma iddiası ispatlanmadan verilmiş kararın hukuka aykırı olduğunu belirterek istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
Fer'i Müdahil SGK vekili, davanın kamu düzenine ilişkin olup re'sen araştırma ilkesinin geçerli olduğunu, Kurum kayıtları esas olup iddianın eşdeğer belgelerle ispatlanması gerektiğini, davadan önce kuruma başvurulması gerekli olup, başvurulmadı ise dava şartı yokluğundan davanın reddi gerektiğini, mahkemece eksik inceleme ile karar verildiğini, belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince, davalı ile feri müdahil Kurumun istinaf başvurularının HMK 353/1-b.1 maddesi uyarınca ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Feri müdahil Kurum vekili ve davalı vekili; istinaf sebepleri ile aynı doğrultudaki gerekçelerle, kararı temyiz etmiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanun’un m. 86/9. maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır.
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re'sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Tanık beyanları değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren, işçi ve işyeriyle ilişkileri düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça bordrolu, komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar da dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Somut olayda, Mahkemece verilen karar eksik araştırma ve incelemeye dayalıdır.
Mahkemece yapılması gereken iş;davalı işyeri bordroları celp edilip, talep dönemini kapsar şekilde, tanıkların kendi çalışma dönemleri de tespit edilerek; bordro tanıkları dinlenilmeli; öte yandan davacının gazete dağıtım işini yaptığı iddiası karşısında, abonelerin tespit edilerek, çalışmanın süresi, davacının ücreti tespit edilmek suretiyle; toplanan deliller ışığında varılacak sonuca belirlenmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı vekili ile feri müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesinin istinaf isteminin esastan reddine dair kararı kaldırılarak; ilk derece mahkemesince verilen karar bozulmalıdır.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1. maddesi gereği kaldırılarak, ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, karardan bir örneğin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine, 28.09.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.