Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/8933 Esas 2022/11852 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... ... Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No :


Dava, ödeme emri iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... ... Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
... ... Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın temyizen incelenmesi davalı Kurum vekili tarafından istenmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili dava dilekçesinde; Karabük ... Müdürlüğü tarafından Kardemir ... prim ve gecikme zammı borçlarından dolayı icra takibine başlanıldığını ve 23/10/2019 tarihli 16235519 ve 16233336 sayılı 2 adet ödeme emrinin derneğin yönetim kurulu üyesi olması sebebiyle müvekkiline tebliğ edildiğini müvekkilinin herhangibir temsilcilik görevinin bulunmadığını kanuni temsilci sıfatı bulunmayan müvekkilinin bu borçlardan sorumlu olmayacağını derneğin mal varlığına baş vurulmadan müvekkiline ödeme emri gönderilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu sigorta primlerinin ödenmemesinde haklı bir sebep bulunmadığını bu sebeple Karabük ... Müdürlüğü tarafından müvekkiline gönderilen 2018/10064 ve 2018/10058 takip nolu ödeme emirlerinin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Kurum Karabük İl Müdürlüğü 6632.78 ve 1028368.78 işyeri sicil nosu ile işlem görmekte iken hakkında 6183 sayılı Yasa gereği icra takibine başlanılan Kardemir Karabük ... Derneğinin borçlarından dolayı yönetim kurulu üyesi davacıya ödeme emrinin gönderildiğini ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI:
Mahkemece “Davanın kabulü ile; davalı Karabük ... İl Müdürlüğü tarafından gönderilen 23/10/2019 tarih ve 16235519 sayılı, 2018/010064 takip numaralı toplam 135.333,67 TL borç açısından davacı adına düzenlenen ödeme emrinin, 23/10/2019 tarih ve 16233336 sayılı, 2018/010058 takip numaralı toplam 53.608,99 TL borç açısından davacı adına düzenlenen ödeme emrinin ayrı ayrı iptaline,” karar verilmiştir.
B-... MAHKEMESİ KARARI
Davalı kurum vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine,
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili, kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davalı ... Başkanlığı tarafından; asıl borçlusu Karabük ... Derneği olan prim ve gecikme zammı borcunun ödenmemesi nedeniyle, kulüp yönetim kurulu üyesi-mali işler sorumlusu olan davacı aleyhine 2017/11 aya ait prim ve gecikme zammı alacakları talebiyle iki adet ödeme emri tebliğ edilmiştir. Davacı tarafından (15) günlük hak düşürücü süre içinde ödeme emrinin iptali talebi ile dava açılmıştır.
İptali istenen ödeme emrinin içeriğini teşkil eden 2017/11 aya ilişkin prim borçlusu olan davacının, 11/12/2017 tarihli genel kurul sonuç bildirgesinde yönetim kurulu üyesi seçildiği, yine 12/12/2017 tarihli yönetim kurulu kararı ile de yönetim kurulu üyesi-mali işler sorumlusu seçildiği, iki imza kullanımı ile birlikte kulübü temsil ve ilzam etmek üzere görevlendirildikleri, mahkemece; davacının 2017/11 ayda yönetim kurulu üyesi olmadığı, kulübü temsil ve ilzam yetkisinin bulunmadığı belirtilerek davanın kabulüne karar verildiği ancak verilen kararın eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olduğu anlaşılmıştır.
Ödeme emrine konu prim borçları yönünden, tüzel kişi işverenlerin ortak ve yetkililerinin kamu alacaklarından sorumluluğu; mülga 506 sayılı Kanunun 80, bazı maddeleri dışında 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunun 88, 6183 sayılı Kanunun 35 ve mükerrer 35. maddelerinde düzenlenmiştir.
506 sayılı Kanunun 80. maddesi; "Sigorta primlerini haklı sebepleri olmaksızın, birinci fıkrada belirtilen süre içerisinde tahakkuk ve tediye etmeyen kamu kurum ve kuruluşların tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri mesul muhasip, sayman ile tüzelkişiliği haiz diğer işverenlerin üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri kuruma karşı, işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur." hükmünü öngörmüş; 5510 sayılı Kanunun 88. maddesinde de bir kısım farklar dışında anılan maddeye benzer düzenleme getirmiş olup, "Kurumun sigorta primleri ve diğer alacakları haklı bir sebep olmaksızın bu Kanunda belirtilen sürelerde ödenmez ise kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, tüzel kişiliği haiz diğer işverenlerin şirket yönetim kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri Kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur." hükmünü getirmiştir.
6183 sayılı Kanunun 35. maddesinde; limited şirketlerin ortaklarının, şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olacakları düzenlenmiş; mükerrer 35. Maddesinde ise; amme alacakları ve bu bağlamda davalı Kurumun işveren tüzel kişilerden prim ve diğer alacaklarının, tüzel kişinin mal varlığından kısmen veya tamamen tahsil edilememesi ya da tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması halinde kanuni temsilcilerin şahsi mal varlıklarıyla sorumlu olacağı belirtilmiştir.
Yukarıdaki düzenlemelerden anlaşılacağı üzere, Kurumun prim alacağına ilişkin olarak işveren ile birlikte müteselsilen sorumluluk koşullarının oluşması için, işveren kamu kurum ve kuruluşu ise, kamu görevlilerinin tahakkuk ve tediye ile görevli olması, tüzel kişiliğe haiz diğer işyerlerinde ise üst düzey yönetici ya da yetkilisi ve kanuni temsilci sıfatıyla işveren tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili bulunulması gerekir. Ancak, 5510 sayılı Kanunun 88. maddesi burada bir ayrıma giderek özellikle şirket yönetim kurulu üyelerinin, temsil ve ilzam yetkisi aranmaksızın (haklı sebepleri olmazsa) müştereken ve müteselsilen sorumlu olacaklarını ayrıca belirtmiştir.
Öte yandan, 506 sayılı Kanunu'nun 80. maddesi primlerin zamanında ve düzenli olarak tahsilini sağlamaya yönelik olup, anılan maddenin 1. fıkrası hükmüne göre, işveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden bu Kanun gereğince hesaplanacak prim tutarlarını ücretlerinden kesmeye ve kendisine ait prim tutarlarını da bu miktara ekleyerek en geç ertesi ayın sonuna kadar Kuruma ödemeye mecburdur.
5510 sayılı Kanun madde 88/1 hükmüne göre “4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalıları çalıştıran işveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden bu Kanun gereğince hesaplanacak sigortalı hissesi prim tutarlarını ücretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlarını da bu tutara ekleyerek en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma öder” Görüldüğü gibi kanun, primlerin ne zaman ödeneceğini belirlememiş, bu konuda Kuruma yetki vermiştir.
SSİY madde 108’in önceki halinde, Kanunda belirtilen sigorta primleri, Kurumca çıkarılacak tebliğde belirtilecek süre içinde Kuruma ödeneceği hükmü vardı. Yani sigorta prim ödeme sürelerini belirleme yetkisi İşveren Uygulama Tebliğine bırakılmıştı. 01.09.2012 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan İşveren Uygulama Tebliğinin 2.4 maddesine göre ise, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalıları çalıştıran işverenler, bir ay içinde çalıştırdıkları sigortalıların prime esas kazançları üzerinden hesaplanacak sigortalı hissesi prim tutarlarını sigortalıların ücretlerinden keserek, kendi hissesine isabet eden prim tutarlarını da bu tutarlara ekleyerek en geç takip eden ay/dönemin sonuna kadar Kuruma ödeyecekleri belirtilmiştir.
29.05.2016 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan değişiklikle Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği madde 108’e göre işverenler, Kanunun 4 üncü ve 5 inci maddelerine tabi çalıştırdığı sigortalılara, ... destek primine tabi sigortalılara, 4857 sayılı İş Kanununun 7 nci maddesine göre iş görme edimini yerine getirmek üzere başka işverene geçici olarak devrettiği sigortalılara ilişkin primleri bu maddede öngörülen sürelerde öderler denilmiş, maddenin devamında ise 4/I-a sigortalıları yönünden primlerinin ödeme zamanı belirlenmiştir. Buna göre, a) Ayın 1’i ile 30’u arasındaki çalışmaları karşılığı ücret alan sigortalılar için en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın son gününe kadar, b) Ayın 15’i ile müteakip ayın 14’ü arasındaki çalışmaları karşılığı ücret alan sigortalılar için en geç belgenin ilişkin olduğu dönemi izleyen takvim ayının 14’ü ne kadar, işverenlerce Kuruma ödenir.
Buna göre eldeki davada, davacının, 12/12/2017 tarihinde yönetim kurulu üyesi-mali işler sorumlusu seçildiği ve iki imza ile kulübü temsil ve ilzama yetkili kılındığı, 2017/11 ay priminin ödeme döneminin yukarıda yapılan açıklamalar ışığında 2017/12 ay sonu olduğu gözetildiğinde 2017/11 ay prim borçlarından sorumlu olduğu gözetildiğinde davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirmeyle yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir ve bozmayı gerektirir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... ... Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... ... Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin ... Mahkemesine gönderilmesine, 05/10/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.