Davacı vekili, davacının davalıya ait işyerinde 22.02.1989-28.01.2010 tarihleri arasında "sır pasta ve frit hazırlama sorumluluğu" pozisyonunda çalışmakta iken 2010 bütçe yapılandırmaları kapsamında bu pozisyonun kaldırıldığı ve kendisine uygun başkaca bir iş olmadığı gerekçesiyle haksız ve geçerli olmayan nedenlerle iş sözleşmesinin feshedildiğini belirterek, müvekkilinin işe iadesine ve kanuni haklarına karar verilmesini istemiştir.
Davalı vekili, müvekkili şirketin karşılaşılan ekonomik krizin etkileri nedeniyle 2008 sonunda yeniden yapılanma sürecine girdiğini, 2010 yılı bütçe yapılanması çalışmalarında sır pasta ve frit hazırlama sorumluluğu görevinin diğer ekonomik kaygılar ve üretim maliyetinin düşürülmesi amacıyla iptal edildiğini, bu bölümün yaptığı işlerin diğer bölümlere dağıtılarak tasarrufa gidildiğini, yeniden yapılanmanın ekonomik nedenlerle üretim maliyetlerini düşürerek rekabet gücünü kaybetmeme kaygısından kaynaklandığını, buna bağlı olarak davacının iş sözleşmesinin işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebin varlığı üzerine feshedildiğini, bahsi geçen bölümün iptal edilmesi ve bu bölümün yaptığı işlerin diğer bölümlere nakli işleminin işletmesel bir karar olduğunu, bu iptal sonucu şirket bünyesinde istihdam fazlası oluştuğunu, devredilen bölümlerde istihdam açığı bulunmadığını, davacının başka bir işte istihdamının da mümkün olmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, davalı işveren, aldığı işletmesel karar çerçevesinde işletme bünyesinde davacının çalıştığı birimin iptal edildiğini, kapatılan birimin işlerinin diğer bölümlere aktarıldığını, işlerin aktarıldığı diğer bölümlerde de davacının çalışma olanağı bulunmadığı gibi işyerinin herhangi bir başka biriminde de çalışma olanağı bulunmadığım ve son çare olarak feshe başvurmak zorunda kalındığını savunmuş ise de, bu yönlere ilişkin herhangi bir iş yeri kaydını dosyaya sunmadığı, davacı tanıklarının davalı savunmalarının ve tanığının aksine, davacının çalıştığı birimin şefi konumunda olduğunu, işletmenin her bölümünde çalıştırılabilir niteliklere sahip bulunduğunu ifade ettikleri, davacının iş akdinin, işyerinde
çalıştığı birimin iptal edilmesi sonucunda sürekli olarak istihdam dışı kaldığı ve hizmetine ihtiyaç kalmadığı iddia edildiği halde işyerinde bu yönde bir çalışma yapıldığının ve davacının istihdam fazlası kaldığının kanıtlanamadığı, bunun yanında fesihten önce, başka istihdam olanaklarının varlığının araştırılmadığı, fesihten önce son çare ilkesine uyulmadığı ve feshin geçerli nedene dayanmadığı gerekçesiyle işe iadeye karar verilmiştir.
Hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar arasında iş sözleşmesinin feshinin geçerli nedene dayanıp dayanmadığı uyuşmazlık konusu olup, normatif dayanak 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18 ve devamı maddeleridir.
4857 sayılı Kanun’un 18. maddesine göre otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
İşletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan sebepler; sürüm ve satış olanaklarının azalması, talep ve sipariş azalması, enerji sıkıntısı, ülkede yaşanan ekonomik kriz, piyasada genel durgunluk, dış pazar kaybı, ham madde sıkıntısı gibi işin sürdürülmesini olanaksız hale getiren işyeri dışından kaynaklanan sebeplerle yeni çalışma yöntemlerinin uygulanması, işyerinin daraltılması, yeni teknolojinin uygulanması, işyerinin bazı bölümlerinin kapatılması ve bazı iş türlerinin kaldırılması gibi işyeri içi sebeplerdir.
İşletmenin, işyerinin ve işin gereklerinden kaynaklanan sebeplerle sözleşmeyi feshetmek isteyen işverenin fesihten önce fazla çalışmaları kaldırmak, işçinin rızası ile çalışma süresini kısaltmak ve bunun için mümkün olduğu ölçüde esnek çalışma şekillerini geliştirmek, işi zamana yaymak, işçileri başka işlerde çalıştırmak, işçiyi yeniden eğiterek sorunu aşmak gibi varsa fesihten kaçınma olanaklarını kullanması, kısaca feshe son çare olarak bakması gerekir.
4857 sayılı Kanun’un 20. maddesinin ikinci fıkrasına göre feshin geçerli nedene dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla yükümlüdür.
Dosya içeriğine göre, sır pasta ve frit hazırlama sorumlusu olarak çalışan davacının iş sözleşmesi, 2008 yılı genel ekonomik krizi nedeniyle gerçekleştirilen yeniden yapılanma çalışmaları çerçevesinde, yürütmekte olduğu görevin lağvedilmesi ve sır, pasta ve frit hazırlama bölümlerinin yetkili seviyesinde hazırlamalar şefliğine ayrı ayrı bağlanmış olarak faaliyetine devam edecek şekilde düzenlenmesi neden gösterilerek feshedilmiştir. Fesih gerekçesine göre, yargılama sırasında yapılan inceleme ve alınan bilirkişi raporu yetersizdir. İşverenin fesih bildiriminde ifade ettiği yeniden yapılanma çalışmalarının neler olduğuna ilişkin işletmesel karar getirtilmeli, ayrıca davacı ve diğer çalışanların işyeri şahsi sicil dosyası, görev tanımları ve çalıştıkları bölümleri gösteren kayıtlar ile fesihten önce ve sonrasını kapsayacak şekilde işçi alımı ve çıkarılmasını gösteren işyeri Sosyal Güvenlik Kurumu bildirgeleri de celbedilerek, işyerinde yeniden yapılanma kapsamında hangi değişikliklerin gerçekleştirildiği, bunun istihdam fazlalığına yol açıp açmadığı, bu kararın tutarlılık ve ölçülülük denetimi kapsamında tutarlı şekilde uygulanıp uygulanmadığı, davacının kıdemi, eğitim durumu ve diğer niteliklerine göre aynı veya başka bir birimde değerlendirilip değerlendirilemeyeceği, işyerinin faaliyet alanını ve iş organizasyonunu bilen uzman bilirkişiler aracılığı ile işyerinde keşif gerçekleştirilerek somut olarak araştırma yapılmalıdır. Feshin belirtilen ilkelere göre geçerli nedene dayanıp dayanmadığı belirlenmelidir. Mahkemece eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 07.06.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.
