Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekili ve davalı ... Seramik San. ve Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- KARAR -
Davacı vekili, davacı şirket ile davalı ... A.Ş. arasında davalı şirkete ait taşınmaz üzerinde davacı lehine 15 yıllık intifa hakkı tesis edilerek, davalı şirkete 1.180.000 TL gayrimaddi hak bedel ödemesi yapıldığını,dava konusu taşınmaz üzerindeki sabit nitelikteki yatırım bedellerinin de davacı tarafından ödendiğini,dava konusu taşınmazın diğer davalı şirket tarafından satın alındığını,intifa hakkının davalılarca keşide edilen ihtarname ile Rekabet Kurulu kararları gerekçe gösterilerek süresinden önce sona erdirildiğini,intifa hakkının tapudan terkin edildiğini,davacı şirketin intifa ivazını peşin ödediğini, geçersiz hale gelen sözleşme nedeniyle davalıların sebepsiz zenginleştiğini ileri sürerek, şimdilik gayrimaddi hak bedeli yönünden denkleştirici adalet ilkesi uyarınca belirlenecek güncel değeri karşılığında 1.256.170,18 TL"nin ve yapılan sabit yatırımlar nedeniyle denkleştirici adalet ilkesi uyarınca belirlenecek güncel değer karşılığında şimdilik 128.721,48 TL"nin davalılardan müştereken ve müteselsilen temerrüt tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... A.Ş.vekili, davalının sebepsiz zenginleşme hükümleri kapsamında herhangi bir sorumluluğunun olmadığını, davacının ödediği bedelin, intifa hakkının süresi ile değil, gayrimenkulün değeri üzerinden hesaplandığını, davacıya karşı sorumluluğun diğer davalı ....da olduğunu, yatırım bedellerinin müvekkilinden talep edilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı ... Ltd.Şti. vekili, davacı tarafın davalı müvekkiline ödeme yapmadığını, bu konuda herhangi bir iddiasının da olmadığını, sabit yatırım bedellerinin de talep edilebilmesinin mümkün olmadığını,davalının mevcut hali ile bu taşınmazı satın aldığını, ayrıca denkleştirici adalet ilkesi gereğince güncelleme talebinin de yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, dava konusu edilen intifa bedelinin 29.08.2006 ile 31.12.2021 arası dönem için davalılardan.... A.Ş.’ye yapıldığı, intifa sözleşmesinin süresinden önce sona erdirildiği, davalı ... A.Ş.’nin sözleşmenin kullanılmayan süresine isabet eden güncellenmiş değer olarak KDV hariç belirlenen 1018.653,62 TL"yi iade etmek yükümlülüğü altında olduğu, intifa bedeli davalı ... A.Ş.’ye ödendiğinden davalı ... Ltd.Şti’nden talep edilemeyeceği, sabit yatırım bedeline ilişkin talebin ise yatırımların davacının kendi kullanımı için taşınmazın davalı ... Ltd.Şti’ne devredilmeden önce yapıldığı,davalı ... A.Ş.nin taşınmazı kullanımının söz konusu olmadığı, davalı ..."nın taşınmazı mevcut haliyle satın aldığı, bu nedenle davalılardan sabit yatırım bedeli talep edilemeyeceği gerekçesiyle davanın davalı ... A.Ş. yönünden kısmen kabulüne, diğer davalı şirket yönünden reddine karar verilmiş, hüküm davacı ve davalı ... Granit Seramik San. ve Tic. A.Ş. vekillerince temyiz edilmiştir.
01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı HMK.nun “zaman bakımından uygulama” yan başlıklı 448.maddesi; “Bu Kanun hükümleri, tamamlanmış işlemleri etkilememek kaydıyla derhal uygulanır”hükmünü amirdir.
6100 sayılı HMK ile yazılı yargılama usulünde ilk derece yargılaması beş aşamadan oluşmaktadır. Bunlar, davanın açılması ve karşılıklı dilekçelerin verilmesi, ön inceleme, tahkikat, tahkikatın sona ermesi ve sözlü yargılama ile hükümdür.
Davanın açılması üzerine dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra ön inceleme yapılır.
Ön incelemede öncelikle dava şartları (HMK md.114-115) ve ilk itirazlar incelenir (HMK.md.116-117). Dava şartları mevcutsa ve ilk itirazlar yerinde değilse iddia ve savunma içinden tarafların uyuşmazlık noktalarının neler olduğu belirlenir.
Taraflar ön inceleme duruşmasında sulhe teşvik edilir. Ön inceleme duruşmasından sonra mahkemece hak düşürücü süreler ve zamanaşımı hakkında itiraz ve def’iler incelenerek karara bağlanır (HMK.md.142).
Mahkeme ön inceleme aşamasından sonra tahkikat işlemine gerek olmaması halinde nihai bir karar verebilir (HMK.md.138-142). Ancak mahkemenin ön inceleme aşamasında nihai karar verebilmesi için dava şartlarından birinin bulunmaması, ilk itirazların yerinde olması, hak düşürücü sürenin geçmiş olması veya zamanaşımı def’inin dinlenebilir olması gerekir. Mahkemece bu nedenler dışında işin esasına girilerek delillerin değerlendirilmesi sonucu bir karar verilecekse, HMK.nun 143 ve devamı maddeleri uyarınca tahkikat aşamasına geçilmesi ve özellikle HMK.nun 147.maddesi uyarınca taraflar tahkikat için duruşmaya davet edilmeli, tarafların tahkikatın tümü hakkındaki açıklamalarından sonra, tahkikatı gerektiren bir husus kalmadığı durumda, tahkikatın bittiği taraflara tefhim edilmeli (HMK md.184), mahkemece, tahkikatın bitiminden sonra sözlü yargılama ve hüküm için tayin olunacak gün ve saatte mahkemede hazır bulunmalarını sağlamak amacıyla iki yanı davet etmeli ve davetiyeye belirlenen gün ve saatte mahkemede hazır bulunmadıkları takdirde yokluklarında hüküm verileceği hususu bildirilmeli, sözlü yargılamada ise taraflara son sözleri sorulup, hüküm verilmelidir (HMK.md.186). 6100 sayılı HMK. ile öngörülen yargılama kesitlerine kanunda belirtilen sebepler dışında uyulmadan karar verilemez.
Hal böyle olunca, somut uyuşmazlığa ilişkin olarak mahkemece bilirkişi heyetinin tayinine ilişkin 04/02/2016 tarihli ara kararında duruşma gününün ileride belirlemek ve bu arada bilirkişi raporunun da celse arasında taraflara tebliğ edilmesine ilişkin ara kararı kurulmasına ve bu karar gereğince 15/03/2016 tarihinde duruşma günü belirlemesine rağmen müteakip duruşma gününün davalı ... Granit Seramik San. ve Tic. A.Ş. vekiline tebliğ edilmeden, dolayısıyla sözlü savunması alınmadan yargılamanın bitirilerek savunma hakkının ihlali usul ve yasaya aykırı olup, mahkeme hükmünün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davalılardan ... Granit Seramik San. ve Tic. A.Ş. yararına BOZULMASINA, bozma nedenine göre taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin harçların istek halinde temyiz eden davacı ve davalı ... Granit Seramik San. ve Tic. A.Ş."ye iadesine, 15/01/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.