K  A  R  A  R

Davacı           : A. Gıda Tur.Tük.Mad.Paz.İth.İhr. ve San.Tic.Ltd.Şti.

Vekili              : Av. B. K.

            Davalı            : Aydın Belediye Başkanlığı

O L A Y      : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı belediye tarafından tanzim edilen 12.10.2012 günlü tutanakta müvekkili şirket hakkında “…belediyeye ait parka sulama için bırakılan uçtan boru döşeyerek Menderes Parkına ait Çocuk Dünyası Oyun Parkına musluk bağlayarak sayaçsız su kullanıldığı…” nın iddia edildiğini, bu tutanak doğrultusunda Aydın Belediye Başkanlığı’nın 09.01.2013 gün ve 59 sayılı encümen kararı ile 3.000,00 TL para cezası verildiğini belirterek, Aydın Belediye Başkanlığı’nın 09.01.2013 gün ve 59 sayılı işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Aydın 1.İdare Mahkemesi: 29.11.2013 gün ve E:2013/161, K:2013/1342 sayılı kararı ile özetle; “...kaçak su kullanıldığından bahisle davacıya verilen idari para cezasının, 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğunun anlaşılması karşısında; işbu davanın çözümünün Kabahatler Kanunu uyarınca Adli Yargı (Yetkili Sulh Ceza Mahkemesi) mercilerinin görevinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.” demek suretiyle davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1-a maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiştir.

İş bu karara karşı yapılan itiraz üzerine Aydın Bölge İdare Mahkemesi 19.03.2014 gün ve E:2014/672, K:2014/792 sayılı ilamı ile hükmün onanmasına karar vermiş ve karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili aynı istemle bu kez adli yargı yerinde dava açmıştır.

Aydın 2. Sulh Ceza Mahkemesi: 06.06.2014 gün ve 2014/494 D.İş nolu kararı ile özetle; “...itiraz edene (davacıya) verilen para cezasının tazmini nitelikte para cezası olduğu, bu para cezasının 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 16/1 maddesinde düzenlenen kabahatlerden olmadığı, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15/1-d maddesine istinaden kaçak kullanılan su alacağının tahsiline yönelik idarece kamu gücüne dayalı re’sen ve tek taraflı olarak tesis edilen bir idari işlem niteliği taşıdığı, uyuşmazlık mahkemesinin yerleşik içtihatları nazara alındığında mahkememizin görevli olmadığı ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 28/8-a ve 2577 sayılı yasanın 9/1. maddesi gereğince itirazın görev yönünden reddi gerektiği kanısına varılmış, aynı dava hakkında Aydın 1. İdare Mahkemesi’nin kararı ile de davanın görev yönünden reddine karar verildiği anlaşıldığından yargı yolları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi için dosyanın 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi’nin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 19.maddesi gereğince Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar verilmiştir. ” demek suretiyle 2247 sayılı Kanun’un 19.maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Nurdane Topuz, Alaittin Ali ÖĞÜŞ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 17.11.2014 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27.maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; idari ve adli yargı yerleri arasında 2247 sayılı yasa’nın 19.maddesinde öngörülen biçimde görev uyuşmazlığı doğduğu,adli yargı dosyasının, son görevsizlik kararını veren mahkemece, idari yargı dosyası da temin edilmek suretiyle Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacı Aymenderes Gıda Tur. Tük. Mad. Paz. İth. İhr. ve San. Tic. Ltd. Şti. hakkında, kaçak su kullandığı iddiası ile 3.000,00 TL tutarında para cezası verilmesine ilişkin 09.01.2013 tarih ve 59 sayılı Aydın Belediye Encümen Kararının iptali istemiyle açılmıştır.

Dosya kapsamında yer alan 09.01.2013 tarih, 59 sayılı Aydın Belediye Başkanlığı Encümen Kararında özetle; Kurtuluş Mahallesi 2012 sok. no:2’nin karşısındaki Aydın Belediye’sine ait parka sulama için bırakılan uçtan boru döşeyerek Menderes Parkına ait Çocuk Dünyası Oyun Parkına musluk bağlayarak sayaçsız su kullanıldığına dair görüntü alınarak tespit yapıldığı belirtilerek, Aymenderes Gıda Tur. Tük. Mad. Paz. İth. İhr. ve San. Tic. Ltd. Şti’ne kaçak su kullanımı nedeniyle 768 ton su tahakkuku yapıldığı, Belediye Meclisinin belirlemiş olduğu gelir ücret tarifesine göre söz konusu kaçak su kullanımı nedeniyle davacı şirket hakkında 3.000,00 TL para cezası verilmesine karar verildiği anlaşılmıştır.  

Hangi fiil ve eylemlerin kabahat niteliğinde olduğu, idari yaptırım türleri ve bu türler arasında sayılan İdari Para Cezalarının neler olduğu ve bunlara itiraz yolları 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nda düzenlemiştir.

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 2.maddesinde; ‘’ Kabahat deyiminden; kanunun, karşılığında idari yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlık anlaşılır. ‘’ hükmü yer almakta ve bu maddede kabahatin tanımı yapılmaktadır. ‘’ Kanunilik İlkesi ‘’ başlıklı 4.maddesinin 2.fıkrasında da ‘’ Kabahat karşılığı olan yaptırımların türü, süresi ve miktarı, ancak kanunla belirlenebilir. ‘’ hükmü yer almakta, böylece işlenen bir kabahatin karşılığı olan yaptırımın türü, süresi, miktarının ancak kanun ile belirlenebileceği ifade edilmiş olmaktadır.

‘’ Çeşitli Kabahatler ‘’ başlıklı 32 ve devamı maddelerinde ise, hangi fiillerin ve eylemlerin kabahat oluşturduğu belirtilerek kabahat çeşitleri sayılmış, ‘’ İdari Para Cezası ‘’ başlıklı 17.maddesinde de idari para cezası türleri belirtilmiştir.

Belirtilen yasal düzenlemeler ışığında, somut olayda davaya konu yapılan 09.01.2013 gün ve 59 sayılı Aydın Belediye Başkanlığı Encümen Kararının konusunu oluşturan kaçak su kullanımı 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’ndaki kabahat tanımına uygun olmadığı gibi, eylemin karşılığı olan 3.000,00 TL ödenmesine ilişkin işlem de, anılan kanunda sayılan idari para cezası niteliğine uygun değildir. Ayrıca, davaya konu olayda iptali istenilen işlemin dayanağı ve kaynağı yasada belirtilenin aksine kanun değildir. Dolayısıyla, davaya konu edilen işlem 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun konusuna girmemektedir.

            Öte yandan; 3/7/2005 gün ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesinin (d) bendinde, özel kanunları gereğince belediyeye ait vergi, resim, harç, katkı ve katılma paylarının tarh, tahakkuk ve tahsilini yapmak; vergi, resim ve harç dışındaki özel hukuk hükümlerine göre tahsili gereken doğal gaz, su, atık su ve hizmet karşılığı alacakların tahsilini yapmak veya yaptırmak belediyenin yetki ve imtiyazları arasında sayılmıştır.

            Belediye, belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idarî ve malî özerkliğe sahip kamu tüzel kişisini ifade eder.

            Böyle olmakla birlikte, bu kuruluşun kişilere sağladığı hizmete ilişkin işlem ve eylemlerinin yargısal denetimini yapacak yargı düzenini belirleyebilmek için, işlem ya da eylemin özel hukuk ilişkilerinden veya kamusal yetkilerin kullanılmasından doğup doğmadığına bakmak gerekir.

            Dosyanın incelenmesinden; davalı idare ile dava dışı Mentur Tur. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti arasında, Kurtuluş Mahallesi, Adnan Menderes Bulvarı, Menderes Parkı güneyinde bulunan “Menderes Parkı Çocuk Oyun Alanı ve Basketbol Sahası” nın kiralanması konusunda 07.04.2003 tarihli kira sözleşmesinin imzalandığı, 31.05.2005 tarihinde dava dışı Mentur Tur. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti ile davacı şirket arasında, davalı Belediye Başkanlığı’nın 25.05.2005 tarih ve 966 sayılı Encümen Kararı’na istinaden taşınmaz mal kira devir sözleşmesi imzalanarak söz konusu yerin davacı şirkete devredildiği ve sonrasında bu yerin oyun parkı olarak kullanıldığı, davalı idarece söz konusu yere davacı şirket tarafından boru döşenmek suretiyle kaçak su kullanıldığı iddiası ile 09.01.2013 gün ve 59 sayılı encümen kararı ile 3.000,00 TL’lik para cezası kesildiği, davacı tarafından bu işlemin iptali istemiyle uyuşmazlığa konu davanın açıldığı anlaşılmıştır.  

Elektrik, su ve doğal gaz gibi kamu idarelerince bedeli karşılığı dağıtılan kamu hizmetlerinden abonman sözleşmesi ile yararlanılmakta olup, bu sözleşmeler belirli bir konuyu, şartları, karşılıklı hakları ve borçları belirler. Sözleşmedeki koşulların yerine getirilmemesi halinde tarafların edimlerini yerine getirmekten kaçınma hakları doğar ve gerekirse cezai şartlara ilişkin hükümler uygulanır. Bu sözleşmelerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıkların da adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği açıktır.

Olayda ise, kaçak su kullanıldığından bahisle kaçak su bedeli tahakkuk ettirilerek dava konusu işlemle davacıdan istenildiği, ortada taraflar arasında daha önceden belirlenmiş bir abonelik sözleşmesi bulunmadığı, bu haliyle davaya konu edilen işlemin, idarece kamu gücüne dayanılarak hazırlanmış ve tek taraflı olarak uygulanan bir idari işlem niteliğinde olduğunun kabulü gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, davanın görüm ve çözümünde idari yargı yeri görevli olduğundan, Aydın 2.Sulh Ceza Mahkemesince yapılan başvurunun kabulü ile, Aydın 1.İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

S O N U Ç      : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Aydın 2.Sulh Ceza Mahkemesince yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, Aydın 1.İdare Mahkemesinin 29.11.2013 gün ve E:2013/161, K:2013/1342 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 17.11.2014 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.