Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2022/418 Esas 2022/591 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi:Ağır Ceza


Sanık ...’nun bankacılık zimmeti suçundan 5411 sayılı Kanun’un 160. maddesinin 1. fıkrası ile TCK’nın 43/1, 52/2-4, 53, 63 ve 54. maddeleri uyarınca 13 yıl 6 ay hapis ve 90.000 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına, taksitlendirmeye, hak yoksunluğuna, mahsuba, müsadereye ve zimmet suçu sonucunda oluşan banka zararı olan 27.127.519,107 TL'nin resen ödettirilmesine ilişkin ... 2. Ağır Ceza Mahkemesince verilen 29.12.2020 tarihli ve 304-307 sayılı hükme yönelik olarak sanık ve müdafisi ile katılan vekili tarafından istinaf talebinde bulunulması üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 13. Ceza Dairesince istinaf taleplerinin esastan reddine karar verilmiştir.
Bu kararın da sanık müdafisi ve katılan vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 7. Ceza Dairesince 18.10.2021 tarih ve 23729-12719 sayı ile temyiz taleplerinin esastan reddine karar verilerek, hüküm kesinleşmiştir.Hükmün kesinleşmesi ile ... Cumhuriyet Başsavcılığınca 17.11.2021 tarih ve 7434 sayı ile hükümlü hakkında müddetname düzenlenmiş, hükümlü vekilinin müddetnameye itirazı üzerine ... İnfaz Hâkimliğince 25.11.2021 tarih ve 6616-6750 sayı ile;
“...Hükümlünün koşullu salıverilme hakkı bulunduğu anlaşılmakla hükümlü vekilinin talebinin kabulü ile evrakın ... Cumhuriyet Başsavcılığı İlamat ve İnfaz Bürosuna gönderilerek yeniden müddetnamenin hazırlanmasına,” karar verilmiştir.... Cumhuriyet Başsavcılığınca da bu karara itiraz etmesi üzerine itirazı inceleyen ... 1. Ağır Ceza Mahkemesince 10.12.2021 tarih ve 1546 değişik ... sayı ile itirazın reddine kesin olarak karar verilmiştir ... 1. Ağır Ceza Mahkemesinin bu kararına yönelik T.C. ... Bakanlığının 26.01.2022 tarihli ve 94660652 sayılı kanun yararına bozma talebi doğrultusunda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenen 31.01.2022 tarihli ve 15733 sayılı ihbarnamede;“...Hükümlü hakkında düzenlenen müddetnameye itiraz üzerine, ... Bankası Genel Müdürlüğüne müzekkere yazıldığı ve cevabi yazıda, banka zararının ödenmediği, banka sermayesinin tamamının Hazineye ait olduğu, hükümlü tarafından gerçekleştirilen zimmet eylemi neticesinde oluşan zararın doğrudan bankaya ödenmesi gerekmekle birlikte zararın tazmin edilmemesinin sonuçlarının Hazineyi etkilediğinin belirtildiği,Bu hâliyle, sözleşmesinin ‘Sermaye’ başlıklı 6. maddesinde yer alan ‘Bankanın sermayesi 13.100.000.000 TL olup, bunun tamamı ... Fonuna aittir’ hükmü ile banka sermayesinin tamamı kamuya ait olan, hisseleri ... Fonuna devredilen ve kamu bankası olan ... Bankasının zararının hükümlü tarafından giderilmemiş olması nedeni ile hükümlü hakkında 5411 sayılı Kanun'un 167. maddesi uyarınca koşullu salıverilme hükümlerinin uygulanmayacağı gözetilmeden itirazın kabulü yerine yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmediği,” gerekçesiyle kararın kanun yararına bozulması istenmiştir.Dosyayı inceleyen Yargıtay 1. Ceza Dairesince 15.02.2022 tarih ve 983-1148 sayı ile;“Kanun yararına bozma talebine dayanılarak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenen tebliğnamedeki bozma isteği incelenen dosya kapsamına göre yerinde görüldüğünden, ... 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 10.12.2021 tarihli ve 1546 değişik ... sayılı kararının 5271 sayılı CMK'nın 309. maddesi uyarınca kanun yararına bozulmasına, diğer işlemlerin yapılabilmesi için dosyanın Mahkemesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına tevdi edilmesine,” karar verilmiştir.Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı ise; 20.05.2022 tarih ve 69098 sayı ile;“...Kanun madde metinlerinden anlaşılacağı üzere, düzenlemenin şekli ile kullanılan ibareler dikkate alındığında, ‘hükmedilen borç veya para cezasından’ farklı olarak gerek 4389 sayılı, gerekse de 5411 sayılı Yasa’da düzenlenen husus, failin ‘fona veya Hazineye olan borçları ve tazminatları’dır. Yasa’da düzenlenen ‘borç ve tazminatlar’ olup zimmet eylemi neticesinde oluşan zararın bu kapsamda olmadığı, aksine yorumun kanunilik ilkesine aykırı olduğu... banka zararının 5411 sayılı Kanun'un 167. maddesi kapsamında fona veya Hazineye ait bulunmadığı, bu nedenle hükümlünün koşullu salıverilme hakkı bulunduğunun kabul edildiği nazara alındığında, Yüksek Dairece, ... Bakanlığı tarafından ihbar olunan kanun yararına bozma isteminin reddine karar verilmesi gerektiği,” görüşüyle itiraz kanun yoluna başvurmuştur.CMK'nın 308. maddesi uyarınca inceleme yapan Yargıtay 1. Ceza Dairesince 27.06.2022 tarih ve 6201-5643 sayı ile itiraz nedenlerinin yerinde görülmediğinden bahisle Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçelerle karara bağlanmıştır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
CEZA GENEL KURULU KARARI
Özel Daire ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 160. maddesinin 1. fıkrası uyarınca 13 yıl 6 ay hapis cezasına mahkûm edilen hükümlü hakkında koşullu salıverilme şartlarının bulunup bulunmadığının belirlenmesine ilişkindir.
İncelenen dosya kapsamından;T.C. ... Bankası ... ... Şubesi Müdürü olan ...’nun bankacılık zimmeti suçundan 5411 sayılı Kanun’un 160. maddesinin 1. fıkrası ile TCK’nın 43/1, 52/2-4, 53, 63 ve 54. maddeleri uyarınca 13 yıl 6 ay hapis ve 90.000 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına, taksitlendirmeye, hak yoksunluğuna, mahsuba, müsadereye ve zimmet suçu sonucunda oluşan banka zararı olan 27.127.519,107 TL'nin resen ödettirilmesine ilişkin ... 2. Ağır Ceza Mahkemesince verilen 29.12.2020 tarihli ve 304-307 sayılı hükme yönelik olarak sanık ve müdafisi ile katılan vekili tarafından istinaf talebinde bulunulması üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 13. Ceza Dairesince istinaf taleplerinin esastan reddine karar verildiği,Bu kararın sanık müdafisi ve katılan vekili tarafından temyiz edilemesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 7. Ceza Dairesince 18.10.2021 tarih ve 23729-12719 sayı ile temyiz taleplerinin esastan reddine karar verilerek, hükmün kesinleştiği,Hükmün kesinleşmesi ile ... Cumhuriyet Başsavcılığınca 17.11.2021 tarih ve 7434 sayı ile hükümlü hakkında müddetname düzenlendiği, müddetnamede sanığın koşullu salıvermeden yararlandırılmaksızın 13 yıl 6 ay hapis cezasının tamamını infaz edeceğinin belirtildiği,Hükümlü vekilinin 18.11.2021 tarihli dilekçe ve ekinde sunduğu Yargıtay kararları ile müddetnameye itiraz etmesi üzerine, itirazı inceleyen ... İnfaz Hâkimliğince 25.11.2021 tarih ve 6616-6750 sayı ile;“...17.11.2021 tarihli müddetnamenin 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 167. maddesinde ‘160. maddede yazılı suçlardan dolayı mahkum olanlar, Fona veya Hazineye olan borçları ve tazminatları ödemediği veya bu borçlar ve tazminatlar mal varlıklarından tahsil olunmadığı sürece bunlar hakkında koşullu salıverme hükümleri uygulanmaz’ şeklindeki düzenlemeye istinaden müddetname düzenlenmiş ise de; hükümlünün ilamına esas kararında belirtilen banka zararının 5411 sayılı Kanun’un 167. maddesi kapsamında Fona veya Hazineye ait bulunmadığı, Yargıtay 1. Ceza Dairesinin 2021/10136 E, 2021/12388 K ve Yargıtay 1. Ceza Dairesinin 2017/1369 E, 2017/4263 K sayılı kararlarının da bu doğrultuda olduğu, bu nedenle hükümlünün koşullu salıverilme hakkı bulunduğu anlaşılmakla hükümlü vekilinin talebinin kabulü ile evrakın ... Cumhuriyet Başsavcılığı İlamat ve İnfaz Bürosuna gönderilerek yeniden müddetnamesinin hazırlanmasına,” karar verildiği, ... Cumhuriyet Başsavcılığının bu karara itiraz etmesi üzerine, itirazı inceleyen ... 1. Ağır Ceza Mahkemesince 10.12.2021 tarih ve 1546 değişik ... sayı ile itirazın reddine kesin olarak karar verildiği,... 1. Ağır Ceza Mahkemesinin bu kararına yönelik T.C. ... Bakanlığının 26.01.2022 tarihli ve 94660652 sayılı kanun yararına bozma talebi doğrultusunda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenen 31.01.2022 tarihli ve 15733 sayılı ihbarnamede;“...Hükümlü hakkında düzenlenen müddetnameye itiraz üzerine, ... Bankası Genel Müdürlüğüne müzekkere yazıldığı ve cevabi yazıda, banka zararının ödenmediği, banka sermayesinin tamamının Hazineye ait olduğu, hükümlü tarafından gerçekleştirilen zimmet eylemi neticesinde oluşan zararın doğrudan bankaya ödenmesi gerekmekle birlikte zararın tazmin edilmemesinin sonuçlarının Hazineyi etkilediğinin belirtildiği,Bu hâliyle, Sözleşme'sinin ‘Sermaye’ başlıklı 6. maddesinde yer alan ‘Bankanın sermayesi 13.100.000.000 TL olup, bunun tamamı ... Fonuna aittir’ hükmü ile banka sermayesinin tamamı kamuya ait olan, hisseleri ... Fonuna devredilen ve kamu bankası olan ... Bankasının zararının hükümlü tarafından giderilmemiş olması nedeni ile hükümlü hakkında 5411 sayılı Kanun'un 167. maddesi uyarınca koşullu salıverilme hükümlerinin uygulanmayacağı gözetilmeden itirazın kabulü yerine yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmediği,” gerekçesiyle kararın kanun yararına bozulmasının istendiği,Dosyayı inceleyen Yargıtay 1. Ceza Dairesince 15.02.2022 tarih ve 983-1148 sayı ile;“Kanun yararına bozma talebine dayanılarak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenen tebliğnamedeki bozma isteği incelenen dosya kapsamına göre yerinde görüldüğünden, ... 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 10.12.2021 tarihli ve 1546 değişik ... sayılı kararının 5271 sayılı CMK'nın 309. maddesi uyarınca kanun yararına bozulmasına, diğer işlemlerin yapılabilmesi için dosyanın Mahkemesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına tevdi edilmesine,” karar verildiği, Anlaşılmaktadır. 5311 sayılı Bankacılık Kanunu’nun “Tanımlar ve kısaltmalar” başlıklı 3. maddesinde;“...Fon: ... Sigorta Fonunu,... ifade eder.”,“Zimmet” Başlıklı 160. maddesinin 1. fıkrası; “Görevi nedeniyle zilyetliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu para veya para yerine geçen evrak veya senetleri veya diğer malları kendisinin ya da başkasının zimmetine geçiren banka yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile diğer mensupları, altı yıldan oniki yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılacakları gibi bankanın uğradığı zararı tazmine mahkûm edilirler.”,“İnfaz” başlıklı 167. maddesi ise;“160 ıncı maddede yazılı suçlardan dolayı mahkûm olanlar, Fona veya Hazineye olan borçları ve tazminatları ödemediği veya bu borçlar ve tazminatlar malvarlıklarından tahsil olunamadığı sürece, bunlar hakkında koşullu salıverilme hükümleri uygulanmaz.”,Hükümlerini içermektedir.Türkiye Cumhuriyeti ... Bankası Anonim Şirketi Esas Sözleşmesi'nin “Kuruluş” başlıklı 1. maddesinde;“T.C. ... Bankası 4603 sayılı Kanun ile Türkiye Cumhuriyeti ... Bankası Anonim Şirketi’ne dönüştürülmüştür.”,“Sermaye” başlıklı 6. maddesi,“Banka’nın sermayesi 34.900.000.000,- Türk Lirası olup, bunun tamamı ... Fonuna aittir. Sermaye, her biri 1 Türk Lirası itibari değerde 34.900.000.000 adet nama yazılı hisseye ayrılmıştır. 13.100.000.000,- Türk Lirası olan eski sermayenin tamamı ödenmiştir. Bu defa 3 21.800.000.000,- Türk Lirası tutarında artırılan sermaye nakit ve muvazaadan ari olarak taahhüt edilmiş ve tamamı tescil tarihinden önce ödenmiştir.”,6741 sayılı ... Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un, “... Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin kuruluşu ve faaliyet konusu” başlıklı 2. maddesinin 1. ve 2. bentleri;“ (1) Cumhurbaşkanlığına bağlı, ana faaliyet konusu bu Kanunla belirtilen ... Fonu ve alt fonların kurulması ve yönetimi olan, profesyonel yönetim ilkelerine göre yönetilen, özel hukuk hükümlerine tabi ... Fonu Yönetimi Anonim Şirketi kurulmuştur.(2) Şirket, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte başka hiçbir işleme gerek kalmaksızın ticaret siciline resen tescil olunur.”, hükümlerini içermektedir.Roma Hukukunda kaynağını bulan Latince “Singularia non sunt extenda” olarak ifade edilen "istisnalar geniş yorumlanamaz” ilkesi paralelinde ceza kanunlarının veya diğer kanunların, genel kurallara istisna oluşturan hükümlerinin, öngörüldükleri süre ve olaylar dışında uygulanamayacakları kabul edilmiştir. Kıyas veya genişletici yorum yoluyla, hakkında düzenleme olmayan bir ceza hukuku konusunda kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı başta olmak üzere, kişi hak ve hürriyetlerinin aleyhine uygulama geliştirilemez. Bu açıklamalar ışığında uyuşmazlık konusu değerlendirildiğinde;T.C. ... Bankası ... ... Şubesi Müdürü iken hakkında bankacılık zimmeti suçundan kamu davası açılan ...’nun yapılan yargılama sonucu, 5411 sayılı Kanun’un 160. maddesinin 1. fıkrası ile TCK’nın 43/1, 52/2-4, 53, 63 ve 54. maddeleri uyarınca 13 yıl 6 ay hapis ve 90.000 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına ve zimmet suçu sonucunda oluşan banka zararı olan 27.127.519,107 TL'nin resen ödettirilmesine ilişkin ... 2. Ağır Ceza Mahkemesince kurulan hükmün kanun yollarından geçerek kesinleştiği, hükmün kesinleşmesi ile ... Cumhuriyet Başsavcılığınca hükümlü hakkında müddetname düzenlendiği, müddetnamede sanığın koşullu salıvermeden yararlandırılmaksızın 13 yıl 6 ay hapis cezasının tamamını infaz edeceğinin belirtildiği, hükümlü vekilince müddetnameye ilişkin olarak İnfaz Hâkimliğine itirazda bulunulduğu, İnfaz Hâkimliğince hükümlünün koşullu salıverilme hükümlerinden faydalanabileceğine karar verildiği, bu karara ilişkin ... Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan itirazın ise ... 1. Ağır Ceza Mahkemesince reddine kesin olarak karar verildiği, T.C. ... Bakanlığının talebi doğrultusunda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca bu karara yönelik olarak kanun yararına bozma talebinde bulunulduğu anlaşılan dosyada;01.11.2005 tarihli ve 25983 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 167. maddesinde; Kanun’un 160. maddesinde düzenlenen zimmet suçundan mahkûm olanların, Fona veya Hazineye olan borç veya tazminatları ödemedikleri veya bu borç ve tazminatların mal varlıklarından tahsil olunamadığı sürece koşullu salıverilme hükümlerinden faydalanamayacaklarının hüküm altına alındığı, Kanun metninde yer alan Fon ibaresinden ... Sigorta Fonunun anlaşılması gerektiğinin aynı Kanun'un tanımlar ve kısaltmalar başlıklı 3. maddesinde açıkça belirtildiği, Kanun metnindeki "Fon" ibaresinden 5411 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihte henüz var olmayan ve 19.08.2016 tarihinde kabul edilen 6741 sayılı Kanun ile kurulan ... Fonunun kastedilmesinin mümkün olmadığı, 5411 sayılı Kanun’un, bankalara olan borç ve tazminatların koşullu salıvermeye engel olduğuna ilişkin bir düzenleme de içermediği gibi, kıyas veya genişletici yorum yoluyla, hakkında düzenleme olmayan bir ceza hukuku konusunda kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı başta olmak üzere, kişi hak ve hürriyetlerinin aleyhine uygulama geliştirilememesine ilişkin hukukun genel ilkesi bir bütün olarak değerlendirildiğinde, ... Sigorta Fonuna devredilmiş bankalardan da olmayan T.C. ... Bankası Anonim Şirketi lehine hükmedilen tazminatın ödenmediğinden bahisle hükümlü hakkında koşullu salıverilme hükümlerinin uygulanma koşullarının bulunmadığına ilişkin Özel Daire kararının isabetli olmadığı, hükümlü hakkında koşullu salıverme hükümlerinin uygulanabileceği kabul edilmelidir.Bu itibarla haklı nedene dayanan Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının kabulüne, Yargıtay 1. Ceza Dairesince verilen 15.02.2022 tarihli ve 983-1148 sayılı kanun yarına bozma kararının kaldırılmasına, ... 1. Ağır Ceza Mahkemesince verilen 10.12.2021 tarih ve 2021/1546 değişik ... sayılı usul ve yasaya uygun karara yönelik kanun yararına bozma talebinin reddine karar verilmelidir.Çoğunluk görüşüne katılmayan Ceza Genel Kurulu Üyesi ...; "T.C. ... Bankası ... ... Şubesi Müdürü İken; 05.11.2020 tarihli bilirkişi raporuna göre 21.09.2018 tarihinde yapılan kasa sayımında 1.487.005,38 TL, 2.206.605 Amerikan Doları ve 1.589.160.000 Avro’yu zimmetine geçirerek Bankanın 27.127.519,107 TL zararına yol açtığı iddiasıyla hakkında bankacılık zimmeti suçundan kamu davası açılan ...’nun yapılan yargılama sonucunda, 5411 sayılı Kanun’un 160. maddesinin 1. fıkrası ile TCK’nın 43/1, 52/2-4, 53, 63 ve 54. maddeleri uyarınca 13 yıl 6 ay hapis ve 90.000 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına ve zimmet suçu sonucunda oluşan banka zararı olan 27.127.519,107 TL'nin resen ödettirilmesine karar verildiği, hükümlünün Banka zararını ödemediğinin anlaşıldığı dosyada;5411 sayılı Kanun'un 167. maddesindeki, '160 inci maddede yazılı suçlardan dolayı mahkûm olanlar, Fona veya Hazineye olan borçları ve tazminatları ödemediği veya bu borçlar ve tazminatlar mal varlıklarından tahsil olunamadığı sürece, bunlar hakkında koşullu salıverilme hükümleri uygulanmaz.' hükmü, dosya içeriği ile birlikte değerlendirildiğinde, madde metninde geçen 'Hazine alacağının' kapsam itibarıyla özel bankaların zimmet suçundan kaynaklanan alacak ve zararları içermediği açık ise de; tüm sermayesi Hazineye ait bir kamu bankası olan ve istikrar kazanan Yargıtay kararları ile de mal varlığı kamu malı kabul edilerek TCK’mn 152. maddesinin (1-a) bendiyle himaye altına alınan T.C. ... Bankası zararının 'Hazine zararı' olduğu, bu Hazine zararının hükümlü tarafından giderilmemiş olması nedeni ile hükümlü hakkında 5411 sayılı Kanun'un 167. maddesi uyarınca koşullu salıverilme hükümlerinin uygulanamayacağını düşündüğümden, sayın çoğunluğun aksi yöndeki görüşüne katılmıyorum." düşüncesiyle karşı oy kullanmıştır.
SONUÇ :Açıklanan nedenlerle, 1- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının KABULÜNE,2- Yargıtay 1. Ceza Dairesince verilen 15.02.2022 tarihli ve 983-1148 sayılı kanun yararına bozma kararının KALDIRILMASINA,3- ... 1. Ağır Ceza Mahkemesince verilen 10.12.2021 tarih ve 2021/1546 değişik ... sayılı usul ve yasaya uygun karara yönelik kanun yararına bozma talebinin REDDİNE,4- Dosyanın mahalline gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİ EDİLMESİNE, 29.09.2022 tarihinde yapılan müzakerede oy çokluğuyla karar verildi.