Danıştay 9. Daire 2019/3589 Esas 2022/2335 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/3589
Karar No : 2022/2335

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … ... Vakfı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı-...

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacının maliki olduğu İstanbul İli Şişli İlçesi … Mahallesi ... Caddesi … ada … sayılı parselde kayıtlı olan taşınmazı üzerinde bulunan "hastane binası"na ilişkin olarak 2012 yılı için re'sen tarh edilen emlak (bina) vergisi ile kesilen vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; vergisi ihtilaflı taşınmazda davalı idarece yapılan yoklama sonucunda düzenlenen 10.10.2016 tarihli tutanak ile 26.232 m2 büyüklüğündeki parsel üzerinde hemşirelik okulu, hastane ile organ nakli olmak üzere 3 ayrı bina bulunduğu, söz konusu parselin 19.000 m2'sinin muafiyet hükümlerinden yararlanan hemşirelik okuluna özgülenerek beyanname verildiği, geriye kalan 7.232 m2'lik alan ise inşaat alanı daha büyük olan hastane ve organ nakli binalarına özgülenmek suretiyle verilen beyannamelere istinaden uyuşmazlık konusu yıl için ... Caddesinin arsa metrekare birim değeri üzerinden hesaplanarak tahakkuk eden vergilerin ödendiği, ancak, Hemşirelik Okulu binasının parselin 9.000 m2'sini iştigal ettiği, kalan alanın ise hastane ve organ nakli binalarına bölüştürülmesi gerektiğinin tespit edildiğinden bahisle davacı adına hastane binası için ikmalen tarh edilen bina vergisi ile kesilen vergi ziyaı cezasının tebliği üzerine, söz konusu cezalı tarhiyatın iptali ile anılan bina için daha önceden ... Caddesinin arsa birim değeri üzerinden hesaplama yapılmak surtetiyle ödenen emlak vergisinin ... Sokağın arsa m2 birim değerine isabet eden kısmını aşan kısmının iadesi istemiyle bakılan davanın açıldığı, davanın emlak vergisinden kaynaklanan kısmı yönünden; uyuşmazlığın çözümü taşınmaz üzerinde bağımsız nitelik arz edecek şekilde kaç ayrı bina olduğunun, sonrasında ise taşınmaz üzerinde bulunan hastane binasının arsa payının tespit edilmesini gerektirdiğinden keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilerek, mahallinde yapılan keşif sonrasında hazırlanan bilirkişi raporunda; ana taşınmaz üzerinde hemşirelik okulu ve eklentileri ile hastane binası ve eklentileri olmak üzere 2 ayrı ana yapının bulunduğu kanaatine varıldığı, hemşirelik okulu alanının 2.689,93 m2, hastane binasının 3.192,09 m2, kroki üzerinde işaretlenen 1 numaralı otoparkın 710,00 m2, 2 numaralı otoparkın 569,36 m2, 3 numaralı otoparkın 1. kısmının 1.000 m2, 2.kısmının 3.400 m2 geriye kalan parsel alanı ise 14.680,62 m2 olduğunun saptandığı, her ne kadar bilirkişilerce söz konusu taşınmazda hastane binası ile okul binası haricinde bağımsız nitelikte organ nakli binası olmadığı kanaatine varılmış ise de, mahallinde yapılan keşifte yapılan gözlemler ile dosyada mevcut 1990 yılına ait emlak vergisi bildiriminde taşınmaz üzerinde bulunan 1970 yılında inşaatı biten okul binasının yüz ölçümünün 9570 m2, 1990 yılında inşaatı biten hastane binasının yüz ölçümünün ise 12053 m2 olduğunun beyan edildiği, bilirkişi raporunda yer alan krokiye göre taşınmaz üzerinde yer alan bir kısım yapının 1995 tarihli plan örneğinde bulunmadığı, taşınmaz üzerindeki mevcut binaların inşaat sürecine ilişkin olarak herhangi bir mimari plan ve projenin davacı tarafından dosyaya ibraz edilmediği, 10/10/2016 tarihli yoklamadan önceki dönemlerde okul binası haricinde 2 farklı binaya ilişkin olarak emlak vergilerinin ihtilafsız olarak ödendiği, 01.09.2004 tarihli yapı ruhsatı ve 31.03.2006 tarihli yapı kullanma izin belgesi ile organ nakli binası için ayrıca iskan izni alındığı hususları bir bütün olarak değerlendirildiğinde, söz konusu parsel üzerinde 1990 yılı itibariyle okul ve hastane olmak üzere iki ayrı binanın bulunduğu, ancak sonraki süreç içinde hastane binasına bitişik nizamda organ nakli ve ameliyathanesi olmak üzere üçüncü bir binanın inşa edildiği sonucuna varılarak, taşınmaz üzerinde bağımsız nitelikte organ nakli binası olmadığı yönündeki bilirkişi kurulu kanaatine itibar edilmeyerek, uyuşmazlık konusu yıl için davacının maliki olduğu taşınmaz üzerinde bulunan hemşirelik okulu, hastane binası ile organ nakli binasının ayrı ayrı arsa paylarınını tespiti ile hastane binasına isabet eden arsa oranın bulunması suretiyle davacı adına yapılan ikmalen tarhiyatın hukuki olup olmadığının tespiti için, sırasıyla, hastane binasının toplam bina alanı, hastane çalışanları ile hasta ve yakınları tarafından kullanılan otopark alanı ile geriye kalan boş alanın hastaneye isabet eden alanı (hastane alanının genel alana olan oranı nispetinde hesaplanmak suretiyle bulunacak kısmı) toplanmak suretiyle ulaşılacak alan miktarının hastanenin arsa payı olarak kabulünün hakkaniyete uygun olacağı belirtilerek, organ nakli binası için uyuşmazlığa konu döneme ilişkin olarak önceden ihtilafsız şekilde ödenen emlak vergisi tahakkuklarına bakıldığından organ nakli binasının arsa payının 1252/26232 olarak davacı tarafından da kabul edildiği anlaşıldığından toplam alandan 1252 m2 çıkarılarak geriye kalan alanın okul binası ile hastane binası arasında paylaştırılması gerektiği, yapılan keşifte varılan gözleme göre okul binasının arka kısmında bulunan 3.400 m2 büyüklüğündeki otoparkın okul binasına özgülendiği, kalan otopark alanlarının vale hizmeti verilmek suretiyle hastane binasına özgülendiği anlaşıldığından, okul binası için ulaşılan 2.689,93 m2+3.400 m2=6.089,93 m2 ile hastane binası için ulaşılan 1940,09 m2 (organ nakli binası alanının çıkarılması ile ulaşılan rakam)+710,00 m2 +569,36 m2+ 1,000 m2=4.219,45 m2 alanın kendi aralarında oranlaması sonucunda arsa üzerindeki 14.680,62 m2 boş alanın 8.672,09 m2'sinin okul binasına, 6.008,53 m2'sinin ise hastane binasına özgülenmesi gerektiği, yapılan bu hesaplamaya göre; hastane binasının arsa payının 10.227,98/26.232 olması gerektiği sonucuna ulaşıldığı, neticede davacı adına 15980/26232 arsa payı üzerinden ikmalen tarh edilen emlak vergisinin 10.227,98/26.232 arsa payına isabet eden kısmında hukuka aykırılık, bu oranı aşan kısmında ise hukuka uyarlık bulunmadığı, kesilen vergi ziyaı cezası yönünden; Emlak Vergisi Kanununda yapılan değişiklikler sonrası 09/04/2002 tarihinden itibaren beyanname verme zorunluluğu kaldırılarak emlak vergisi bildirimi verilmesi gereken hallerde mükellefin bildirim vermemesi durumunda verginin idarece tarh edileceği kuralı benimsendiğinden ve vergi ziyaı cezası kesileceğine dair bir hükme yer verilmediğinden, idarece 2002 yılı ve sonraki yıllar için vergi ziyaı cezası kesilmesi mümkün bulunmadığı, ... Caddesinin arsa m2 birim değeri üzerinden hesaplama yapılmak suretiyle 2012 yılı için tahsil edilen emlak vergisinin ... Sokağın arsa m2 birim değerine isabet eden kısmını aşan tutarın iadesi istemi yönünden; davacının maliki olduğu parsel üzerinde bulunan uyuşmazlık konusu binaya ilişkin olarak ... Caddesinin arsa m2 birim değeri esas alınmak suretiyle tahakkuk eden bina vergisinin ihtilafsız şekilde vadesinde ödendiği, tahakkuk işlemine karşı süresi içinde bir dava açılmadığı gibi davalı idareye tahakkukların ... Sokağın arsa m2 birim değerine isabet eden kısmını aşan kısmının iadesi istemiyle yapılmış bir başvuru da bulunmadığı, bu haliyle, tahakkuk işlemine karşı süresi içinde dava açılmamış olunması hususu gözetilerek, öncelikle fazla ödendiği iddia olunan bina vergisinin terkin ve iadesi istemiyle davalı idareye başvuru yapılmak ve idarenin olumsuz cevabına karşı süresi içerisinde dava açması gerekirken, bu yönde bir başvuru yapılmaksızın açılan işbu davanın iadeye ilişkin kısmının, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı vermeyecekleri hükmü uyarınca, incelenme imkanı bulunmadığı, ancak, bu durumda, davacının Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri uyarınca düzeltme ve şikayet yoluna gitme hakkının saklı olduğunda da şüphe olmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne kısmen reddine kısmen incelenmeksizin reddine, emlak vergisi tarhiyatının 10.227,98/26.232 arsa payına isabet eden kısmı yönünden davanın reddine, emlak vergisi tarhiyatının 10.227,98/26.232 arsa payını aşan kısmı ile kesilen vergi ziyaı cezasının iptaline, ödenen emlak vergisinin iadesi isteminin ise incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurularına konu Vergi Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu belirtilerek, kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, tarafların istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idarece, 2016 yılında tek taraflı olarak yapılan yoklama esas alınarak yapılan tarhiyatın usul ve hukuka aykırı olduğu ve bu hususa ilişkin itiirazlarının kararda karşılanmadığı, bilirkişi raporunda hastane arsa payı 3192,09 m2 olarak tespit edildiği, davalı idarenin ise hastane için emlak vergisi hesabında arsa payını 6450 m2 olarak dikkate alması nedeniyle, konu unsuru yönünden sakat olan tarhiyatın kaldırılması gerekirken mahkemece hesaplama yapılarak yerindelik denetimi yapıldığı bu nedenle Anayasa'nın 125. maddesine aykırı olduğu, diğer yandan belediyece m2 birim değeri yüksek olan ... caddesine ilişkin 20.000 TL birim fiyat esas alınarak hesaplama yapılmasının hatalı olduğu, zira birden fazla sokak veya caddeye cephesi bulunan taşınmazların emlak vergisi hesabında en uzun cephesinin bulunduğu sokak rayicinin dikkate alınması gerektiği, taşınmazın ... Sokağa cephesinin 400 metre, ... caddesine ise 5 metre cephesi bulunduğundan bu kısım yönünden fazladan hesaplanan verginin iadesi gerektiği iddialarıyla kararın aleyhe olan kısımlarının bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Davacı tarafın temyiz isteminin kabulü ile vergisi ihtilaflı taşınmaz üzerinde yer alan binalardan birisi olan hemşirelik okulu binası ve arsa payına ilişkin tespitlerden yola çıkılarak, aynı parsel üzerinde yer alan dava konusu "hastane binası" yönünden somut tespitler içermeyen tutanağın esas alınması suretiyle tarhiyat yapılması usul ve hukuka aykırı olmakla birlikte, 10/10/2016 tarihli tutanak esas alınmak suretiyle geriye dönük olarak 2012 yılı için vergi salınmasının da mümkün olmadığı olayda, süresinde emlak vergisi bildirimlerini vererek vergilerini ödediği hususunda ihtilaf bulunmayan davacı adına yapılan tarhiyatta hukuka uyarlık bulunmadığından, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyize konu kısmının ONANMASINA,
3.Temyiz isteminde bulunandan 492 sayılı Harçlar Kanunu'na bağlı (3) sayılı Tarife uyarınca hesaplanacak nispi harcın alınmasına,
4.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın ... Vergi Mahkemesine gönderilmesine, 01/06/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.