Danıştay 6. Daire 2020/346 Esas 2022/6516 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Danıştay 6. Daire Başkanlığı, Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı değişikliğinin iptali istemiyle açılan davada, Bölge İdare Mahkemesi'nin verdiği kararı bozdu. Çevre düzeni planının birden fazla idare mahkemesinin yetki alanına girdiği belirtilerek, bu işlemlerin çözümlenmesi görevinin Danıştay'a ait olduğu tespit edildi. Kanunlar ise şöyle:
- 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 24. maddesi
- 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdari Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun’un 5. maddesi.

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/346
Karar No : 2022/6516

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...Odası (...Şubesi)
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Balıkesir Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarihli, ...sayılı kararıyla onaylanan 1/100.000 ölçekli Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planı değişikliğinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; uyuşmazlığa konu çevre düzeni planının Balıkesir ve Çanakkale il sınırlarını kapsayacak şekilde belli bir havza bütününde yapıldığı, bu şekilde onaylanan planlara yapılan itirazların plan bütünlüğünün bozulmaması için planı onaylayan idare tarafından değerlendirilmesinin yetki ve usulde paralellik ile hukuki güvenlik ve istikrar ilkelerinin gereği olduğu, kaldı ki, mevzuatımızda birden fazla ili kapsayan belli bir havzada yapılan çevre düzeni planlarına yapılan itirazların, bu illerden büyükşehir belediyesi idaresine sahip ilin belediye meclisince görüşülerek karara bağlanacağına ilişkin herhangi bir düzenleme de bulunmadığı görüldüğünden çevre düzeni planının onayından sonraki iş ve işlemlerin büyükşehir belediye başkanlığınca yürütüleceğine ilişkin çevre düzeni planının 7.4 sayılı notuna dayanılarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davaya konu işlemin sadece Balıkesir İli'ni kapsayan bir değişiklik olduğu belirtilerek yetki yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı ve temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Balıkesir–Çanakkale Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca 16.02.2015 tarihinde onaylanmıştır. Balıkesir Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarihli, ...sayılı kararıyla onaylanan 1/100.000 ölçekli Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planı değişikliği 07.02.2017 - 08.03.2017 tarihleri arasında askıya çıkarılmış, davacı oda tarafından 08.03.2017 tarihinde yapılan itirazın Balıkesir Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarihli, ...sayılı kararıyla reddi üzerine anılan çevre düzeni planı değişikliğinin iptali istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2575 sayılı Danıştay Kanununun 24. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak cumhurbaşkanı kararlarına, cumhurbaşkanınca çıkarılan cumhurbaşkanlığı kararnameleri dışındaki düzenleyici işlemlere, bakanlıklar ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere, Danıştay İdari Dairesince veya İdari İşler Kurulunca verilen kararlar üzerine uygulanan eylem ve işlemlere, birden çok idare veya vergi mahkemesinin yetki alanına giren işlere, Danıştay Yüksek Disiplin Kurulu kararları ile bu Kurulun görev alanı ile ilgili Danıştay Başkanlığı işlemlerine karşı açılacak iptal ve tam yargı davaları ile tahkim yolu öngörülmeyen kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan idari davaları kararı bağlayacağı hükme bağlanmıştır.
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanunun 5. maddesinde, idare mahkemelerinin, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derecede Danıştayda çözümlenecek olanlar dışındaki iptal davaları, tam yargı davalarını çözümleyeceği hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
1/100.000 ölçekli Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planı havza ölçeğinde yapılmış bir plan olup birden fazla idare mahkemesinin (Balıkesir ve Çanakkale) yetki alanını kapsadığından bu plana karşı açılacak davaların çözümlenmesi görevi yukarıda yer verilen hükümler uyarınca Danıştaya ait bulunmaktadır.

Çevre düzeni planına karşı açılacak davalar gibi bu planda yapılan değişiklikler ya da bu planda değişiklik yapılması istemiyle yapılan başvuruların reddi işlemlerine karşı açılacak davaların çözümlenmesi görevinin de yine Danıştay olduğunda kuşku bulunmamaktadır.
Öte yandan, her ne kadar davaya konu çevre düzeni planında Balıkesir İl sınırları kapsamına giren alanla sınırlı olmak üzere belediye meclisince değişiklik yapıldığı görülmekte ise de, çevre düzeni planının üst ölçekli havza bazında tesis edilen, birden fazla İdare mahkemesinin yetki alanına giren düzenleyici idari bir işlem niteliğine haiz olduğu, planın bir bütün halinde değerlendirileceği gözetildiğinde görevli yargı yerinin Danıştay olduğu açıktır.
Bu itibarla, uyuşmazlığın çözümünde Danıştay görevli olduğundan bu husus gözetilmeksizin verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında usul hükümleri yönünden isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 01/06/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.