Danıştay 6. Daire 2020/11365 Esas 2022/6560 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/11365
Karar No : 2022/6560

DAVACI : … Odası
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı - ANKARA
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : 11/12/2020 tarih ve 31331 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yapı Malzemeleri ve Zemin Laboratuvarları Uygulama Yönetmeliğinin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendi ile 6. maddesinin 5. fıkrasının 1. cümlesinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu Yönetmeliğin iptali istenilen maddelerinde; deney yapan eleman tanımında kimya mühendislerine yer verilmediği, bu eksik düzenleme nedeniyle kimya deneylerinin kimya mühendislerince yapılacağına ilişkin Yönetmeliğin 6/5.maddesinin 2.cümlesindeki kuralın da uygulanabilirliğinin olmadığı, yapı malzemesi deneyi yapılacak laboratuvarlarda denetçinin yalnızca inşaat mühendislerinden olabileceği, önceki yönetmeliklerde kimya mühendisleri yer almışken dava konusu Yönetmelikte kimya mühendislerine yer verilmediği, Yönetmeliğin 6/5.maddenin 2.cümlesinde yer verilen kimya mühendislerinin sadece şekil olarak bulunduğu, düzenlemeye hukuka uygun görüntüsü verilmeye çalışıldığı, laboratuvar kuruluşlarında hangi kimyasal deneyin yapılacağının belirli olmadığı, beton kalitesinin kontrolü deneylerinin kimyasal deney olmadığı, bu haliyle bu deneylerin kimya mühendislerince yapılamayacağı gibi bir anlam yüklendiği, dolayısıyla uzun yıllar çalıştıkları alanlarda gerçek anlamda denetçi olarak çalışmalarının engellendiği, sektörde deneyimi olmayan başka bir mühendislik disiplinine bırakılan faaliyetler nedeniyle düzenlemede kamu yararı bulunmadığı ileri sürülmüştür.
DAVALININ SAVUNMASI :
Usule ilişkin olarak davacının dava ehliyetinin bulunmadığı, esasa yönelik olarak ise; Yönetmeliğin 4/1.maddesnin (m) bendinde laboratuvar tanımına yer verildiği, laboratuvar kapsamındaki deneyler için davacı oda mensupları aleyhine herhangi bir kısıtlamaya yer verilmediği, daha önce laboratuvar denetçi belgesine sahip mühendislerin müktesep haklarının Yönetmeliğin geçici maddeleriyle korunduğu, yapıya dair eğitimi olmayan kimya mühendislerinden, yapı malzemelerinin yapının statiğine etkisini analiz etmelerinin beklenilemeyeceği, aksi durumun can/mal güvenliğini tehlikeye sokabileceği, TSE tarafından yayımlanan betona ilişkin mekanik deneylerin standardında betonun kimyasal analizinin bulunmadığı, kimya mühendislerinin eğitim müfredatına bakıldığında beton, çelik ve yapının statiğine ilişkin eğitim almadıklarının görüldüğü, ancak inşaat için gerekli yapı malzemelerinden çelik çubuk incelemesinden yapılan karbon deneylerinde kimyasal analiz gerektiği, bu deneyler için ise kimya laboratuvar denetçisi ibaresinin düzenlemeye eklendiği, dolayısıyla düzenlemenin hukuka uygun olduğu savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Dava konusu Yönetmeliğin 4/1.maddesinin (ğ) bendinin "deney yapan elaman tanımında, uzmanlık alanı deney olan kimya mühendisi ibaresine yer verilmemesinin eksik düzenleme olması" gerekçesiyle anılan iptali, Yönetmeliğin dava konusu edilen diğer kısımları yönünden ise davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI …'IN DÜŞÜNCESİ :
Dava, 11/12/2020 tarih ve 31331 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yapı Malzemeleri ve Zemin Laboratuvarları Uygulama Yönetmeliğinin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendi ile 6. maddesinin 5. fıkrasının 1. cümlesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Davalı idarenin ehliyet itirazı yerinde görülmemiştir.
Can ve mal güvenliğini teminen, imar planına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlarına uygun kalitede yapı yapılması için proje ve yapı denetimini sağlamak ve yapı denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla çıkarılan 4708 Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 1. maddesinin (m) bendinde laboratuvarın, inşaat ve yapı malzemeleri ile ilgili ham madde ve mamul madde üzerinde ilgili standartlarına veya teknik şartnamelerine göre ölçüm, muayene, kalibrasyon yapabilen ve diğer özelliklerini tayin eden, Bakanlıktan izin almış tesisi ifade edeceği belirtilmiş, 12. maddesinin 2. fıkrasında yapı denetim ve laboratuvar kuruluşlarında görev alacak personelde aranacak nitelik, tecrübe ve bunların istihdam şartları ile görev ve sorumluluklarının diğer yapı sorumlularının nitelikleri, görevleri ile çalışma usul ve esaslarının Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle düzenleneceği hükmü uyarınca, 05.02.2008 günlü, 26778 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 13. maddesinin 4. fıkrasında, "Laboratuvarlarda yapı malzemesi kalite kontrolü konusunda laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir inşaat veya kimya mühendisi ile yardımcı teknik elemanlar istihdam edilir." düzenlemesi yer almıştır.
Daha sonra, 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 8 inci ve 12 nci maddeleri ile 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 97 nci maddesinin birinci fıkrasına dayanılarak hazırlan ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun gereğince kamu veya özel kuruluşların bünyesinde kurulmuş laboratuvarlara Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından izin belgesi verilmesi için sağlaması gereken genel şartlar, laboratuvarlarda görev alacak denetçi mühendisler ve diğer görevlilerde aranacak nitelikler, laboratuvarların denetim hizmetinin yürütülmesi, laboratuvarlardan alınacak teminatın türü, tutarı, iadesi ile irat kaydedilmesine, idari yaptırımlara ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla 11.12.2020 tarih ve 31331 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulan Yapı Malzemeleri ve Zemin Laboratuvarları Uygulama Yönetmeliğinin 2. Maddesinde, bu Yönetmeliğin, bir ilde faaliyet gösterebilecek yapı malzemesi ve/veya zemin deneyleri yapan laboratuvar sayısını, bunların kuruluş safhasında sahip olması gereken asgari nitelikleri, laboratuvarda görev alacak personelde aranacak nitelik, tecrübe ve bunların istihdam şartlarını, laboratuvarların görevleri ile çalışma usul ve esaslarını kapsadığı, 4. Maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinde; "Deney" verilen bir numune, ürün, proses veya hizmetin belirlenmiş bir prosedüre göre bir veya birden fazla karakteristiğinin tayin edilmesi amacıyla yapılan teknik çalışmayı, (ğ) bendinde, "Deney yapan eleman": Denetçi mühendisin sevk ve idaresi altında laboratuvarın kapsamındaki deneylere ilişkin görev yapan; inşaat mühendisi veya jeoloji mühendisi veya jeofizik mühendisi veya yapı öğretmeni veya inşaat teknikeri veya geoteknik teknikeri veya inşaat teknolojileri teknikeri veya hazır beton teknikeri veya yapı teknikeri veya yapı denetim teknikeri veya yapı teknisyenini, (m) bendinde "Laboratuvar": Kamu, gerçek veya özel hukuk tüzel kişileri tarafından kurulan ve işletilen, doğrudan veya dolaylı olarak kamuya veya üçüncü şahıslara hizmet veren, zemin, inşaat ve yapı malzemeleri ile ilgili hammadde veya mamul madde üzerinde ilgili standartlarına veya teknik şartnamelerine göre gözlemsel kontrol, ölçüm, muayene, kalibrasyon yapabilen ve diğer özelliklerini tespit eden Bakanlıktan izin almış kuruluşu, (n) bendinde, Laboratuvar denetçisi: Laboratuvar tarafından gerçekleştirilen muayene ve deneylerin ilgili standartlara, deney talimatlarına uygun olarak yapılmasını, muayene ve deney sonuçlarının, laboratuvarın kalite sistemine uygun olarak tutulmasını sağlayan ve meslek odalarına üyeliği bulunan Bakanlıkça denetçi belgesi verilmiş mühendisi, (ö) bendinde, Laboratuvar izin belgesi: Laboratuvarın bağlı bulunduğu laboratuvar yetkilisi veya yetkilileri ile Bakanlık arasında yapılan sözleşme çerçevesinde, laboratuvarın yeterliğinin belirlenen teknik kritere uygunluğunu ve izin belgesi ekindeki kapsam çerçevesinde yapabileceği deneyleri gösteren belge olarak tanımlanmış; aynı Yönetmeliğin dava konusu 6. Maddesinin 5. Fıkrasında, "Laboratuvarda yapı malzemesi kalite kontrolü için beton esas olmak üzere ilgili yapı malzemesi kalite kontrolü deneyleri konusunda en az üç yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar denetçi belgesine sahip inşaat mühendisi ile en az iki deney yapan eleman istihdam edilir. Bu koşullara ilave olarak laboratuvarın kapsamında kimyasal deneylerin bulunması halinde ilgili yapı malzemesi kalite kontrolü deneyleri konusunda en az üç yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar denetçi belgesine sahip kimya mühendisi de istihdam edilir. Laboratuvarda zemin deneyleri konusunda, en az üç yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir jeoloji mühendisi ile en az iki deney yapan eleman zorunlu olmak üzere denetçi belgesine sahip inşaat veya jeofizik mühendisi istihdam edilir. Laboratuvar, kapsamında yapı malzemesi ve zemin deneylerini birlikte yürütecek ise hem yapı malzemesi hem de zemin deneyleri konusunda bu maddede belirtilen denetçiler ve deney yapan elemanları birlikte istihdam etmek zorundadır. Laboratuvarda kalite yöneticisi bulundurmak zorunludur. Laboratuvar kalite yöneticisi olarak laboratuvar denetçi mühendisi veya deney yapan elemanı görevlendirilebileceği gibi ayrıca bir kalite yöneticisi de istihdam edilebilir. Laboratuvarda, yapı malzemeleri kapsamında olmak üzere, denetçi mühendisin sevk ve idaresi altında numune alma elemanı istihdam edilebilir." kuralı getirilmiş; "Laboratuvarda görev alacak denetçi, teknik personelin deneyim ve çalışma esasları" başlıklı 11. maddesinin 9. fıkrasının (c) bendinde, Denetçi belgesinin, Kimyasal analiz yapacak yapı malzemeleri laboratuvarında görev yapacak olanlar için "kimya laboratuvar denetçisi" adıyla düzenleneceği elirtilmiştir.
İncelenen davada, Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 13. maddesinin 4. fıkrasında, Laboratuvarlarda yapı malzemesi kalite kontrolü konusunda laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir inşaat veya kimya mühendisinin istihdam edileceği kuralı yer almaktayken, dava konusu Yapı Malzemeleri ve Zemin Laboratuvarları Uygulama Yönetmeliğinin 6. maddesinin 5. fıkrasının 1. cümlesinde, Laboratuvarda yapı malzemesi kalite kontrolü için beton esas olmak üzere ilgili yapı malzemesi kalite kontrolü deneyleri konusunda en az üç yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar denetçi belgesine sahip inşaat mühendisi ile en az iki deney yapan eleman istihdam edileceği, 2. cümlesinde, bu koşullara ilave olarak laboratuvarın kapsamında kimyasal deneylerin bulunması halinde ilgili yapı malzemesi kalite kontrolü deneyleri konusunda en az üç yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar denetçi belgesine sahip kimya mühendisi de istihdam edileceği ve 11. maddesinin 9.fıkrasının (c) bendinde kimyasal analiz yapacak yapı malzemeleri laboratuvarında görev yapacak olanlar için "kimya laboratuvar denetçisi" belgesi düzenleneceği belirtilerek, laboratuvarda yapı malzemesi kalite kontrolü çalışmasında göreve ilişkin ayrım getirilmiş, betona ilişkin mekanik deneyler için inşaat mühendislerinin, kimyasal deneyler konusunda ise kimya mühendislerinin çalıştırılmaları yolunda getirilen düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 29/10/2021 günlü, 31643 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 1. maddesi uyarınca, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Altıncı Kısmının Dördüncü Bölümünün başlığı "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği" şeklinde değiştirildiğinden, husumetin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına yöneltilmesine karar verilerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından düzenlenen "Yapı Malzemeleri ve zemin Laboratuvarları Uygulama Yönetmeliği" 11.12.2020 tarihli, 31331 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bakılan dava, anılan Yönetmeliğin 4/1.maddesinin (ğ) bendinin ve 6/5.maddesinin 1. cümlesinin hukuka aykırı olduğu iddialarıyla açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 1/1.maddesinde " Bu Kanunun amacı; can ve mal güvenliğini teminen, imar plânına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimini sağlamak ve yapı denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. " hükmüne yer verilmiş, aynı Kanunun 1/2-(m) maddesinde; laboratuvar, "inşaat ve yapı malzemeleri ile ilgili ham madde ve mamul madde üzerinde ilgili standartlarına veya teknik şartnamelerine göre ölçüm, muayene, kalibrasyon yapabilen ve diğer özelliklerini tayin eden, Bakanlıktan izin almış tesis" şeklinde tanımlanmıştır.
Anılan Kanunun 2/1.maddesinde; yapı denetim kuruluşları ve görevleri başlığı altında "Bu Kanun kapsamına giren her türlü yapı; Bakanlıktan aldığı izin belgesi ile çalışan ve münhasıran yapı denetimi ile uğraşan tüzel kişiliğe sahip yapı denetim kuruluşlarının denetimine tabidir. Yapı denetim hizmeti; yapı denetim kuruluşu ile yapı sahibi veya vekili arasında akdedilen hizmet sözleşmesi hükümlerine göre yürütülür. Yapı sahibi, yapım işi için anlaşma yaptığı yapı müteahhidini vekil tayin edemez." hükmüne yer verilmiş, aynı Kanunun 2/4-(ı) maddesinde ise; "Zemin, malzeme ve imalata ilişkin deneyleri, şartname ve standartlara uygun olarak laboratuvarlarda yaptırmak." işi yapı denetim kuruluşlarının görevleri arasında sayılmıştır.
Kanunun 8/10.maddesinde; Laboratuvar kuruluşlarının personel, tesis, makine, teçhizat ve kalite kontrol sisteminde olumsuz yönde bir değişiklik olduğunun veya gerçekleştirilen deneylerin belirlenmiş teknik kritere uygun olmadığının veya bu Kanunda ve ilgili mevzuatta belirtilen hükümlere aykırı hareket edildiğinin tespit edilmesi hâlinde, tespit edilen fiil ve hâllerin durumuna göre, İl Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce..." maddenin alt bentlerinde yazılı yaptırımların uygulanacağı kuralına yer verilmiştir. Aynı Kanunun 8/21. maddesine eklenen cümleyle; "(14/2/2020-7221/25 md.) Her ne suretle olursa olsun, alınan teminatlar haczedilemez ve üzerine ihtiyati tedbir konulamaz.Teminatın türü, tutarı, iadesi ve irat kaydedilmesine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanan yönetmelik ile belirlenir." kuralı getirilmiştir.
Kanunun 12/2.maddesinde ise; "(Değişik ikinci fıkra:14/2/2020-7221/28 md.) İlgili idarelerin bu Kanunda belirtilen hususlara ilişkin görevleri ile çalışma usul ve esasları; yapı denetim kuruluşlarının sınıflandırılması, kuruluşlar arasında adaletli iş dağılımını temin etmek üzere bir ilde faaliyet gösterebilecek olan yapı denetim kuruluşu ve laboratuvar kuruluşu sayısının belirlenmesi ile kuruluş safhasında sahip olunması gereken asgarî nitelikler; yapı denetim izin belgesinin geçici olarak geri alınmasına ilişkin şartlar, yapı denetim kuruluşları ve laboratuvarların görevleri ile çalışma usul ve esasları; denetçi belgesi verilmesine ilişkin usul ve esaslar ile yapı denetim ve laboratuvar kuruluşlarında görev alacak personelde aranacak nitelik, tecrübe ve bunların istihdam şartları ile görev ve sorumlulukları; diğer yapı sorumlularının nitelikleri, görevleri ile çalışma usul ve esasları; Merkez ve İl Yapı Denetim Komisyonunun görevleri ile çalışma usul ve esasları; yapı denetimi hizmet sözleşmesine ve feshine ilişkin esaslar; hizmet bedelinin ödenmesi, bu Kanun uyarınca denetlenerek inşa edilen yapılara sertifika verilmesi ve düzenlenecek meslek içi eğitimlere ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanan yönetmeliklerle düzenlenir." hükmü yer almıştır.
Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 13.maddesinin 4.fıkrasında, "Laboratuvarlarda yapı malzemesi kalite kontrolü konusunda laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir inşaat veya kimya mühendisi ile yardımcı teknik elemanlar istihdam edilir. Zemin deneyleri konusunda laboratuar denetçi belgesine sahip en az bir jeoloji mühendisi ile yardımcı teknik elemanlar zorunlu olmak üzere, denetçi belgesine sahip inşaat veya jeofizik mühendisi istihdam edilir." düzenlemesine yer verilmiştir.
Yapı Malzemeleri ve Zemin Laboratuvarları Uygulama Yönetmeliğinin "Tanımlar" başlıklı 4/1.maddesinde; Bu Yönetmelikte geçen;
ğ) Deney yapan eleman: Denetçi mühendisin sevk ve idaresi altında laboratuvarın kapsamındaki deneylere ilişkin görev yapan; inşaat mühendisi veya jeoloji mühendisi veya jeofizik mühendisi veya yapı öğretmeni veya inşaat teknikeri veya geoteknik teknikeri veya inşaat teknolojileri teknikeri veya hazır beton teknikeri veya yapı teknikeri veya yapı denetim teknikeri veya yapı teknisyenini...
m) Laboratuvar: Kamu, gerçek veya özel hukuk tüzel kişileri tarafından kurulan ve işletilen, doğrudan veya dolaylı olarak kamuya veya üçüncü şahıslara hizmet veren, zemin, inşaat ve yapı malzemeleri ile ilgili hammadde veya mamul madde üzerinde ilgili standartlarına veya teknik şartnamelerine göre gözlemsel kontrol, ölçüm, muayene, kalibrasyon yapabilen ve diğer özelliklerini tespit eden Bakanlıktan izin almış kuruluşu,
n) Laboratuvar denetçisi: Laboratuvar tarafından gerçekleştirilen muayene ve deneylerin ilgili standartlara, deney talimatlarına uygun olarak yapılmasını, muayene ve deney sonuçlarının, laboratuvarın kalite sistemine uygun olarak tutulmasını sağlayan ve meslek odalarına üyeliği bulunan Bakanlıkça denetçi belgesi verilmiş mühendisi ... İfade eder." denilmiştir.
Anılan Yönetmeliğin dava konusu edilen 6/5.maddesinde; "Laboratuvarda yapı malzemesi kalite kontrolü için beton esas olmak üzere ilgili yapı malzemesi kalite kontrolü deneyleri konusunda en az üç yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar denetçi belgesine sahip inşaat mühendisi ile en az iki deney yapan eleman istihdam edilir. Bu koşullara ilave olarak laboratuvarın kapsamında kimyasal deneylerin bulunması halinde ilgili yapı malzemesi kalite kontrolü deneyleri konusunda en az üç yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar denetçi belgesine sahip kimya mühendisi de istihdam edilir. Laboratuvarda zemin deneyleri konusunda, en az üç yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir jeoloji mühendisi ile en az iki deney yapan eleman zorunlu olmak üzere denetçi belgesine sahip inşaat veya jeofizik mühendisi istihdam edilir. Laboratuvar, kapsamında yapı malzemesi ve zemin deneylerini birlikte yürütecek ise hem yapı malzemesi hem de zemin deneyleri konusunda bu maddede belirtilen denetçiler ve deney yapan elemanları birlikte istihdam etmek zorundadır. Laboratuvarda kalite yöneticisi bulundurmak zorunludur. Laboratuvar kalite yöneticisi olarak laboratuvar denetçi mühendisi veya deney yapan elemanı görevlendirilebileceği gibi ayrıca bir kalite yöneticisi de istihdam edilebilir. Laboratuvarda, yapı malzemeleri kapsamında olmak üzere, denetçi mühendisin sevk ve idaresi altında numune alma elemanı istihdam edilebilir." kuralı düzenlenmiştir.
Yönetmeliğin 11/9.fıkrasında ise; Denetçi belgesi; a) Yapı malzemeleri laboratuvarlarında görev yapacak olanlar için "yapı malzemesi laboratuvar denetçisi", b)Zemin laboratuvarlarında görev yapacak olanlar için "zemin laboratuvar denetçisi", c) Kimyasal analiz yapacak yapı malzemeleri laboratuvarında görev yapacak olanlar için "kimya laboratuvar denetçisi "adıyla düzenlenir." kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Usul Yönünden:
Davalı tarafından, davacının dava açma ehliyetinin olmadığı iddia edilerek davanın ehliyet nedeniyle reddi gerektiği ileri sürülmüş ise de; dava konusu düzenlemelerin davacı odanın kişisel, meşru ve güncel menfaatini ilgilendirdiği sonucuna varıldığından, davanın esasının incelemesine geçilmiştir.
Esas Yönünden:
Dava konu Yönetmeliğin 4/1. maddesinin (ğ) bendi yönünden yapılan incelemede;
Davacı tarafından; deney yapan eleman tanımında kimya mühendislerine yer verilmediği, bu eksik düzenleme nedeniyle kimya deneylerinin kimya mühendislerince yapılacağına ilişkin Yönetmeliğin 6/5.maddesinin 2.cümlesindeki kuralın da uygulanabilirliğinin olmadığı ileri sürülmüştür.
Davalı tarafından ise; 4/1.maddesinin (m) bendinde laboratuvar tanımına yer verildiği, laboratuvar kapsamındaki deneyler için davacı oda mensupları aleyhine herhangi bir kısıtlamaya yer verilmediği, kuralın hukuk uygun olduğu savunulmuştur.
Uyuşmazlık konusu maddede deney yapan eleman tanımının yapıldığı, Yönetmeliğin yukarıda belirtilen 4/1.maddesi (n) bendi, 6/5.maddesinin 2.cümlesi ve 11/9.fıkraları uyarınca kimya mühendislerinin laboratuvar denetçisi olarak görev ve sorumluluk alabileceklerinin düzenlendiği, ayrıca 4/1.maddesi (m) uyarınca da kimya mühendislerinin yapı malzemesi ve zemin laboratuvarı kurma ve işletmelerinin de önünde engel olmadığı ve dava konusu edilen düzenleme yönünden, davacı odanın ve mensuplarının mesleki faaliyetlerini kısıtlayan başka bir ifadeyle eksik bir düzenlemeye yer verilmediği anlaşıldığından, düzenlemenin dayanağı mevzuata ve hukuka uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Dava Konusu Yönetmeliğin 6/5.maddesinin 1. cümlesi yönünden yapılan incelemeye gelince;
Davacı tarafından, yapı malzemesi deneyi yapılacak laboratuvarlarda denetçinin yalnızca inşaat mühendislerinden olabileceği, önceki yönetmeliklerde kimya mühendisleri yer almışken dava konusu Yönetmelikte kimya mühendislerine yer verilmediği, Yönetmeliğin 6/5.maddenin 2.cümlesinde yer verilen kimya mühendislerinin sadece şekil olarak bulunduğu, düzenlemeye hukuka uygun görüntüsü verilmeye çalışıldığı, laboratuvar kuruluşlarında hangi kimyasal deneyin yapılacağının belirli olmadığı, beton kalitesinin kontrolü deneylerinin kimyasal deney olmadığı, bu haliyle bu deneylerin kimya mühendislerince yapılamayacağı gibi bir anlam yüklendiği, dolayısıyla uzun yıllar çalıştıkları alanlarda gerçek anlamda denetçi olarak çalışmalarının engellendiği, sektörde deneyimi olmayan başka bir mühendislik disiplinine bırakılan faaliyetler nedeniyle düzenlemede kamu yararı bulunmadığı ileri sürülmüştür.
Davalı tarafından; daha önce laboratuvar denetçi belgesine sahip mühendislerin müktesep haklarının Yönetmeliğin geçici maddeleriyle korunduğu, yapıya dair eğitimi olmayan kimya mühendislerinden, yapı malzemelerinin yapının statiğine etkisini analiz etmelerinin beklenilemeyeceği, aksi durumun can/mal güvenliğini tehlikeye sokabileceği, TSE tarafından yayımlanan betona ilişkin mekanik deneylerin standardında betonun kimyasal analizinin bulunmadığı, kimya mühendislerinin eğitim müfredatına bakıldığında beton, çelik ve yapının statiğine ilişkin eğitim almadıklarının görüldüğü, ancak inşaat için gerekli yapı malzemelerinden çelik çubuk incelemesinden yapılan karbon deneylerinde kimyasal analiz gerektiği, bu deneyler için ise kimya laboratuvar denetçisi ibaresinin düzenlemeye eklendiği, dolayısıyla düzenlemenin hukuka uygun olduğu savunulmuştur.
Dosyanın incelenmesinden; 4708 sayılı Yapı Denetim Kanununun bazı maddelerinin, 7221 sayılı Kanunla değiştirilerek 20/02/2020 tarihinde yürürlüğe girmesinden sonra buna dayanılarak dava konusu Yönetmeliğin düzenlendiği, öte yandan dava konusu Yönetmelik düzenlenirken Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 13/4.maddesinin Danıştay Altıncı Dairesinin kararıyla iptal edilmesi ve Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 07.05.2014 günlü, E:2011/1149, K:2014/2026 sayılı kararıyla onanmasına ilişkin yargı kararının da dikkate alındığı, bunun üzerine dava konusu Yönetmelikten önce denetçi belgesi almış olanların ve izin belgesi bulunan laboratuvarların bu haklarının korunacağına ilişkin Yönetmelikte geçici maddelerin de düzenlendiği, dava konusu cümlenin bulunduğu maddenin tamamı göz önüne alındığında, betonun esas olduğu yapı malzemesi kalite kontrol deneylerinde inşaat mühendisinin, kimyasal deneylerin bulunduğu laboratuvar kapsamında kimya mühendisinin, zemin deneylerinin bulunduğu laboratuvar kapsamında ise jeoloji mühendisinin çalıştırılmasının zorunlu olduğunun düzenlendiği anlaşılmıştır.
Bu durumda; davacının iddiaları, davalının savunmaları, Yönetmeliğin dayanağı Kanunda yapılan değişiklikler ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinde yargı kararı sonrası yapılan düzenlemeler ve Yönetmeliğin tamamı birlikte incelenip değerlendirildiğinde, dava konusu cümlenin, dayanağı Kanunun amaçları arasında belirtilen can ve mal güvenliğini temin etme, imar plânına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılmasını sağlama amacına ve yukarıda belirtilen Yönetmeliğin 11/9. maddesine de uygun olarak düzenlendiği, bunun için laboratuvarlardan daha sağlıklı ve gerçekçi deney sonuçları alabilmeyi sağlayacak şekilde mühendislik disiplinlerinin kategorize edildiği, laboratuvarlarda görev alacak laboratuvar denetçi belgesine sahip inşaat, jeoloji ve kimya mühendislerinin aldıkları eğitim ve uzmanlık alanlarına göre değerlendirildiği, buna göre dava konusu düzenlemede, daha kaliteli ve güvenli yapılar için yapılması gerekli olan yapı malzemeleri deneylerinden olan beton ve çeliğin esas alındığı mekanik deneylerde inşaat mühendisi, kimyasal deneylerde ise kimya mühendisinin, zeminin esas olduğu laboratuvar deneylerinde ise jeoloji mühendisinin laboratuvar denetçisi sıfatıyla bulunmasının zorunlu olduğunun belirtildiği, böylece bir mühendislik alanının öne çıkarılarak diğer mühendislik alanının faaliyet alanının kısıtlanmasına neden olabilecek eksik bir düzenlemenin söz konusu olmadığı anlaşıldığından, dava konusu ibarelerin dayanağı Kanuna, kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 01/06/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.



KARŞI OY (X):
Uyuşmazlıkta; davacı oda tarafından deney yapan eleman tanımını düzenleyen Yönetmeliğin 4/1.maddesinin (ğ) bendinin ve yapı malzemeleri laboratuvarında zorunlu denetçi olarak inşaat mühendisinin belirlenmesine ilişkin Yönetmeliğin 6/5.maddesinin 1. cümlesinin iptalinin istenildiği, dava konusu edilen düzenlemelerde kimya mühendisi ibaresine yer verilmediği, ancak yapı malzemelerinden olan beton ve çeliğin analizinin yapılmasında aldıkları eğitime ve yürüttükleri mesleki faaliyete uygun olarak kimya mühendisinin de bulunması gerektiği, böylece dayanak Kanunda belirtilen "can ve mal güvenliğini teminen, imar plânına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması"nın sağlanacağı, aksi durumda sadece inşaat mühendislerinin sorumluluğunda yapılacak deneylere dayanılarak belirtilen amaca ulaşılamayacağı, öte yandan laboratuvar denetçisi olarak görev ve sorumluluk yüklenen mühendisin yanında bulunacak deney yapan eleman kapsamına kimya mühendisinin alınmamasının birçok deneyde kimyasal analiz yapılmadan deneyin sonuçlandırılması durumunu ortaya çıkaracağı anlaşıldığından, eksik düzenleme nedeniyle hukuka uygun olmayan Yönetmeliğin dava konusu edilen kısımlarının iptaline karar verilmesi gerektiği oyuyla çoğunluk görüşüne katılmıyorum.