Danıştay 8. Daire 2021/6776 Esas 2022/3726 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Danıştay Sekizinci Dairesi, davacı şirketin, ormanlık alanda maden işletme izni başvurusunun reddedilmesi üzerine açtığı davayı inceledi. İlk derece mahkemesi, mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi raporlarına dayanarak, ormanın korunmasında kamu yararının daha önemli olduğuna karar vererek davayı reddetti. Bölge idare mahkemesi, yapılan incelemenin hukuka uygun olduğuna hükmederek davanın reddedilmesi yönündeki kararı onadı. Temyiz edenin iddiaları arasında, şirketin kamuya yararlı projelere malzeme sağladığı ve iznin verilmesi için gerekli şartlarının sağlandığı yer alıyordu. Ancak Danıştay Dairesi, ormanların kamu yararına sağladığı asli faydaları göz önünde bulundurarak, dava konusu iznin verilmesinde sakınca olduğuna hükmederek temyiz isteminin reddine karar verdi. Davada uygulanan kanun maddeleri ise 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 16. maddesi ve Uygulama Yönetmeliği'nin \"Kısıtlamalar\" başlıklı 29. maddesi olarak belirtildi.

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/6776
Karar No : 2022/3726

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Taş İmalatı Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
2- … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Arnavutköy İlçesi, … Mevkii, … Orman İşletme Şefliği hudutları dahilinde 96 bölme içerisinde yer alan İR:… ruhsat nolu grovak ( benzeri taşlar ) maden işletme sahasında 69.000,00 m² maden işletme alanı için 24/02/2024 tarihine kadar orman izni verilmesi yönündeki davacı şirket başvurusunun reddine ilişkin Tarım ve Orman Bakanı oluru ile tesis edilen … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacıya ait izin başvurusunun, talep konusu yerin %71'den fazla kapalı verimli devlet ormanı alanında kaldığının ve karayolu öngörünümde bulunduğunun saptandığı, işletilen madenin ender nitelikte olmayan bir maden olduğundan, sahanın verimli ormanlık alana doğru genişlemesinde kamu yararının olmadığından ve sahanın orman olarak kullanılmasında kamu yararı bulunduğundan bahisle rededildiğini; mahallinde keşif ve bilirkişi yaptırılması neticesinde tanzim olunan rapordaki tespitler ile dosyadaki bilgi ve belgelere göre, izne konu edilen maden türü dikkate alındığında, ormanlık sahada izne konu edilen maden sahasının sağlayacağı kamu yararı ile ormanın muhafazasındaki kamu yararının karşılaştırılması yapıldığında, ormanın sadece üzerindeki ağaçların çapı ve kullanım amacı ile ölçülebilen ve değer takdir edilen bir varlık olmadığı, ormanın insan ve diğer canlıların temel yaşam kaynakları olan başta oksijen ve temiz su kaynağı olması, erozyonu önleme, karbon yutak alanı olması, ılıman bir iklim sağlayarak tarımsal faaliyetlere destek olması, bölgedeki hayvancılığa katkı sağlaması, birçok canlıya yaşam alanı oluşturması ve rekreasyonel fonksiyonları göz önüne alındığında hesap edilemeyecek ölçüde bir değerinin olduğu, ormanların asli faydalarının yaşanabilir, solunabilir hava, içilebilir su, ekilebilir ve kullanılabilir toprak temini ve bu alanların korunması olduğu, sel gibi afetlerin oluşmasını önlemesi, toprak yüzeyine düşen yağışların filitrasyonu ile içilebilir suyun temini, bu suların dengeli ve düzenli olarak kullanıma sunulması, sürdürülebilir tarım, yerleşim ve sanayi alanlarının sel ve taşkınlardan korunması, kökleri aracılığıyla yeni toprak üretimine katkı sağlaması gibi ana faydalar sıralanabileceğinden, dava konusu izin talebine konu alanın orman olarak muhafazındaki kamu yararının maden olarak işletilmesine kıyasen daha üstün olduğu sonucuna ulaşıldığı, bu itibarla başvurunun reddedilmesine dair işlemde hukuka aykırılık bulumadığı sonucuna varılarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, davacı şirketin, kamu yararına faaliyet gösteren hastane, yol, havaalanı gibi yatırımlara malzeme vermekte olduğunu, dosyada mevcut bilirkişi raporu ile davalı idarenin taşra teşkilatı tarafından hazırlanan raporlar birlikte değerlendirildiğinde izin verilmesi için mevzuatta öngörülen bütün şartların sağlandığı halde izin verilmemesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, kullanılmayan yürütmenin durdurulması harcının istemi halinde davacıya iadesine, posta gideri avansından artan tutarın Mahkeme tarafından iadesine,
4. Kesin olarak, 02/06/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :
X- Dava, İstanbul İli, Arnavutköy İlçesi, … Mevkii, … Orman İşletme Şefliği hudutları dahilinde 96 bölme içerisinde yer alan İR:… ruhsat nolu grovak(benzeri taşlar ) maden işletme sahasında 69.000,00 m² maden işletme alanı için 24/02/2024 tarihine kadar orman izni verilmesi yönündeki davacı şirket başvurusunun reddine ilişkin Tarım ve Orman Bakanı oluru ile tesis edilen … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
6831 sayılı Orman Kanunu'nun 16. maddesinde "Devlet ormanları içinde maden aranması ve işletilmesi ile madencilik faaliyeti için zorunlu; tesis, yol, enerji, su, haberleşme ve altyapı tesislerine, fon bedelleri hariç, bedeli alınarak Çevre ve Orman Bakanlığınca izin verilir.... maddenin uygulanması ile ilgili tanım, şekil, şart ve esaslar yönetmelikle düzenlenir." hükmünü amirdir.
Orman Kanunun 16. Maddesinin Uygulama Yönetmeliği'nin "Kısıtlamalar" başlıklı 29. maddesinde "(1) Muhafaza ormanları, gen koruma alanları, tohum meşcereleri ile orman içi dinlenme yerlerinde Maden Kanununun 2 nci maddesindeki I(a), I(b) ve II(a) grup madenler ile kaba inşaat, baraj, gölet, liman, yol gibi yapılarda dolgu amaçlı kullanılan her türlü yapı hammaddesi üretimi için yapılacak madencilik faaliyetlerine izin verilmez. Ancak muhafaza ormanlarında gen koruma alanları, tohum meşcereleri ile orman içi dinlenme yerlerinde; bu gruplardaki madenlere Bakanlıkça bu Yönetmeliğin yayımından önce verilen izinlerin süre uzatım talepleri Değerlendirme Komisyonu tarafından incelenerek izne konu edilebilir" düzenlemesi yer almaktadır.
Uyuşmazlıkta, dava konusu işlem ile İstanbul İli, Arnavutköy İlçesi sınırları dahiline bulunan ormanlık alanın ''maden işletme alanı için" olarak kullanılmasına ilişkin orman izni verilmesi yönündeki davacı şirket başvurusunun talep konusu yerin %71'den fazla kapalı verimli devlet ormanı alanında kaldığının ve karayolu öngörünümde bulunduğunun saptandığı, işletilen madenin ender nitelikte olmayan bir maden olduğundan, sahanın verimli ormanlık alana doğru genişlemesinde kamu yararının olmadığı gerekçesiyle reddedildiği anlaşılmakla birlikte, gerek Fenertepe Orman İşletme Şefliğince hazırlanan 28.05.2019 tarihli raporda izin verilmesinde sakınca olmadığının belirtirildiği ve de gerekse ilk derece mahkemesince mahallinde keşif ve bilirkişi yaptırılması neticesinde tanzim olunan raporda "madencilik faaliyetleri açısından İstanbul'da yapılan ve yapılması planlanan kamu ve özel projelerde(hava limanı, hastane, kentsel dönüşüm vs) kullanılması için gerekli hammaddenin sağlanması açısından orman izinin verilmesinde kamu yararının daha fazla olduğu" yönündeki tespitlerde bulunduğu görülmekte olup bu nedenle dava konusu işlemde hukuka uyarlık aksi yönde verilen İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyize konu kararın bozulması gerektiği görüşü ile aksi yönde oluşan çoğunluk kararına katılmıyorum.