Danıştay 8. Daire 2019/969 Esas 2022/3701 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/969
Karar No : 2022/3701

TEMYİZ İSTEMİNDE BULUNANLAR (DAVALILAR) : 1. … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2. … Üniversitesi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Havacılık ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalında, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında araştırma görevlisi olup, kadrosu geçici olarak yüksek lisans eğitimi için … Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalına tahsis edilen davacının, yüksek lisans eğitimini Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliğindeki azami süre içerisinde tamamlayamadığından bahisle Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 10/2 maddesi uyarınca kadrosu ile ilişiğinin kesilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacının, 28.09.2016 tarihli Yükseköğretim Yürütme Kurulu kararı uyarınca, … Üniversitesi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümünde, "İnsansız Hava Araçlarının Engel Tespit Etmesi" konusunda tez çalışması yapması şartıyla mevcut öğrencilik durumunun, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamına alınarak araştırma görevlisi kadrosunun, lisansüstü eğitimini tamamlanmasına kadar geçici olarak bu bölüme alındığı, yeni bir konuda tez çalışması yapılması istenildiğinden, lisansüstü eğitim süresinin, Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 28.09.2016 tarihli kararının uygulandığı tarihten itibaren hesaplanması gerekirken, ÖYP kapsamında atanmadan önceki eğitim süresi de dikkate alınarak, davalı idarenin istediği tez konusunda hiçbir çalışma fırsatı bulamadan, kadrosuyla ilişiğinin kesilmesine ilişkin işlemlerde hukuka ve hakkaniyete uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca, yönlendirilmiş alanlarda ÖYP araştırma görevlisi olarak atananların, atanma tarihinden önce başlanılan lisansüstü eğitimi ÖYP kapsamına aldırma veya yeniden lisansüstü programa başlama yönünde tercih hakkı bulunduğu, davacının önceki eğitimini tüm hak ve sorumlulukları ile ÖYP kapsamına aldırdığı; … Üniversitesince, azami sürelerin kayıt tarihinden itibaren başlaması gerektiği, davacının tez çalışma konusuna göre uygun bir ana bilim dalına kayıt yaptırma hakkı bulunmasına karşın, davacının önceki lisansüstü eğitimini ÖYP kapsamına aldırmak istediği, yüksek lisans eğitimini azami süre içerisinde tamamlayamaması nedeniyle tesis edilen dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Bölge Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu anlaşıldığından, bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Dava; .. Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Havacılık ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalında, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında araştırma görevlisi olup, 2547 sayılı Kanunun 35. maddesi uyarınca kadrosu geçici olarak yüksek lisans eğitimi için … Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalına tahsis edilen davacının, yüksek lisans eğitimini Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliğindeki azami sürede tamamlayamadığından bahisle Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 10/2 maddesi uyarınca kadrosu ile ilişiğinin kesilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 44. maddesinin (c) fıkrasında 19.11.2014 tarih ve 6569 sayılı Kanun'un 28. maddesiyle yapılan değişiklik ile, ''Öğrenciler, bir yıl süreli yabancı dil hazırlık sınıfı hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın öğrenim süresi iki yıl olan önlisans programlarını azami dört yıl, öğrenim süresi dört yıl olan lisans programlarını azami yedi yıl, öğrenim süresi beş yıl olan lisans programlarını azami sekiz yıl, öğrenim süresi altı yıl olan lisans programlarını azami dokuz yıl içinde tamamlamak zorundadırlar. Hazırlık eğitim süresi azami iki yıldır. Azami süreler içinde katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilmez. Ancak üniversite yetkili kurullarının kararı ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile dört yıl üst üste katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilebilir. Yatay geçiş ve çift ana dal eğitiminin usul ve esasları ile azami öğrenim süreleri, lisansüstü eğitim usul ve esasları ile öğrenim süreleri Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir." düzenlemesine, 26.11.2014 gün ve 29187 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6569 sayılı Kanun'un 32. maddesi ile 2547 sayılı Kanun'a eklenen geçici 67. madde ile; ''Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz.'' düzenlemesine yer verilmiştir.
20.04.2016 tarih ve 29690 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin ''Süre'' başlığını taşıyan 7. maddesinin 1. fıkrasında; ''Tezli yüksek lisans programının süresi bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın dört yarıyıl olup, program en çok altı yarıyılda tamamlanır.'' kuralı yer almıştır.
Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar'ın "Öğrenim süresi" başlığını taşıyan 10. maddesinin 1. fıkrasında; ÖYP araştırma görevlilerinin öğrenim sürelerinin, Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde belirlenen azami öğrenim süreleri olduğu belirtilerek; aynı maddenin 2. fıkrasında; "Bu Usul ve Esaslar gereğince yabancı dil yeterliliği sağlamak için verilen süreler ile Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamayan, ÖYP'ye devam etmek istemeyen, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumunda görevine başlamayan veya görevine başlayıp mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmeyen ÖYP araştırma görevlilerinin ilişikleri kesilerek haklarında taahhütname ve kefaletname senedi uyarınca işlem yapılır." kuralı yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
26.11.2014 gün ve 29187 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6569 sayılı Kanun'un 32. maddesi ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na eklenen geçici 67. maddesinde yer alan "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz." hükmünün, halen ÖYP, 50/d, 2547 sayılı Kanun'un 35. maddesi kapsamındaki araştırma görevlisi kadrolarında bulunanların lisansüstü eğitim sürelerinin hesaplanmasında uygulanmamasına ilişkin 29.07.2015 tarihli Yükseköğretim Yürütme Kurulu kararının iptali istemiyle açılan davada, Dairemizce verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin karara karşı yapılan itiraz üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 26.4.2017 gün ve Yd İtiraz No:2017/231 sayılı kararıyla; 2547 sayılı geçici 67. maddesinde, düzenlemenin yürürlüğe girdiği 26.11.2014 tarihinde yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan tüm öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim sürelerinin dikkate alınmayacağının öngörüldüğü, bu tarihte araştırma görevlisi olan ya da olmayan öğrenciler arasında herhangi bir ayrıma gidilmediği gibi söz konusu hükmün araştırma görevlilerine uygulanmamasına yönelik bir istisnanın da Kanunda yer almaması nedeniyle, kararın üst norm olan 2547 sayılı Kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle itirazın kabulü ile yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne karar verilmiştir. Aynı gerekçelerle Dairemizin 14.03.2019 gün ve E:2015/11995, K:2019/1879 sayılı kararıyla Yükseköğretim Yürütme Kurulu kararının iptaline karar verilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinin ve yargı kararının bir bütün olarak değerlendirilmesinden; ÖYP kapsamında atanan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim azami öğrencilik sürelerinin hesaplanmasında geçici 67. maddeden yararlanmalarını engelleyen ya da sınırlandıran bir düzenleme bulunmaması nedeniyle bu kapsamda yer alan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim azami öğrencilik sürelerinin hesaplanmasında geçici 67. maddenin uygulanmasının mümkün olmasına karşın; araştırma görevliliği kadrosunda azami bulunma sürelerinin hesaplanmasında, açık hüküm olmaması ve bu konuda başkaca lehe bir düzenlemenin bulunmaması nedeniyle 2547 sayılı Kanunun geçici 67. maddesinin uygulanmasının mümkün olmadığı anlaşılmıştır.
Diğer bir anlatımla; istisnai bir program olan ÖYP kapsamında, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslara tabi olarak atanan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim nedeniyle öğrencilikte azami bulunma süreleri ile araştırma görevliliği kadrosunda bulunma sürelerinin farklı şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir. ÖYP kapsamında atanan araştırma görevlilerinin, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 10. maddesinin 2. fıkrası uyarınca Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamamaları nedeniyle kadrolarıyla ilişiklerinin kesilmesi, kadronun amacı dışında uzun sürelerle kullanılmasının engellenmesi, kaynaklardan etkin ve verimli şekilde faydalanılması amacı taşımaktadır. Aksinin kabul edilmesi durumunda, bu kapsamdaki araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitimde başarısızlıklarının ödüllendirilmesine yol açacağı açıktır.
Olayda; davacı, 2015 Aralık Döneminde, özel şartında ''çalışma konusu'' belirtilen Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına yaptığı başvuru üzerine, … Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Havacılık ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalına, yönlendirilmiş Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında atanmış olup, yüksek lisans eğitimi için kadrosu … Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalına Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 28.09.2016 tarihli kararıyla tahsis edilmiştir. Davacının, ÖYP kapsamındaki lisansüstü eğitimini, … Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Elektronik ve Haberleşme Mühendisliğinde yapmakta olduğu yüksek lisans programında, ''İnsansız Hava Araçlarının Engel Tespit Etmesi'' veya ''Zaman- frekans kaynak ayırma modelleriyle astrofiziksel görüntü ayrımı'' tez konularıyla devam ettirmek istemiyle yaptığı 22.03.2016 tarihli başvurusu üzerine, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 16.06.2016 tarihli işlemi ile davacının ''Havacılık ve Uzay'' alanında çalışma yapmak üzere … Üniversitesine yerleştirildiği ve tez çalışmalarına ''İnsansız Hava Araçlarının Engel Tespit Etmesi'' konusunda yapmak şartıyla kayıtlı bulunduğu Fen Bilimleri Enstitüsü Elektronik ve Haberleşme Ana Bilim Dalında devam edebileceği belirtilmiştir. Bu bakımdan; davacının kendi istemi ve Yükseköğretim Kurulunun kabulü ile yapmakta olduğu yüksek lisans eğimine, talep ettiği tez çalışmasıyla yönlendirilmiş ÖYP kapsamında devam ettiği dikkate alındığında, daha önce başlamış olduğu yüksek lisans eğitiminin, kadrosunun ÖYP kapsamında İstanbul Teknik Üniversitesine tahsis edildiği tarih itibarıyla başladığının kabulü mümkün değildir.
Bu bağlamda; davacının, 09.09.2013 tarihinde, … Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalı yüksek lisans programına kayıt yaptırdığı dikkate alındığında, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında araştırma görevliliği kadrosunun ihdas amacı gereği, azami öğrenim süresi içerisinde tamamlaması gereken yüksek lisans programını, azami öğrenim süresi içerisinde tamamlayamadığı anlaşıldığından, araştırma görevliliği ile ilişiğinin kesilmesine ilişkin 17.08.2017 tarihli dava konusu işlemin hukuka uygun olması nedeniyle aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf istemini reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamıştır.
Öte yandan; dava dilekçesi ve dava dosyasındaki bilgi ve belgeler incelendiğinde, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının herhangi bir işleminin dava konusu edilmediği ve dava konusu işlemde Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı işlemi ilgi tutulmuşsa da, dava konusu ilişik kesme işleminin anılan işleme dayanılarak tesis edilmediği anlaşıldığından, 2577 sayılı Kanunun 15/1-c maddesi uyarınca Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı hasım konusundan çıkarılarak karar verilmesi gerektiği de açıktır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 02/06/2022 tarihinde kesin olarak oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :
(X) - Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediği gerekçesiyle aksi yönde oluşan çoğunluk katılmıyorum.