Danıştay 8. Daire 2019/5957 Esas 2022/3809 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Antalya Trafik Şube Müdürlüğü'ne yapılan başvuruyla adına kayıtlı ticari plakanın iptal olduğuna dair dosyasındaki belgelerden örnek almak istenilmiştir. Başvuruya cevaben tesis edilen işlemle, anılan plakanın iptal edilmesi sürecinden bahsedilerek işlem ekinde ilgili belgeler sunulmuştur. Bunun üzerine ticari plakanın iptaline dair işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır. Davacı, iptali istenilen işlemin plakanın iptaline ilişkin işlem olduğunu ileri sürmüştür. Davalı idare ise istemin reddi gerektiğini savunmuştur. İdare mahkemesince bakılan dava tarih ve sayılı işlemin iptali istemiyle görülerek incelenmeksizin reddedilmiştir. Danıştay ise kararı bozmuş ve uyuşmazlığın ticari plakanın iptaline ilişkin işlemin iptali olduğunu belirterek, davanın bu işlem esas alınarak karara bağlanması gerektiği sonucuna varmıştır. Ayrıca, 5216 sayılı Kanun'daki trafik hizmetleri ile ilgili düzenlemeler de kararda yer almıştır.

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/5957
Karar No : 2022/3809


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:… , K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına kayıtlı … numaralı ticari plaka hakkının iptaline ilişkin işlemin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; bahse konu plaka iptaline ilişkin belgelerin bir nüshasının davacı tarafından talep edilmesi üzerine davalı idarece, plakanın trafikten çekilmesine ilişkin sürecin anlatıldığı, zira plaka iptalinin de davalı idarece yapılmadığı, dolayısıyla bilgi verici/açıklayıcı mahiyette tesis olunduğu görülen dava konusu edilen işlemin, idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir idari işlem niteliğinde olmadığı sonucuna varıldığından, bakılan davanın esasının incelenme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:… , K:… sayılı kararıyla; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, iptali istenilen işlemin plakanın iptaline ilişkin işlem olduğu, … tarih ve … sayılı işlemin iptalinin istenilmediği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından 26/04/2018 tarihinde Antalya Trafik Şube Müdürlüğü'ne yapılan başvuruyla, adına kayıtlı … numaralı ticari plaka hakkının iptal olduğuna dair dosyasındaki belgelerden örnek almak istenildiği, başvuruya cevaben tesis edilen … tarih ve … sayılı işlemle, anılan plakanın iptal edilmesi sürecinden bahsedilerek işlem ekinde ilgili belgelerin sunulduğu, bunun üzerine … tarih ve … sayılı işlemle bildirilen ticari plakanın iptaline dair işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından iptal davalarının açılabileceği, maddenin 2. fıkrasında; idari yargı yetkisinin, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olduğu, İdare mahkemelerin yerindelik denetimi yapamayacakları, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremeyecekleri kuralı yer almıştır.
Aynı Kanunun 14. maddesinin 3. fıkrasının (a) maddesinde; dava dilekçelerinin, görev ve yetki yönünden, Danıştayda daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hakimi, idare ve vergi mahkemelerinde ise mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından inceleneceği, 15. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde ise; adli yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine karar verileceği hüküm altına alınmıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde, büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmıştır.
Aynı Kanun'un 9. maddesinde "Büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerindeki her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları ile, Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunun görevlendireceği ilgili odanın temsilcisinin katılacağı Ulaşım Koordinasyon Merkezi kurulur. İlçe belediye başkanları kendi belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Ulaşım Koordinasyon Merkezi toplantılarına ayrıca gündemdeki konularla ilgili üye olarak belirlenmeyen ulaşım sektörü ile ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından ihtisas meslek odalarının temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır.
Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır. (...)" düzenlemesi yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, dava dilekçesinin hem "Dava" hem de "İstem" başlıklı kısımlarında, … tarih ve … sayılı işlemle bildirilen … numaralı ticari plaka hakkının iptaline ilişkin işlemin iptalinin istenildiği, dava dilekçesinde doğrudan … tarih ve … sayılı işlemin iptalinin istenildiği yönünde bir istemin bulunmadığı gibi, dilekçenin "Açıklamalar" başlıklı kısmında da … numaralı ticari plaka hakkının iptal edildiğinin … tarih ve … sayılı işlemden anlaşıldığının belirtildiği görülmektedir.
Bu durumda, İdare Mahkemesince her ne kadar, bakılmakta olan dava … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle görülerek incelenmeksizin ret kararı verilmişse de, uyuşmazlığın … numaralı ticari plaka hakkının iptaline ilişkin işlemin iptali olduğu gözetilerek, davanın bu işlem esas alınarak karara bağlanması gerekmektedir.
Öte yandan, … numaralı ticari plakaya yönelik tesis edilen işlemlerin eski tarihli olması ve davacının başvurusunda plakanın iptal olduğundan bahsetmesi nedeniyle davanın süresinde açılıp açılmadığının ayrıca araştırılarak ortaya konulması gerektiği tabiidir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 03/06/2022 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.