Danıştay 7. Daire 2020/959 Esas 2022/2730 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/959
Karar No : 2022/2730

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...Kuruyemiş Gıda Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Bakanlığı adına ...Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: : 21/06/2017 tarihinde davacı şirket ile birleşen ...Gıda Sanayi İç Dış Ticaret Anonim Şirketi adına tanzimli ...tarih ve ...sayılı dahilde işleme izin belgesinin re'sen kapatıldığından bahisle gümrük ve katma değer vergilerinin tahsili amacıyla 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 37. maddesi uyarınca tesis edilen işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ...Vergi Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; dahilde işleme rejimi kapsamında yapılan ithalatlarda gümrük yükümlülüğü rejim şartlarının ihlali halinde doğmakta olup, vergilerin de bu tarihten itibaren üç yıl içinde tebliğ edilmesi gerektiği; olayda, 10/03/2010 tarihinde yararlanma süresi sona eren dahilde işleme izin belgesinin kapatılıp kapatılmadığı hususu araştırılmadan süre bitiminden itibaren beş yılı aşkın süre geçtikten sonra 29/12/2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan ilanla belgenin re'sen kapatıldığı ve rejim şartlarının ihlal edildiğinin öğrenildiğinden bahisle zamanaşımı süresi geçirilerek yapılan tahakkuklarda hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Dosyanın incelenmesinden, dahilde işleme izin belgesi kapsamında, teminat gösterilmek suretiyle ithal edilen toplam 204.000 kg kabuklu badem cinsi eşyadan 88.000 kg'nın işlenerek ihraç edildiği, bir kısmının ise öngörülen sürede ihraç edilmediği, 29/12/2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan ilanla belgenin re'sen kapatıldığı, eşyanın işleme faaliyetindeki veya işlem görmüş halinin tespit edilmesinin davacıdan istenildiği, söz konusu eşyanın bir kısmının ihraç edildiğine ilişkin bilgi ve belgelerin sunulmasına karşın kalan kısma yönelik herhangi bir açıklamada bulunulmadığı ve rejim kapsamında alınan teminatların iade edilmediğinin anlaşılması karşısında, taahhüt hesabının müeyyideli olarak kapatılması üzerine, başlangıçta tahakkuk ettirilen ve kesinleşen vergilere ilişkin olarak 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 37. maddesi uyarınca tesis edilen işlemde hukuka aykırılık, işlemin tahakkuk olarak nitelendirilmesi ve zamanaşımı hükümlerinin hatalı uygulanması suretiyle verilen mahkeme kararında isabet görülmediği gerekçesiyle istinaf isteminin kabulü ile mahkeme kararının kaldırılmasından sonra davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dahilde işleme rejimi kapsamındaki taahhütlerin süresi içerisinde yerine getirildiği, konu hakkında devam eden ceza yargılamasının sonucunun beklenilmesi gerektiği, vergilerin zamanaşımına uğradığı, aynı beyannamelerden kaynaklanan işlemler hakkında farklı yargı kararları bulunduğu, tesis edilen işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Dahilde işleme rejimi şartlarının ihlal edildiğinden bahisle 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 37. maddesi uyarınca tesis edilen işlemin iptalini teminen açılan davada, geçici ithalat esnasında verilen teminatların iade edilip edilmediğine yönelik herhangi bir bilgi ve belgenin dosyada bulunmadığı ve dava konusu işleme dayanak olarak da salt dahilde işleme izin belgesinin re'sen kapatılmasının gösterildiği anlaşıldığından rejim ihlali bulunup bulunmadığı yönünde yapılacak araştırmayla ulaşılacak sonuca göre yeniden karar verilmek üzere temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
...tarih ve ...sayılı dahilde işleme izin belgesinin 29/12/2015 tarih ve 29577 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ilanla re'sen kapatılması üzerine, ..., ......tarih ve sayılı serbest dolaşıma giriş beyannameleri muhteviyatı eşyaya ilişkin gümrük ve katma değer vergilerinin tahsili amacıyla 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 37. maddesi uyarınca tesis edilen işlemin iptali istemiyle iş bu davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 108. maddesinde; serbest dolaşımda olmayan eşyanın, işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanılmasından sonra Türkiye Gümrük Bölgesinden yeniden ihraç edilmesi amacıyla, gümrük vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın ve vergileri teminata bağlanmak suretiyle, dahilde işleme rejimi kapsamında geçici olarak ithal edilebileceği; eşyanın işlem görmüş ürünler şeklinde ihracı halinde, teminatın iade olunacağı; eşyanın bu şekilde dahilde işleme rejiminden yararlanmasına, şartlı muafiyet sistemi denildiği; 238. maddesinin olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde de, bu Kanun'un 108 ilâ 127. maddelerinde düzenlenen dahilde işleme rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin tahsili yanında, bu vergilerin iki katı tutarında para cezası alınacağı kurala bağlanmıştır.

Aynı Kanun'un 184. maddesinin 1. fıkrasının olay tarihinde yürürlükte bulunan şekliyle; 183. maddede belirtilen haller dışında, (a) bendinde, ithalat vergilerine tabi eşyanın geçici depolanmasından veya tabi tutulmuş olduğu gümrük rejiminin uygulanmasından doğan yükümlülüklerden birinin yerine getirilmemesi durumunda; (b) bendinde ise, eşyanın söz konusu gümrük rejimine tabi tutulmasına veya nihai kullanımı nedeniyle indirimli yahut sıfır ithalat vergi oranı uygulanmasına ilişkin koşullardan birine uyulmaması hallerinde ve bu fiillerin geçici depolamanın veya ilgili gümrük rejiminin yanlış uygulanması sonucunu yarattığının tespit edilmesi halinde gümrük yükümlülüğünün ithalat nedeniyle doğacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
Diğer yandan; 4458 sayılı Kanun'un 197. maddesinin 2. fıkrasında, yapılan denetimler sonucunda hiç alınmadığı veya noksan alındığı belirlenen veya 1. fıkrada belirtilen şekilde tebliğ edilmeyen gümrük vergilerine ilişkin tebligatın, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihten itibaren üç yıl içinde yapılacağı hükme bağlanmıştır.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 37. maddesinde, hususi kanunlarında ödeme zamanı tespit edilmemiş amme alacaklarının Maliye Vekaletince belirtilecek usule göre yapılacak tebliğinden itibaren bir ay içinde ödeneceği, bu ödeme müddetinin son gününün amme alacağının vadesi günü olduğu; 54. maddesinde de, ödeme müddeti içinde ödenmeyen amme alacağının, tahsil dairesince cebren tahsil olunacağı; cebren tahsilin, amme borçlusu tahsil dairesine teminat göstermişse, teminatın paraya çevrilmesi yahut kefilin takibi; amme borçlusunun borcuna yetecek miktardaki mallarının haczedilerek paraya çevrilmesi veya gerekli şartların varlığı halinde, borçlunun iflasının istenmesi suretiyle yapılacağı; 56. maddesinde ise, karşılığında teminat gösterilmiş bulunan amme alacağı vadesinde ödenmediği takdirde, borcun yedi gün içinde ödenmesi, aksi halde teminatın paraya çevrileceği veya diğer şekillerle cebren tahsile devam olunacağının borçluya bildirileceği, yedi gün içinde borç ödenmediği takdirde, teminatın, anılan kanun hükümlerine göre paraya çevrilerek amme alacağının tahsil edileceği hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen hükümlere göre, serbest dolaşımda olmayan eşyanın, dahilde işleme rejimi çerçevesinde, Türkiye'de işlenerek veya başka eşyanın üretiminde kullanılarak Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilmek kaydıyla, geçici olarak ithal edilmesi halinde, ithal edilen eşyaya ait vergilerin, kural olarak, girişi sırasında tahakkuk ettirilmesi; ancak, tahsil edilmeyerek, geçici olarak ithal edilen eşyanın işlem görmüş ürünler şeklinde ihraç edilmesi halinde iade edilmek üzere, 6183 sayılı Kanun'da öngörülen teminat türlerine göre teminata bağlanması icap etmektedir.
Bu şekilde, geçici olarak ithal edilen eşyaya ait olup, giriş esnasında, tahakkuk ettirilen vergiler için alınan teminatlar, ihracatın gerçekleştirilip taahhüdün yerine getirilmesiyle, taahhüt hesabı kapatılarak iade edilmekle şartlı muafiyet sistemi sona erdirilmiş olmaktadır.
Öte yandan, dahilde işleme rejimi kapsamında geçici olarak yurda getirilen eşyanın süresinde yurt dışı edilmemesi veya gerçeği yansıtmayan belgelerle yurt dışı edilmiş gibi gösterilmesi suretiyle rejim şartlarının ihlal edilmesi durumunda, eşyaya ait olup, giriş esnasında tahakkuk ettirilerek teminata bağlanmış olan vergilerin takibi gerekmektedir.
Ayrıca, taahhüt hesabının kapatılarak teminatların iade edilmesinden sonra, rejim şartlarının ihlal edildiğinin tespiti durumunda, vergilerin de bu tarihten itibaren üç yıl içinde ilgilisine tebliğ edilmesi gerekmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden, dahilde işleme izin belgesinin 29/12/2015 tarih ve 29577 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ilanla re'sen kapatılması üzerine, davaya konu işlemin tesis edildiği ve Vergi Dava Dairesince teminatların iade edilmediği kabul edilerek davanın reddine karar verildiği anlaşılmakla birlikte, davacı tarafından verilen teminatların tamamının veya bir kısmının iade edilip edilmediğine ilişkin dosyada herhangi bir bilgi veya belge bulunmadığından, Dairece, anılan hususların açıklığa kavuşturulmasından sonra, yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde inceleme yapılarak ulaşılacak sonuçların değerlendirilmesi suretiyle uyuşmazlık hakkında yeniden karar verilmek üzere temyize konu kararın bozulması gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2....Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 07/06/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.