Danıştay 8. Daire 2018/749 Esas 2022/3930 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/749
Karar No : 2022/3930

DAVACI : ...
VEKİLİ : Av. ....
DAVALILAR : 1- .... Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
2- .... Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
DAVANIN KONUSU :
1-2016/Nisan döneminde doçentlik başvurusu yapan davacının .... Alanı için öngörülen 22 no'lu koşulda aranılan başvuru şartlarını taşımadığı tespit edildiğinden Doçentlik Sınavı Yönetmeliği'nin 4/3 maddesi gereğince başvurusunun iptal edilmesine ilişkin 13.11.2017 tarih ve 13620 sayılı Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı işlemi ile;
2- Anılan işleme esas alınan 2016/Nisan döneminde uygulanan Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı doçentlik başvuru şartlarında yer alan "lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak" ibaresinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı tarafından; 2016/Nisan döneminde Fizik Bilim Alanı, Nükleer Fizik anahtar kelimesi ile doçentlik başvurusunda bulunduğu, bunun üzerine eserlerinin jüri üyelerine gönderildiği, 4 olumlu jüri üyesi raporuna rağmen 1 jüri üyesinin davacının eserlerinin lisansüstü tezlerden üretildiğini tespit etmesi ve davacıyı başarısız bulması üzerine Doçentlik sınav komisyonunca inceleme yapldığı ve sadece 1 jüri üyesine ait eser inceleme raporu dikkate alınmak suretiyle başvurusunun reddedildiği, diğer 4 olumlu jüri raporunun dikkate alınmadığı, 2008 yılında savunduğu tezinde yer almayan deneyleri yaparak yeni sonuçlara dayanarak yeni eserler ortaya koyduğu, doçentlik başvurusu ekinde yer alan makalelerde yer alan verilerin 2011-2014 yıllarında yapılan deneylerden elde edilen sonuçlar olduğu, A4 ve A5 no’lu makaleleri fazladan verdiği ve bu makalelerin hiçbir şekilde değerlendirmeye alınmaması gerektiği, A1, A2 ve A3 no’lu makalelerin asgari başvuru koşullarını taşıdığı, Doçentlik Sınav Yönetmeliği'nde “ özgün bilimsel eser ve diğer çalışmaların yapılmış olması” şartı aranırken Yönetmelikle düzenlenmeyen ve her yıl değişen şartların Anayasaya, Kanuna ve Yönetmeliğe aykırı olduğu iddia edilmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI:
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın Savunmasının Özeti : Usul yönünden hasım konumundan çıkartılması gerektiği, esas yönünden ise; doçentlik sınavının Üniversitelerarası Kurulca belirlenen ve Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylanan bilim alanları ve kriterleri çerçevesinde yapıldığı, Üniversitelerarası Kurul'un bilimsel yetkinliği arttırma bağlamında başvuru şartlarını adayların bilimsel düzeyini ölçecek ve arttıracak şekilde belirlemenin doğal olduğu, iptali istenilen 22 nolu koşulun da bu kapsamda konulduğu ileri sürülerek istemin ve davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nın Savunmasının Özeti: Usul yönünden hasım konumundan çıkartılması gerektiği, esas yönünden ise; "Doçentlik Sınavı Başvuru Şartları" ve "Bilim alanları ve Anahtar Kelimler"in Doçentlik Sınav Yönetmeliği'nin 3. maddesi uyarınca Üniversitelerarası Kurul'ca belirlendiği ve Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylandığı, doçentlik sınavlarında Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanları için belirlenen yeni koşulların 2018/Nisan döneminden itibaren uygulandığı, yeni getirilen koşullardan dolayı davanın konusuz kaldığı, dava konusu edilen "lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak" ibaresinin kamu yararı, kamu güvenliği ve hizmetin gereklerine aykırılık barındırmadığı ileri sürülerek istemin ve davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : 2016/Nisan başvuru döneminde uygulanan Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı doçentlik başvuru şartlarında yer alan "lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak" ibaresi yönünden, söz konusu ibarenin hizmet gereklerine, üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığından davanın reddi; 2016/Nisan döneminde doçentlik başvurusu yapan davacının Fen Bilimleri ve Matematik alanı için öngörülen 22 no'lu koşulda aranılan başvuru şartlarını taşımadığı tespit edildiğinden Doçentlik Sınavı Yönetmeliği'nin 4/3 maddesi gereğince başvurusunun iptal edilmesine ilişkin 13/11/2017 tarih ve 13620 sayılı Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı işlemi yönünden ise hükme esas alınabilecek nitelikteki bilirkişi raporu dikkate alındığında dava konusu işlemin iptali gerektiği düşünülmektedir.


DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : 2016/Nisan döneminde doçentlik başvurusu yapan davacının Fen Bilimleri ve Matematik alanı için öngörülen 22 no'lu koşulda aranılan başvuru şartlarını taşımadığı tespit edildiğinden Doçentlik Sınavı Yönetmeliği'nin 4/3 maddesi gereğince başvurusunun iptal edilmesine ilişkin 13.11.2017 tarih ve 13620 sayılı Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı işlemi ile; anılan işleme esas alınan 2016/Nisan döneminde uygulanan Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı doçentlik başvuru şartlarında yer alan "lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak" ibaresinin iptali istenilmektedir.
Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı doçentlik başvuru şartlarında yer alan "lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak" ibaresinde hukuka, hizmet gereklerine, üst normlara aykırılık ve iptali gerektirecek bir husus bulunmadığı anlaşıldığından davanın bu kısmının reddine karar verilmesi gerekeceği düşünülmektedir.
Ancak; hükme esas alınabilecek nitelikteki bilirkişi raporunda, davacının Fen Bilimleri ve Matematik Alanı için öngörülen 22 no'lu koşulda aranılan lisansüstü tezlerden üretilmemiş üç özgün makale sunulması koşulunu A1, A2 ve A3 no'lu makaleleri ile sağladığı hususu dikkate alındığında Doçentlik Sınavı Yönetmeliği'nin 4/3 maddesi gereğince davacının başvurusunun iptal edilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı işleminde hukuka uygunluk bulunmadığından işlemin iptaline karar verilmesi gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 08/06/2022 tarihinde, davacı vekili Av. ....'in ve davalı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı vekili Av. ... ile davalı Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı vekili Av. ...'ın geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı, Nisan/2016 döneminde Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı altında yer alan 202 kodlu Fizik Bilim Alanı, 20216 kodlu Nükleer Fizik anahtar kelimesi ile doçentlik sınavına başvurduğu, davacının jüri üyelerinden Prof. Dr. ... tarafından hazırlanan ... tarihli eser inceleme raporunda davacının A2, A3, A4 ve A5 no'lu makalelerininin doktora tezinden üretildiği ve davacının bu kapsamda asgari koşulları sağlamadığı tespitine yer verilmesi üzerine Doçentlik Sınav Komisyonu'nun 29/09/2017 tarihli toplantısında davacının durumunun görüşüldüğü, anılan makalelerin lisansüstü tez çalışmalarından üretildiğinin anlaşılması üzerine Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı için öngörülen 22 no'lu koşulda aranılan başvuru şartlarını taşımadığından bahisle Doçentlik Sınav Yönetmeliği'nin 4/3 maddesi uyarınca davacının başvurusunun iptal edildiği, 27/11/2017 tarihli dilekçe ile ekte belirtilen hususlar dikkate alınarak anılan kararın yeniden değerlendirilmesinin talep edildiği, davacının anılan itiraz başvurusunun 29/09/2017 tarihli Doçentlik Sınav Komisyonu'nda görüşülerek itirazın reddine karar verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki haliyle; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 11. maddesinde, doçentlik sınavlarını düzenlemek ve ilgili yönetmelik gereğince doçent adaylarının yayın ve araştırmalarının değerlendirilmesi ve doçentlik sınavı ile ilgili esasları tespit etmek ve jürileri seçmek, Üniversitelerarası Kurul'un görevleri arasında sayılmıştır.
Anılan Kanunun ''Doçentlik Sınavı'' başlıklı 24. maddesinde ise "a) Doçentlik sınavı, Üniversitelerarası Kurulca yılda iki kere yapılır. Aşağıdaki şartları haiz adaylar, Üniversitelerarası Kurulun tespit edeceği tarihe kadar, Üniversitelerarası Kurula gerekli belge ve yayınlar ile birlikte başlıca bilim dalı ile uzmanlık ve araştırma konularını da bildirerek başvururlar. b) Doçentlik sınavına başvurabilmek için aşağıdaki şartlar aranır:
1) Bir lisans diploması aldıktan sonra, doktora veya tıpta uzmanlık unvanını veya Üniversitelerarası Kurulun önerisi üzerine Yükseköğretim Kurulunca tespit edilen belli sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olmak.
2) Üniversitelerarası Kurulun her bir bilim disiplininin özelliklerini dikkate alarak belirteceği görüş çerçevesinde Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirtilen şartları taşıyan özgün bilimsel yayın ve çalışmalar yapmak.
3) Yükseköğretim Kurulunun belirlediği kıstaslar çerçevesinde yapılan merkezi yabancı dil sınavında başarılı olmak. Bu sınavın, adayın bilim dalı ile ilgili olması şartı aranmaz. Bilim alanı bir yabancı dille ilgili olanlar bu sınavı başka bir yabancı dilde vermek zorundadırlar.
c) Üniversitelerarası Kurul, adayın başvurduğu bilim veya sanat dalından beş kişilik bir jüri ve bu jüri için iki yedek üye tespit eder. İlgili bilim veya sanat dalında yeterli öğretim üyesinin bulunmaması halinde, jüri üç üye ile teşkil edilebilir.
Doçentlik sınav jürisinde yer alan asıl ve yedek üyeler, adayın akademik çalışmalarının her birini değerlendirerek hazırladıkları ayrıntılı ve gerekçeli kişisel raporlarını Üniversitelerarası Kurula gönderirler. Asıl üyelerin hukuken geçerli bir mazerete dayalı olarak raporunu verememesi halinde, yedek üyelerin raporları, sırasına göre değerlendirmeye esas alınır. Değerlendirmeye esas alınan bu raporların birer örneği, eser incelemesi sonucuna ilişkin bildirim yazısı ile birlikte adaya gönderilir.
Eser incelemesinde başarılı bulunan aday, doçentlik sınav jürisi tarafından, sözlü sınava tabi tutulur. Jüri üyeleri, yapılan sözlü sınavın denetlenebilirliğini sağlamak için gerekli tedbirleri alır. Sözlü sınavda başarılı olması halinde, adaya ilgili bilim dalında doçentlik unvanı verilir.
Doçentlik sınavına ilişkin esas ve usuller, Üniversitelerarası Kurulun görüşü alınmak suretiyle Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan 07/02/2015 tarihli ve 29260 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Doçentlik Sınav Yönetmeliği'nin (Değişik: 6/10/2016-29489) 3. maddesinde "(1) Doçentlik sınavı, Üniversitelerarası Kurulca belirlenen ve Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylanan bilim/sanat alanları ve doçentlikle ilgili kriterler çerçevesinde yapılır. Bilim/sanat alanlarındaki güncellemeler izleyen dönemde, doçentlik kriterlerindeki güncellemeler ise kabul edildikleri tarihten sonraki ikinci doçentlik başvuru döneminde uygulanır.”, 4. maddesinde " (1) (Değişik: 6/10/2016-29489) Üniversitelerarası Kurul başka bir tarih belirlemedikçe doçentlik başvurusu, yılda iki kez olmak üzere Nisan ve Ekim aylarının on beşinci günü başlayıp, en geç ilgili ayın son çalışma günü mesai saati bitimine kadar devam eder., (2) Doçentlik başvurusu için;
a) Türkiye’de doktora, tıpta veya diş hekimliğinde uzmanlık veya sanatta yeterlik öğrenimini tamamlamış veya yurtdışında yapılmış olan doktora, tıpta veya diş hekimliğinde uzmanlık veya sanatta yeterlik öğreniminin denkliğinin kabul edilmiş olması,
“b) (Değişik: 6/10/2016-29489) Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezi bir yabancı dil sınavından en az altmış beş puan veya uluslararası geçerliliği Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından kabul edilen bir yabancı dil sınavından buna denk bir puan alınmış olması; doçentlik bilim alanı belli bir yabancı dille ilgili olanların ise bu sınavı başka bir yabancı dilde sağlaması,
c) (Değişik: 6/10/2016-29489) Doçentlik başvurusunda bulunulacak bilim/sanat alanında öngörülen asgarî kriterlere uygun özgün bilimsel yayın ve diğer çalışmaların yapılmış olması,”

“(3) (Değişik: 6/10/2016-29489) Doçentlik başvuruları, eserlerle birlikte elektronik ortamda Üniversitelerarası Kurula yapılır. Doçentlik başvuru şartlarının sağlanıp sağlanmadığı, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından ilgili bilim/sanat alanlarından görevlendirilen en az iki profesör tarafından yapılan inceleme ile belirlenir. Ancak sınavın herhangi bir aşamasında, adayın doçentlik başvuru şartlarını sağlamadığına ilişkin ileri sürülebilecek iddialar, Doçentlik Sınav Komisyonunca incelenir. Doçentlik Sınav Komisyonu tarafından başvuru şartlarını sağlamadığına karar verilen adayın doçentlik başvurusu iptal olunur.” hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME
2016/Nisan başvuru döneminde uygulanan Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı doçentlik başvuru şartlarında yer alan "lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak" ibaresinin incelenmesi;
2016/Nisan ve önceki dönemler için uygulanan Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı doçentlik başvuru şartlarında yer alan 21 no'lu koşulda "Başvurulan doçentlik bilim alanı ile ilgili ve adayın yaptığı lisansüstü tez(ler)den üretilmemiş, SCI-Expanded kapsamındaki dergilerde, tek yazarlı veya öğrencisi ile birlikte yazılmış veya birden fazla araştırmacı tarafından yazılmış ise katkısının ağırlıklı olarak kendisinde olduğu beyan etmek koşuluyla bir özgün makale (editöre mektup, özet, derleme ve kitap kritiği hariç) yayımlamış olmak.", 22 no'lu koşulda ise "Başvurulan doçentlik bilim alanı ile ilgili ve adayın yaptığı lisansüstü tez(ler)den üretilmemiş, SCI-Expanded kapsamındaki dergilerde, en az biri tek yazarlı veya öğrencisi ile birlikte yazılmış, veya birden fazla araştırmacı tarafından yazılmış ise katkısının ağırlıklı olarak kendisinde olduğu beyan etmek koşuluyla en az üç özgün makale (editöre mektup, özet, derleme ve kitap kritiği hariç) yayımlamış olmak." düzenlemesine yer verilmiştir.
Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı doçentlik başvuru şartlarında yer alan "lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak" ibaresinde hukuka, hizmet gereklerine, üst hukuk normlarına aykırılık ve iptali gerektirecek bir husus bulunmadığından davanın bu kısmı yönünden reddi gerekmektedir.
2016/Nisan döneminde doçentlik başvurusu yapan davacının Fen Bilimleri ve Matematik Alanı için öngörülen 22 no'lu koşulda aranılan başvuru şartlarını taşımadığı tespit edildiğinden Doçentlik Sınavı Yönetmeliği'nin 4/3 maddesi gereğince başvurusunun iptal edilmesine ilişkin 13/11/2017 tarih ve 13620 sayılı Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı işleminin incelenmesi;
Davacının A2, A3, A4 ve A5 no'lu makalelerinin lisansüstü tez çalışmasından üretilip üretilmediğinin ortaya konulması hususu teknik bilgi gerektirdiğinden Dairemizin 13/06/2018 tarihli ara kararı ile bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiştir.
Bilirkişi olarak belirlenen Ankara Üniversitesi ... Fakültesi ... Bölümü Öğretim Üyeleri Prof. Dr. ... ve Prof. Dr. ... ile ... Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. ...'dan oluşan bilirkişi heyetince yapılan inceleme sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda özetle; "..ilgili doçentlik başvurusunda yer verilen özgün A4 ve A5 makalelerin jüri üyesince belirtildiği ve aday tarafından da kabul edildiği gibi lisansüstü tezden üretildiği, lisansüstü tezlerden üretilmediği belirtilen A1 makalesinin (inceleme dışı) yanı sıra yine tezden üretilmemiş olduğu belirtilerek başvuru dosyasında yer verilen A2 ve A3 makalelerinin de tezden üretilmemiş olduğu, dolayısıyla ilgili doçentlik başvurusunda yer alan 22 no'lu başvuru koşulunda istenilen "lisansüstü tezlerden üretilmemiş üç özgün makale sunulması" koşulunun A1, A2 ve A3 makaleleri ile sağlandığı kanaatine varıldığı, tez çalışmalarından üretilen A4 ve A5 no'lu makalelerinin 22 no'lu başvuru koşulunda yer almasını Dr. ...'ın 27/11/2017 tarihinde Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'na kararın yeniden değerlendirilmesi için yaptığı başvuruda belirtildiği üzere, başvuruda yapılan bir usul hatası olarak değerlendirilmesi gerektiği" yönünde görüş verildiği anlaşılmaktadır.
Davacının asgari koşulları taşıdığına ilişkin beyanname formuna baktığımızda; davacının A1, A2 ve A3 nol’lu makalelerini SCI Expanded kapsamındaki dergilerde tek yazarlı veya öğrencisi ile birlikte yazılmış veya birden fazla araştırmacı tarafından yazılmış ise katkısının ağırlıklı olarak kendisinde olduğunu beyan etmesi koşuluyla özgün makale kapsamında; A4, A5 no’lu makalelerini ise SCI Expanded kapsamındaki dergilerde yayınlanmış en az 2 tane olması gereken makale kapsamında beyan ettiği görülmektedir.
Bu durumda, yukarıda aktarılan hükme esas alınabilecek nitelikteki bilirkişi raporunda, davacının Fen Bilimleri ve Matematik Alanı için öngörülen 22 no'lu koşulda aranılan lisansüstü tezlerden üretilmemiş üç özgün makale sunulması koşulunu A1, A2 ve A3 no'lu makaleleri ile sağladığı hususu dikkate alındığında Doçentlik Sınavı Yönetmeliği'nin 4/3 maddesi gereğince davacının başvurusunun iptal edilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı işleminde hukuka uygunluk bulunmadığından işlemin iptali gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.2016/Nisan başvuru döneminde uygulanan Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı doçentlik başvuru şartlarında yer alan "lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak" ibaresi yönünden, DAVANIN REDDİNE,
2. 2016/Nisan döneminde doçentlik başvurusu yapan davacının Fen Bilimleri ve Matematik Alanı için öngörülen 22 no'lu koşulda aranılan başvuru şartlarını taşımadığı tespit edildiğinden Doçentlik Sınavı Yönetmeliği'nin 4/3 maddesi gereğince başvurusunun iptal edilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı işlemi yönünden ise İPTALİNE,
2. Dava kısmen iptal, kısmen ret ile sonuçlandığından aşağıda gösterilen toplam ...TL yargılama giderinin yarısı olan .... TL tutarın davacı üzerinde bırakılmasına ve karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ... TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
3. Aşağıda gösterilen toplam ....TL yargılama giderinin yarısı olan ... TL tutarın davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine ve karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...TL vekâlet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
4. Davacı tarafından yatırılan ... TL bilirkişi ücretinin yarısı olan ... TL'nin davacının üzerinde bırakılmasına, diğer yarısının davalı idarelerden alınıp davacıya verilmesine,
5. Aşağıda gösterilen Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından yapılan yargılama giderinin yarısının davacıdan alınarak davalı Üniversitelerarası Kurul Başkanlığına verilmesine,
6. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
7. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
08/06/2022 tarihinde karar verildi.