Danıştay 6. Daire 2022/1870 Esas 2022/6774 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2022/1870
Karar No : 2022/6774

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE
BULUNAN (DAVALI) : ... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- ... 2- ...
3- ... 4- ...
5- ... Mirasçıları
(... - ... - ...)
6- ...
VEKİLLERİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 21/12/2021 tarih ve E:2020/11280, K:2021/14185 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, ... Mahallesi,... ada, ... parsel sayılı taşınmazın imar planında "semt spor sahası" olarak belirlenmesine karşın uzun süredir kamulaştırılmaması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen 1.457.517,83-TL maddi tazminatın faiziyle birlikte tazmini istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davanın kabulü yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 20/10/2016 tarih ve E:2016/2282, K:2016/5924 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 30/10/2018 tarih ve E:2018/2042, K:2018/8606 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak davanın kısmen kabulüne kısmen reddine, kabul edilen 1.412.955,28-TL tazminat isteminin 1.000.000,00-TL'lik kısmının dava tarihinden itibaren, miktar artırım (ıslah) dilekçesi ile artırılan 412,955.28-TL'lik kısmının ise miktar artırım (ıslah) dilekçesinin Mahkeme kaydına girdiği tarihten itibaren yürütülecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacılara ödenmesine, davanın 44.562,55 TL'lik tazminat istemine ilişkin kısmının reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davalı tarafından, temyiz aşamasında ileri sürdüğü iddiaların değerlendirilmediği, yürürlükteki 1/1000 ölçekli uygulama imar planında "açık spor tesis alanı" olarak planlanan dava konusu taşınmaz için maliklerinin talebi doğrultusunda plan notlarında belirtilen yapılaşma koşulları çerçevesinde Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 61. maddesine göre yapı ruhsatı düzenlenebileceği, davacıların mülkiyet haklarının kısıtlanmasının söz konusu olmadığı ileri sürülerek Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Düzeltilmesi istenen kararın usul ve yasaya uygun olduğu, ileri sürülen nedenlerin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesine uymadığı, bu nedenle istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ :Karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemiz kararının kaldırılarak, temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 21/12/2021 tarih ve E:2020/11280, K:2021/14185 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazın imar planında "semt spor sahası" olarak belirlenmesine karşın uzun süredir kamulaştırılmaması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen 1.457.517,83-TL maddi tazminatın faiziyle birlikte tazmini istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 04.07.2019 tarihli 7181 sayılı Kanunun 7. maddesiyle değişik, "İmar planlarında umumi hizmetlere ve kamu hizmetlerine ayrılan yerler" başlıklı 13. maddesinde; "Özel hukuk kişilerinin mülkiyetinde olup uygulama imar planında düzenleme ortaklık payına konu kullanımlarda yer alan taşınmazlar;a) Bu kullanımlardan umumi hizmetlere ayrılan alanlar öncelikle 18 inci maddeye göre arazi ve arsa düzenlemesi yapılarak,b) 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında sırasıyla, ilgisine göre Hazine veya ilgili idarelerin mülkiyetindeki taşınmazlar ile trampa yapılmak veya satın alınmak suretiyle, ilgili kamu kurum ve kuruluşunca kamulaştırılarak kamu mülkiyetine geçirilir.
Düzenleme ortaklık payına konu kullanımlardan yol, meydan, ibadet yerleri, park ve çocuk bahçeleri hariç olmak üzere yapı yapılabilecek diğer alanlarda; alanların kamuya geçişi sağlanıncaya kadar maliklerinin talebi hâlinde ilgili kamu kuruluşunun uygun görüşü alınarak plandaki kullanım amacına uygun özel tesis yapılabilir.
İlgili mevzuat uyarınca hiçbir şekilde yapı yapılamayacak alanlarda muvakkat da olsa yapı yapılmasına izin verilmez. Mevcut yapılar kamulaştırılıncaya kadar korunabilir. Bu alanlarda beş yıllık imar programı süresi içinde, birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerine göre işlem tesis edilerek parsel, kamu mülkiyetine geçirilmek zorundadır. Bu süre en fazla bir yıl uzatılabilir.
Parsel maliklerinin hisselerini idareye hibe etmeleri veya bedelsiz devretmeleri durumunda, idare devir işlemlerini bedel almaksızın gerçekleştirmekle yükümlüdür. Bu işlemler için parsel maliklerinden hiçbir vergi, resim, harç, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel alınmaz.
Kamu kullanımına ait sosyal, kültürel ve teknik altyapı alanlarının, Hazine veya kamu mülkiyetindeki alanlarla trampa yapılması hâlinde, şahıs veya özel hukuk kişilerinden hiçbir vergi, resim, harç, ücret, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel alınmaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanan yönetmelikle belirlenir.
" düzenlemesi yer almaktadır.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 11. maddesinde, 15'inci madde uyarınca oluşturulacak bilirkişi kurulunca, kamulaştırılacak taşınmaz mal veya kaynağın bulunduğu yere mahkeme heyeti ile birlikte giderek, hazır bulunan ilgilileri de dinledikten sonra taşınmaz mal veya kaynağın; a) Cins ve nevini, b) Yüzölçümünü, c) Kıymetini etkileyebilecek bütün nitelik ve unsarlarını ve her unsurun ayrı ayrı değerini, d) Varsa vergi beyanını, e) Kamulaştırma tarihindeki resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirlerini, f) Arazilerde, taşınmaz mal veya kaynağın kamulaştırma tarihindeki mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirini, g) Arsalarda, kamulaştırılma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değerini, h) Yapılarda, resmi birim fiyatları ve yapı maliyet hesaplarını ve yıpranma payını, ı) Bedelin tespitinde etkili olacak diğer objektif ölçüleri, esas tutarak düzenleyecekleri raporda bütün bu unsurların cevaplarını ayrı ayrı belirtmek suretiyle ve ilgililerin beyanını da dikkate alarak gerekçeli bir değerlendirme raporuna dayalı olarak taşınmaz malın değerininin tespit edileceği belirtilmektedir.
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "Mekansal kullanım tanımları ve esasları " başlıklı 5. maddesinde; "Sosyal altyapı alanları: Birey ve toplumun kültürel, sosyal ve rekreaktif ihtiyaçlarının karşılanması ve sağlıklı bir çevre ile yaşam kalitelerinin artırılmasına yönelik kamu veya özel sektör tarafından yapılan eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari tesisler, açık ve kapalı spor tesisleri ile park, çocuk bahçesi, oyun alanı meydan, rekreasyon alanı gibi açık ve yeşil alanlara verilen genel isimdir." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; davalı idarenin 13/03/2020 havale tarihli dilekçesinde, Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı dava konusu taşınmazın, ilk olarak ... gün ve ... sayılı Antalya Belediyesi Meclis kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında "park ve çocuk bahçesi" olarak planlandığının, daha sonra ... gün ve ... sayılı Antalya Belediye Meclis kararı 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliği yapılarak "semt spor sahası" olarak planlandığının, sonrasında ... gün ve ... sayılı Konyaaltı Belediye Meclis kararı ile uygun bulunarak ... gün ve ... sayılı Antalya Büyükşehir Belediyesi Meclis kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar plan değişikliği ile "açık spor tesisi" olarak planlandığının beyan edildiği, 28/02/2022 havale tarihli karar düzeltme dilekçesinde ise, ... gün ve ... sayılı Konyaaltı Belediyesi Meclis kararı ile uygun bulunarak ... gün ve ... sayılı Antalya Büyükşehir Belediye Meclis kararı ile onaylanan "Konyaaltı Belediyesi Sınırları Dahilindeki Alanlarda 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planında Yapılaşma Koşulları Belirlenmeyen Donatı Alanlarına ilişkin Plan Notları"nda; açık spor tesisleri alanı olarak ayrılan alanlara ilişkin olarak, "spor ve oyun ihtiyacı karşılanmak, spor faaliyetleri yapılmak üzere imar planı kararı ile kent, bölge veya semt ölçeğinde ayrılan açık ve kapalı tesis alanlarıdır. Bu alanlarda açık veya kapalı otoparklar ile seyirci ve sporcuların ihtiyacına yönelik büfe, lokanta, pastane, çayhane ve spor faaliyetlerine ilişkin ticari üniteler yer alabilir. Bu alanlarda; 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planında yapılaşma koşulları belirlenmemiş ise E=0,03, Yençok=4,50 m., yapı yaklaşma mesafeleri ise yollardan ve komşu parsellerden en az 5 m uygulanır." düzenlenmesine yer verildiğinin, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında "açık spor tesisi alanı" olarak ayrılan alanlar için tanımlanan yapılaşma koşulları çerçevesinde dava konusu taşınmaz maliklerinin talebi doğrultusunda yapı ruhsatı verilebileceğinin beyan edildiği görülmektedir.
Uyuşmazlıkta, dava konusu taşınmazın güncel uygulama imar planındaki kullanım amacı ile plan notları göz önünde bulundurularak taşınmazın kamulaştırması zorunlu bir taşınmaz olup olmadığı değerlendirilmek suretiyle tazminat istemi hakkında bir karar verilmesi gerekmektedir.
Davalı idarece beyan edilen uygulama imar planı notunun yukarıda yer verilen hükmünün incelenmesinden; açık spor tesislerinde, açık ve kapalı otoparklar ile seyirci ve sporcuların ihtiyaçlarına yönelik büfe, lokanta, pastane, çayhane ve spor faaliyetlerine ilişkin ticari ünitelerin yer alabileceği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davalı idarece 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile taşınmazın "açık spor tesisi" kullanımında kaldığının beyan edilmiş olduğu göz önünde bulundurularak, taşınmazın 1/1000 ölçekli güncel uygulama imar planındaki tespit edilecek fonksiyonu plan notu ile birlikte değerlendirilerek davacının hissedarı olduğu taşınmazın tamamına özel mülkiyete konu edilebilecek şekilde kullanım amacı getirilip getirilmediği, taşınmazın tamamına ya da bir kısmına ilişkin olarak davacının mülkiyet hakkı üzerindeki kısıtlılığın devam edip etmediği tespit edilmek suretiyle sonucuna göre karar verilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, Mahkemece yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda; davanın adli yargıda açılan davanın devamı niteliğinde olduğu dikkate alınarak dava konusu taşınmazın değerinin adli yargıda dava açma tarihi itibarıyla hesaplanması, Mahkemece bu miktar esas alınarak hüküm kurulması gerekmekte iken, idari yargıda dava açma tarihi olan 24/10/2014 tarihi itibarıyla hesaplanmış olan miktar esas alınarak karar verildiği görülmektedir.
Bu durumda, dava konusu taşınmaz üzerindeki kısıtlılık halinin devam ettiği sonucuna ulaşılması halinde İdare Mahkemesince, davacıların söz konusu taşınmazla mülkiyet ilişkisinin devam edip etmediği tespit edilerek ve sorumlu idare/idareler belirlenerek, taşınmazın uygulama imar planındaki güncel fonksiyonuna göre; aralarında gayrimenkul değerleme uzmanının da bulunduğu bir bilirkişi kurulunca yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmak suretiyle, taşınmazın ilk dava tarihindeki ( adli yargıda açılan dava tarihindeki) cins ve nevi, yüzölçümü, kıymetini etkileyecek bütün nitelik ve unsurları, her unsurun ayrı ayrı değeri, varsa vergi beyanı, varsa resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirleri, taşınmazın mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri, özel amacı olmayan emsal (uyuşmazlığa konu taşınmazın çevresinin imar planındaki kullanım biçimi, yapılaşma koşulları ve konumları açısından benzer özellikleri olan taşınmazlar arasından seçilmeli, davaya konu taşınmaz kadastro parseli ise; emsal alınacak taşınmaz da kadastro parseli olmalı ya da emsal parsel imar parseli ise, emsal taşınmazda kesilen düzenleme ortaklık payı oranı ölçüsünde davaya konu taşınmaz bedeli düşülerek taşınmazın gerçek bedeli belirlenmeli) satışlara göre satış değeri, bedele etki eden tüm kanuni veriler, imar verileri, taşınmazın özgün nitelik ve kullanım şekli, değeri etkileyen hak ve yükümlülükleri, gayrimenkul üzerinde ayni ve şahsi irtifak hakları ve gayrimenkul mükellefiyetleri vb. bedelin tespitinde etkili olacak diğer objektif ölçülerin belirlenmesi suretiyle taşınmaz bedeli tespit edilerek uyuşmazlığın esası hakkında karar verilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, hukuki el atma nedeniyle açılan tam yargı davaları, adli yargıdaki fiili el atma nedeniyle açılan davalardan farklı olarak, 3194 ve 2942 sayılı Kanunlar kapsamında açılan davalar olduğundan, hükmedilecek yasal faizin; dava açma tarihi itibarıyla talep edilen miktar için dava tarihinden geçerli olmak üzere, ıslah edilen kısım için ıslah tarihi itibariyle hesaplanması gerekmektedir.
Bu itibarla, temyiz konu Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen kabulüne, kısmen reddine ilişkin, ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 08/06/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
Davalı idarenin karar düzeltme dilekçesinde beyan edilen açık spor tesis alanına ilişkin plan notu incelendiğinde dava konusu taşınmaz üzerinde yeterli yapılaşma hakkı tanınarak kısıtlılığın ortadan kaldırılmış olmadığı, kısıtlılığın devam ettiği görüldüğünden karar düzeltme isteminin reddine karar verilmesi gerektiği oyuyla aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.