Danıştay 2. Daire 2021/312 Esas 2022/3553 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/312
Karar No : 2022/3553

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - … / …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Mersin ili, Çamlıyayla ilçesi, … mevkii … parsel sayılı taşınmaz üzerinde davacı tarafından inşa edilen akaryakıt istasyonuna işyeri ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin, Danıştay Sekizinci Dairesinin 02/07/2014 günlü, E:2011/5330, K:2014/5983 sayılı bozma kararına uyularak verilen temyize konu kararıyla; İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin ilgili maddelerinde olduğu gibi, mevzuatın idarelere başvuru üzerine olumlu yada olumsuz bir işlem tesis edilmesini emrettiği durumlarda artık idarenin zımni ret işlemi tesis edebileceğinin kabul edilemeyeceği; aksi halde, işyeri açmak isteyen bireylerin Anayasa ile teminat altına alınan çalışma hürriyeti kısıtlanmış olacak ve şahıslar bunun nedenini bilemediklerinden yargısal yollara başvurabilme imkanları da bulunmayacağı; bu bağlamda, Yönetmelik gereği başvuru üzerine ruhsat vermek ya da ruhsat verilmesi mümkün olmayan durumlarda eksik evrakları alındı belgesinde belirterek vatandaşlara başvurusunun neden kabul edilmediğini açıklamak mükellefiyeti bulunan davalı idarenin, bu sorumluluklarını yerine getirmeksizin davacının başvurusunu zımnen reddetmesinde yasal isabet bulunmadığı; öte yandan, 2. sınıf gayrisıhhi müesseselerin ruhsatlandırılması yetkisi 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu (10/07/2004 yürürlük tarihli) ile ilçe ve ilk kademe belediyelerine bırakılmış ise de, daha sonra yürürlüğe giren (03/07/2005) 5393 sayılı Belediye Kanunu ile münhasıran "akaryakıt istasyonları" için özel kurallar getirilerek, bu tür işyerlerine büyükşehir belediyelerince çalışma ruhsatı verileceğinin belirtildiği; bu durumda, akaryakıt istasyonlarına çalışma ruhsatı verilmesi hususunda, büyükşehir belediyesi olan yerlerde büyükşehir belediyeleri yetkili olduğundan, davalı idarece tesis edilecek işlemde bu hususun gözönünde bulundurulması gerektiği gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline hükmedilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından; sözleşmenin tek taraflı feshi ile taşınmazın terkedilmesi ve tazminat talep edilmesinin açıkça ruhsat talebinin reddi olduğu, sözleşme feshedilmişken artık ruhsat verilemeyeceği, yok hükmünde bir sözleşmeye dayanarak ruhsat istenemeyeceği; zira bir ay ek süre verildiği fakat bu bir aylık ek süre de, davacının, eksiklikleri gidermediği; bu nedenle sözleşmenin haklı nedenle fesih edildiği; sözleşmenin ve ihalenin geçersiz kılındığı ve davacının da buna göre zararını Asliye Hukuk Mahkemesinden istediği ve hatta petrol istasyonu yapılan alanı da rızası ile teslim ettiği, dolayısıyla ruhsat talep edemeyeceği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesi tarafından Danıştay Onuncu Dairesine ve Danıştay Onuncu Dairesi tarafından ise, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, davalı idarenin duruşma istemi 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin 2. fıkrası uyarınca yerinde görülmeyerek, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY : Mersin ili, Çamlıyayla ilçesi, … mevkii tapunun … parsel numaralı taşınmazı üzerinde davacı tarafından inşa edilen akaryakıt istasyonuna işyeri ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
10/08/2005 günlü, 25902 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin "ortak hükümler" başlıklı ikinci bölümünde yer alan 6. maddesinde "Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır.
İşyeri ruhsatları yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendireceği yetkili tarafından bu Yönetmelikte öngörülen sürede imzalanır; ruhsat için ayrıca, meclis veya encümen tarafından bir karar alınmaz. Ruhsat, Örnek 5'te yer alan bilgileri içerecek şekilde düzenlenir. İşyeri açmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, işyerlerini bu Yönetmeliğe uygun olarak tanzim ettikten sonra Örnek 1 ve 2'de yer alan durumlarına uygun formu doldurarak yetkili idareye başvurur.
Bu Yönetmeliğe göre yapılacak her türlü ruhsat başvurusunda, müracaat sahibine başvuruyu kabul eden görevlinin adı, soyadı ve unvanı ile başvurunun yapıldığı tarih ve saati gösteren Örnek 6'da yer alan alındı belgesi verilir. Ayrıca, başvuru ve beyan formu ile ekli evrakın verilmesi sırasında başvuruyu kabul eden görevli tarafından yapılacak ön incelemede tespit edilen noksanlıklar, müracaat sahibine verilen alındı belgesinde gösterilir. Bu Yönetmelikte belirtilen ruhsatlandırmaya ilişkin süreler eksik belgelerin yetkili idareye verilmesi ile başlar." hükmü;
"İkinci ve üçüncü sınıf gayrısıhhi müesseseler" başlıklı 23. maddesinde ise "İkinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müessese açmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler; işin özelliğine göre bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen kriterlere uygun olarak işyerini düzenledikten sonra bu Yönetmeliğin eki Örnek 2'de yer alan başvuru formunu doldurarak yetkili idareye ibraz eder.
Yetkili idareler, ikinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseseler için yapılacak beyan ve incelemelerde; insan sağlığına zarar verilmemesi, çevre kirliliğine yol açılmaması, yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemeleri esas alır.
Başvurunun öngörülen kriterlere uygun olarak doldurulduğunun tespiti halinde, başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatı beş gün içinde düzenlenerek ilgiliye verilir. İlgili, bu belgeye dayanarak işyeri açabilir.
Beyana göre tanzim edilen ruhsat müktesep hak doğurmaz." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Uyuşmazlıkta; İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin yukarıda belirtilen 6 ve 23. maddeleri incelendiğinde, gayrısıhhi işyeri açmak için idarelere başvurulması durumunda, başvurunun Yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olduğunun tespiti halinde başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenerek ilgiliye 5 iş günü içinde verileceği; başvuru evraklarında bir eksiklik görülmesi halinde ise başvurana verilecek alındı belgesinde bu eksikliklerin gösterileceği belirtilerek yetkili idarelere, ruhsatı vermek ya da belge eksiği nedeniyle verilemeyecek ise bunu alındı belgesinde belirtmek suretiyle müracaat sahibini bilgilendirmek, ama, her halükarda işlem tesis etmek mükellefiyeti yüklendiği görülmektedir.
Bu durumda; Yönetmelik gereği başvuru üzerine ruhsat vermek ya da ruhsat verilmesi mümkün olmayan durumlarda eksik evrakları alındı belgesinde belirterek, müracaat sahibine başvurusunun neden kabul edilmediğini açıklamak mükellefiyeti bulunan davalı idarenin, bu sorumluluklarını yerine getirmeksizin davacının başvurusunu zımnen reddettiği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık; temyize konu kararda sonucu itibarıyla hukuki isabetsizlik görülmemiştir.
Diğer taraftan; dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte, Çamlıyayla ilçesi Mersin Büyükşehir Belediyesine bağlı olmadığından ve dolayısıyla işlem tarihinde akaryakıt istasyonlarına işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi hususunda ilçe belediyesi yetkili olduğundan; Mahkeme kararındaki, "akaryakıt istasyonlarına çalışma ruhsatı verilmesi hususunda, büyükşehir belediyesi olan yerlerde büyükşehir belediyeleri yetkili olduğundan, davalı idarece tesis edilecek işlemde bu hususun gözönünde bulundurulması gerektiği" tespitinde hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan davalı idare üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren (15) onbeş gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.