Danıştay 6. Daire 2018/7733 Esas 2022/6856 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/7733
Karar No : 2022/6856

TEMYİZ EDEN (DAVACI) :...

KARŞI TARAF (DAVALILAR) :1- ...-
2 ...Sanayi Bölgesi
VEKİLİ : Av. ...

2- ...Valiliği
VEKİLİ :Av. ...Av. ...

3- ...Bakanlığı
VEKİLİ :Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem:Tekirdağ ili, Ergene ilçesi, ...Mahallesi ...pafta, ...parsel sayılı taşınmazın, Ergene-2 Organize Sanayi Bölgesi(OSB) alanına alınmamasına ilişkin, Ergene-2 Islah Organize Sanayi Bölgesi Yer ve Sınır Tespit Komisyonu kararı ile 14.04.2014 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, Ergene-2 Islah Organize Sanayi Bölgesinin (OSB) mevzuatta yer alan sürece uygun olarak kurulduğu, ıslah şartlarını süresinde yerine getirdiği için ıslah statüsünün terkinine karar verildiği, Ergene-2 Organize Sanayi Bölgesindeki imar planlama sürecinin, alanın yer seçiminin ve sınır tespitinin yapılması ve bölge üzerindeki “ıslah” statüsünün terkin edilerek “OSB” statüsü verilmesi ile başladığı, davacının bu aşamada maliki olduğu ve imar planında sanayi alanında kalan ...parsel (doğrusu ...parsel olmasına rağmen kararda ...parsel olarak yazılmıştır) sayılı taşınmazının OSB sınırları içine alınması talebinin ilgili Kanun ve Yönetmelik hükümleri gereğince yerine getirilmesinin mümkün olmadığı, zira uyuşmazlık konusu parselin sadece imar planında sanayi alanı içinde olmasının OSB sınırı içine alınmasını gerektirmediği, alandaki tüm sanayi parsellerinin OSB sınırı içine alınmasının Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği'nin Geçici 5. maddesinin 2. fıkrasının (ç) bendinde yer alan 1/3 oranı nedeniyle mümkün olmadığı gibi OSB'nin ilave alan talebinin de bulunmadığı anlaşıldığından dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Bakılan davanın uyuşmazlık konusu taşınmazın Organize Sanayi Bölgesine dahil edilmemesi nedeniyle açılmış bir dava olmadığı, Islah Organize Sanayi Bölgesi Yer ve Sınır Tespit Komisyonunun hukuka aykırı ve eksik teşekkül ettiği, bu komisyonun hazırladığı raporun 18.11.2015 tarihinde 29536 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Yer Seçim Yönetmeliğinin 12. maddesinde sayılan hususlara aykırı olarak hazırlandığı idare mahkemesince keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmadan başka bir OSB ( Türkgücü OSB) ile ilgili dosydaki kararın emsal alınarak karar verildiği, adil yargılanma ve mülkiyet hakkının ihlal edildiği, davanın reddi yolundaki idare mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin idari dava dairesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI :
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından, Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
Ergene -2 Islah Organize Sanayi Müdürlüğü tarafından, savunma verilmemiştir.
Tekirdağ Valiliği tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı ve Onuncu Daireleri Müşterek Heyetince 2575 sayılı Danıştay Kanununun Ek 1. maddesi uyarınca birlikte yapılan toplantıda Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Duruşma yapılmasına gerek görülmedi.

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Ergene-2 Islah OSB yer seçiminin 26.01.2012 tarihinde yapılarak 18.04.2012 tarihli Bakanlık onayıyla kesinleştirildiği, davacıya ait ... sayılı parselin OSB sınırı dışında bırakıldığı, 11.10.2013 tarihinde Islah OSB'nin ıslah şartlarını yerine getirmesi üzerine, ıslah statüsü terkin edilerek OSB statüsü verildiği, Ergene-2 Organize Sanayi Bölgesine ilişkin 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planlarının Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca 14.04.2014 tarihinde onaylanarak, 15.04.2014 tarihli, ...sayılı Tekirdağ Valiliği İl İdare Kurulu kararı ile yürürlüğe konulduğu, 15.04.2014-14.05.2014 tarihleri arasında askıya çıkarılması üzerine, yapılan itirazlar değerlendirilerek 03.09.2014 tarihli Bakanlık kararı ile kesinleştirildiği, plan uyarınca hazırlanan Ergene-2 Organize Sanayi Bölgesine yönelik 3194 sayılı İmar Kanununun 18.madde uyarınca tesis edilen parselasyon işleminin Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının 30.10.2014 tarihli kararıyla onaylandığı, Tekirdağ Valiliği İl İdare Kurulunun 31.10.2014 tarihli 2014/75 sayılı kararıyla yürürlüğe konulduğu ve 03.11.2014-03.12.2014 tarihleri arasında askıya çıkarıldığı, davacı tarafından, Tekirdağ ili, Ergene ilçesi, ...Mahallesinde bulunan ...pafta, ...parsel sayılı taşınmazının, Ergene-2 Organize Sanayi Bölgesi alanına alınmamasına ilişkin, Ergene-2 Islah Organize Sanayi Bölgesi Yer ve Sınır Tespit Komisyonu kararı ile 14.04.2014 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar panının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu Geçici 8. Maddesinde, "Bu maddenin yürürlük tarihinden önce mer’i plana göre yapılaşan sanayi tesislerinin bulunduğu alanlar için, bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içerisinde yapılan başvuruların, valilikçe uygun görülmesi halinde; hazırlanan gerekçe raporuna istinaden 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca plan onama yetkisi bulunan idarelerle alanın özelliklerine göre ilgili kurumların katılımıyla, vali başkanlığında oluşturulacak olan ıslah komisyonunun belirlediği ıslah şartları ve süresinin Bakanlık tarafından uygun görülmesi ile söz konusu alanlar OSB olarak değerlendirilebilir. Bakanlık, OSB yer seçimi komisyon üyesi olan kurum ve kuruluşlardan alacağı görüşler doğrultusunda OSB sınırlarını belirler.Tespit edilen ıslah şartları çerçevesinde, tüzel kişilik kazanan OSB’lerde, bu Kanunla getirilen tüm izin ve ruhsat yetkileri, ıslah çalışmaları tamamlanıncaya kadar genel mevzuat hükümlerine göre yürütülür. Süresi içinde ıslah şartlarını tamamlamayanlar OSB niteliklerini kaybederek sicilden terkin edilir. Bu maddenin yürütülmesine ilişkin usul ve esaslar OSB Uygulama Yönetmeliğinde belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
İşlem tarihinde yürürlükte olan haliyle Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinin "Islah OSB’ler" başlıklı Geçici 5. maddesinde;"(1) Islah OSB başvuruları, 12/4/2012 tarihine kadar gerçek veya tüzel kişiler tarafından, gerekçe raporu ile birlikte ıslah OSB olarak değerlendirilmek üzere taşınmazların bulunduğu ilin valiliğine yapılır.
(2) Başvurunun ıslah komisyonunca değerlendirmeye alınabilmesi için;
a) Talep edilen alanın, altyapı ve yönetim beraberliğinin sağlanabileceği şekilde bütünlüğünün olması ya da mevcut bir OSB’nin bitişiğinde yer alması halinde OSB’nin uygunluk görüşünün bulunması,
b) OSB organlarını oluşturmaya yetecek katılımcı sayısının sağlanması,
c) Önerilen ıslah OSB alanında bulunan sanayi parsellerinin ayrık nizamda ve mer’i plana göre yapılaşmış olması, bu alan içinde münferit olarak ruhsatsız ve izinsiz sanayi tesislerinin mevcut olması halinde ise bu tesislerin ıslah süresi içerisinde yasal yükümlüklerini yerine getireceğini taahhüt etmesi,
ç) Önerilen ıslah OSB alanında bulunan toplam parsellerin en az 1/3’ünde üretim veya inşaata başlanmış olması ve en az 1/3’ünün mülkiyetinin de sanayi tesisi kurmak üzere sanayicide olması,
d) Alanın en az % 8’inin OSB ortak kullanım alanlarına ayrılabilecek nitelikte olması,
e) Önerilen alan içinde Kanunun geçici 8 inci maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulu bulunan tesisler hariç, OSB’de kurulamayacak tesislerin bulunmaması,
f) Önerilen alan içindeki tesis maliklerinin ıslah OSB içerisine dâhil edilmeye yönelik talep yazıları, alanın hali hazır durum bilgisi ve mülkiyet belgeleri, ilgili kurumca tasdikli mer’i imar planları, yapılara ilişkin ruhsat ve izinler, ÇED raporları, jeolojik ve jeoteknik etüt raporları, mevcut durumda karşılaşılan sorunlar ile alanın ıslah OSB talep gerekçeleri, ıslah için planlanacak tüm faaliyetlere ilişkin insan sağlığı, çevre ve ekonomik getirilerin de yer alacağı ön fizibilite ile finansman koşullarının etüdü gibi bilgi, belge ve raporların değerlendirmesi neticesinde oluşan gerekçe raporunun ve eklerinin sunulmuş olması,
şartları aranır.
(3) Başvuruya istinaden valilik, gerekçe raporunun başvuru koşullarına uygun olup olmadığını inceler. Başvurunun gerekli şartları taşıdığının tespiti halinde inceleme raporu ile birlikte konuyu ıslah komisyonuna sevk eder.
(4) Islah komisyonu; vali başkanlığında, önerilen alanın Belediye sınırları veya mücavir alan sınırları içerisinde olması halinde; Büyükşehir belediyesinin olmadığı yerlerde ilgili belediye başkanı veya başkan yardımcısı hem büyükşehir belediyesi hem de ilçe belediyesi sınırları içerisinde olması halinde ise sadece büyükşehir belediye başkanı veya başkan yardımcısı, il özel idaresi genel sekreteri, il özel idaresi bulunmayan illerde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanı veya Yatırım İzleme Müdürü ildeki en az bir üniversitenin rektör veya rektör yardımcısı, orman ve su işleri ile karayolları bölge müdür veya bölge müdür yardımcıları, bilim, sanayi ve teknoloji, çevre ve şehircilik, gıda, tarım ve hayvancılık, kültür ve turizm ve sağlık il müdürleri, mevcudiyet durumuna göre varsa sanayi odası, yoksa ticaret ve sanayi odası, o da yoksa ticaret odası yönetim kurulu başkanı veya başkan vekili ile ilde yer alan ve valilikçe uygun görülen bir OSB’nin yönetim kurulu başkanı veya başkan vekilinin komisyona daimi üye olarak katılımıyla oluşur. Alanın özelliğine göre ihtiyaç olması halinde vali, diğer kurum ve kuruluş temsilcilerini de komisyona dâhil eder. Islah komisyonunun çalışma usul ve esasları ile süresi valilikçe belirlenir.
(5) Kurulacak ıslah OSB’nin birden fazla ilin sınırları içerisinde kalması halinde ıslah komisyonu, en büyük alanın bulunduğu il valisi başkanlığında ve o ilin ıslah komisyonu üyelerinin katılımıyla oluşturulur.
(6) Islah komisyonu tarafından talep değerlendirilir ve uygun görülmesi halinde alana ilişkin ıslah şartları ve beş yılı geçmemek üzere süresi belirlenir. Bu süre, mücbir sebepler haricinde hiçbir surette uzatılmaz. Islah komisyonu bu konudaki kararını oybirliği ile alır. Komisyon kararı başvuru sahiplerine tebliğ edilir. Tesis malikleri, ıslah komisyonunun belirlediği ıslah şartlarını süresi içerisinde yerine getirmekle yükümlüdür.
(7) Islah şartlarını yerine getiremeyen tesisler ıslah OSB sınırları dışında bırakılır.
(8) Valilik, ıslah komisyonu kararının alınmasını müteakip gerekçe raporu, inceleme raporu ve ıslah komisyonu kararından oluşan başvuru dosyasını Bakanlığa gönderir. İnceleme sırasında, ihtiyaç görülmesi halinde Bakanlıkça ek bilgi ve belgeler istenebilir.
(9) Bakanlık tarafından OSB yer seçimi komisyonu üyesi kurum ve kuruluşlara, alanın özelliklerini içerir bilgi ve paftalar yeterli süre verilerek gönderilir. Kurum ve kuruluşları adına yetki ve görev alanlarına giren konularda nihai görüş vermek üzere belirlenen tarih ve yerde toplanacak komisyona temsilcilerini göndermeleri istenir. Komisyon sonrası konuya ilişkin görüş ve önerilerin, en geç otuz gün içinde bildirilir. Bu süre içerisinde görüşünü bildirmeyen kurum ve kuruluşların görüşü, Bakanlık tarafından olumlu kabul edilir. Kurumlardan gelen görüş ve öneriler doğrultusunda oy birliği ile belirlenen OSB sınırları kesinleştirilir.
(10) Islah OSB, ıslah komisyonu tarafından belirlenen ıslah şartları ve süresinin kayıtlı olduğu kuruluş protokolünün Bakanlıkça onaylanması ve sicile kaydı ile tüzel kişilik kazanır.
(11) Tüzel kişilik kazanan ıslah OSB’lerde, tüm izin ve ruhsat işlemleri, ıslah çalışmaları tamamlanıncaya kadar genel mevzuat hükümlerine göre yürütülür. Islah şartlarının gerçekleşmesi, ıslah komisyonunca izlenir ve altı aylık periyotlarda Bakanlığa raporlanır. Bakanlık gerekli gördüğü takdirde veya şikâyet üzerine, ıslah şartlarının yerine getirilip getirilmediğini yerinde yapacağı incelemelerle de kontrol eder.
(12) Süresi içinde ıslah şartlarını tamamlamayanlar OSB niteliklerini kaybederek, sicilden terkin edilir." kuralına yer verilmiştir.
Uyuşmazlık konusu taşınmazın bulunduğu alanda işlem tarihinde yürürlükte olan 1/25.000. ölçekli Tekirdağ İl Çevre Düzeni Planında yer alan 2.73 sayılı plan notunda : "Planlama alanında, 4562 sayılı OSB Kanunu kapsamında ilan edilmiş OSB alanlarında doluluk %75 oranına ulaşıncaya kadar; OSB alanları dışındaki mevcut planlı sanayi alanlarında yeni sanayi yatırımlarına izin (ÇED belgesi, ruhsat, yapı kullanma izni) verilemez." denilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlık, davacının Ergene Belediye Başkanlığı tarafından kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarında sanayi alanında kalan ...parsel sayılı taşınmazın bölgede yürürlükte olan 1/25.000 ölçekli Tekirdağ İl Çevre Düzeni planının 2.73 sayılı plan notu nedeniyle OSB alanında doluluk %75'e ulaşıncaya kadar yapılaşmaya izin verilmemesi ve taşınmazının Ergene-2 Islah Organize Sanayi Bölgesi (IOSB) içerisine alınmaması nedeniyle Ergene -2 Islah Organize Sanayi Bölgesi Alanı Yer ve Sınır Tespit Komisyonunun usulüne göre oluşturulmadığı ileri sürülerek Ergene -2 Islah Organize Sanayi Bölgesi Alanı Yer ve Sınır Tespit Komisyonu kararı ile Ergene-2 Organize Sanayi Bölgesi alanı için Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca 14.04.2014 tarihinde onaylanan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali isteminden kaynaklanmaktadır.
İdare Mahkemesi kararının gerekçesinde Danıştay Altıncı Dairesinin 13.03.2017 tarih ve E:2016/2277, K:2017/1767 sayılı kararına atıf yapılarak ve belirtilen karardaki tespitlere dayanılarak karar verilmiş ise de, Danıştay Altıncı Dairesinin sözü edilen kararına konu uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgede yer alan Türkgücü Organize Sanayi Bölgesi (OSB) alanı dışında kalan ...parsel sayılı taşınmazın Türkgücü OSB alanına alınmasına ilişkin talebin reddinden kaynaklanmaktadır. Anılan dosyada yer alan Türkgücü OSB ile bakılan dosyada yer alan Ergene-2 OSB alanı farklı iki OSB olup, Türkgücü OSB için yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi ve Türkgücü OSB ile ilgili bilgiler ( doluluk oranı, kuruluşunun mevzuata uygun olup olmaması vs) ve tespit edilen hususların bakılan davada karar vermeye esas alınamayacağı açıktır.
Her ne kadar Islah Organize Sanayi Bölgeleri düzenleyen Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinin "Islah OSB’ler" başlıklı Geçici 5. Maddesinde işlem tarihinden sonra değişiklik yapılmış ise de, işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle değerlendirilme yapılmak suretiyle uyuşmazlık konusu taşınmazın bulunduğu alanda keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak, Ergene-2 Islah Organize Sanayi Bölgesinin Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinin "Islah OSB’ler" başlıklı Geçici 5. maddesinde yer alan sürece uygun olarak kurulup kurulmadığı, ıslah şartlarını süresinde yerine getirip getirmediği, işlem tarihinde yürürlükte olan Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği'nin 5. maddesinin 3. fıkrasında; "İlave alan yer seçimi talebinin değerlendirmeye alınabilmesi için, ilave alan talebinde bulunan OSB’de toplam sanayi parsellerinin en az %90’ında üretim veya inşaata başlanmış olması gerekmektedir. Ancak o ilde başka bir OSB’nin bulunmaması halinde bu oran %75 olarak uygulanır." yer alan şartların gerçekleşip gerçekleşmediği bu kapsamda davacıya ait ... parsel sayılı taşınmazın Ergene-2 OSB alanına alınmasının mümkün olup olmadığının araştırılarak elde edilen sonuca göre yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 09/06/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.