Danıştay 6. Daire 2019/1023 Esas 2022/6858 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/1023
Karar No : 2022/6858

TEMYİZ EDENLER : 1-(DAVACI) ...Tavukçuluk Yem Gıda İnş. San. Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

2- (DAVALI) ...Valiliği-...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF : 1-(DAVALI) ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı-...
VEKİLİ : Av. ...

2- (DAVALI) ...Valiliği
VEKİLİ : Av. ...

3- (DAVACI) ...Tavukçuluk Yem Gıda İnş. San. Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Adana ili, Yüreğir İlçesi, ...Yolu üzeri .... km mevkii, ...Köyü, ...ada, ... parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda 1/5000 ölçekli nazım imar planının onaylanmasına ilişkin Adana Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarih, ...-...sayılı kararı ile Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığının 12/07/2016 tarihli yazısıyla, anılan parsele yönelik tarım dışı kullanım talebiyle ilgili görüş talebinin uygun bulunmamasına ilişkin Adana İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün ...tarih, ...sayılı yazısının bildirimine ilişkin Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar Planlama Müdürlüğünün ...tarih, ...sayılı işlemi ile bu işlemle bildirilen Adana Valiliği İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün tarım dışı kullanım talebinin reddine ilişkin ...tarih, ...sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; dava dosyasında mevcut bilgi ve belgeler ile plan pafta ve lejantların birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planının üst ölçekli planda belirlenen arazi kullanım kararı ile uyumlu olduğu, şehircilik ilkeleri, planlama esasları, kamu yararı ve mevzuata aykırılık bulunmadığı; taşınmaz ve çevresinde yapılan inceleme sonucu düzenlenen etüd raporunda taşınmazın sulu mutlak tarım arazisi olarak tespit edilmesi nedeniyle tarım dışı kullanım talebiyle ilgili görüş talebinin uygun bulunmamasına ilişkin Adana İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün ...tarih, ...sayılı işlemi yönünden de hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; davacı tarafından yapılan istinaf başvurusunun, Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar Planlama Müdürlüğünün ...tarihli, ...sayılı işlemine yönelik kısmı yönünden reddine; askı süresinde davacı tarafından yapılan itirazın Adana Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarih ve ...sayılı kararı ile kabul edildiği gerekçesiyle 1/5000 ölçekli nazım imar planının onaylanmasına ilişkin Adana Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarihli, ...-...sayılı kararı ve Toprak Koruma Kurulunun ...tarih ve ...sayılı kararı ile taşınmazın büyük bir kısmının tarım dışı kullanım talebinin kabul edildiği gerekçesiyle tarım dışı kullanım talebiyle ilgili görüş talebinin uygun bulunmamasına ilişkin Adana Valiliği İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün ...tarih ve ...sayılı işlemine yönelik kısımları yönünden kabulü ile anılan kısımlara ilişkin Mahkeme kararının kaldırılmasına ve davanın bu kısımları hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, dava konusu taleplerinin hukuka uygun olduğu, mülkiyet hakları ve kazanılmış haklarının ihlal edildiği, dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı Adana Valiliği tarafından, dava konusu ...tarih ve ...sayılı işlemin hukuka uygun olduğu, İdare Mahkemesi kararının hukuka uygun olduğu, ayrıca taşınmazın tarım dışı kullanım talebinin 18.04.2017 tarihli Toprak Koruma Kurulu kararıyla uygun bulunduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI :
Davalı ... Valiliği tarafından, davacının temyiz talebinin reddi gerektiği, İdare Mahkemesi kararının hukuka uygun olduğu savunulmuştur.
Davalı... Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından, temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.
Davacı tarafından, dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ: Temyiz istemlerinin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı ve Onuncu Daireleri müşterek heyetince 2575 sayılı Danıştay Kanununun Ek 1. maddesi uyarınca birlikte yapılan toplantıda, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Davacının maliki olduğu Adana ili, Yüreğir İlçesi, ...Yolu üzeri .... km mevkii, ...Köyü, ...ada, ...parsel sayılı ve önceki imar planında sanayi alanı olarak belirlenen taşınmazın, kısmen tarımsal niteliği korunacak alan, kısmen sanayi ve depolama alanı olarak belirlenmesine yönelik Adana Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarih ve ...-...sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planına, davacı tarafından askı süresi içinde, taşınmaz üzerinde hayvan yemi üretimi yaptığı ruhsatlı bir işletmesi olduğu ve önceki imar planında olduğu gibi sanayi alanı olarak kalması gerektiği iddiaları ile yapılan itiraza, Adana Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarih ve ...sayılı kararı ile 'Tarım İl Müdürlüğünün görüşünün alınması koşulu ile taşınmazın sanayi alanı olarak belirlenebileceği' belirtilmiştir.
Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığının 12/07/2016 tarihli yazısıyla, anılan taşınmaza yönelik tarım dışı kullanım talebiyle ilgili görüş talebinin uygun bulunmamasına ilişkin Adana İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün ...tarih, ...sayılı yazısı, Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar Planlama Müdürlüğünün ...tarih ve ...sayılı işlemi ile davacıya bildirilmiştir. Bunun üzerine anılan işlemlerin iptali talebiyle görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak tanımlanmıştır.
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun "Amaç" başlıklı 1. maddesinde: "Bu Kanunun amacı; toprağın korunması, geliştirilmesi, tarım arazilerinin sınıflandırılması, asgari tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin belirlenmesi ve bölünmelerinin önlenmesi, tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazilerin çevre öncelikli sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak planlı kullanımını sağlayacak usul ve esasları belirlemektir." hükmü; "Tarımsal potansiyeli yüksek büyük ovaların belirlenmesi ve korunması" başlıklı 14. maddesinin 3. fıkrasında, Büyük ovalarda bulunan tarım arazileri hiçbir surette amacı dışında kullanılamaz. Ancak alternatif alan bulunmaması, kurul veya kurullarca uygun görüş bildirilmesi şartıyla; a) Tarımsal amaçlı yapılar, b) Bakanlık ve talebin ilgili olduğu Bakanlıkça ortaklaşa kamu yararı kararı alınmış faaliyetler için tarım dışı kullanımlara Bakanlıkça izin verilebilir." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu taşınmaz önceki 1/5000 ölçekli nazım imar planında sanayi alanı iken, dava konusu 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planında, kısmen tarımsal niteliği korunacak alan, kısmen sanayi ve depolama alanı olarak belirlenmiştir. Davacının anılan taşınmaz üzerinde ruhsatlı olarak faaliyet gösterdiği hayvan yemi üretimi yapılan bir işletmesi bulunmaktadır.
Temyiz konusu İdari Dava Dairesi kararında, Toprak Koruma Kurulunun ...tarih ve ...sayılı kararının 12. maddesinde, taşınmazın toplam 10.184,02 m² sulu tarım arazisinin tarım dışı kullanım talebinin 5403 sayılı Kanunun 14. maddesinin (b) bendine göre oyçokluğu ile kabul edildiği, Adana Valiliği İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün tarım dışı kullanım talebinin reddine ilişkin ...tarih ve ...sayılı işleme yönelik kısmı yönünden davanın konusunun kalmadığı sonucuna varıldığı belirtilmesine karşın, anılan Toprak Koruma Kurulu Kararı ve İdare Mahkemesi kararına esas alınan etüd raporunda, taşınmazın niteliğinin, hangi teknik kriterler dikkate alınarak belirlendiğine dair herhangi bir inceleme ve değerlendirme yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Öte yandan İdari Dava Dairesi kararında, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planının onaylanmasına ilişkin Adana Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarih ve ...-...sayılı kararına davacı tarafından yapılan itirazın, Adana Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarih ve ...sayılı kararı ile kabul edildiği ve iptali istenilen kararın davacının taşınmazına yönelik kısmı yönünden konusuz kaldığı sonucuna varıldığı belirtilmiş ise de; anılan büyükşehir belediye meclisi kararında, taşınmazın tarım dışı kullanım talebi yönünden Tarım İl Müdürlüğünün görüşünün alınmasının gerektiği belirtildiğinden, davacının itirazının kabul edilmesine dair olmadığı anlaşılmaktadır.
Bu nedenle, işin esasına girilerek, -tarafların iddia ve savunmaları da dikkate alınarak- dava konusu imar planının, şehircilik ilkeleri ile planlama esaslarına uygun olup olmadığının saptanması ve taşınmazın tarım dışı kullanımı yönünden teknik inceleme ve değerlendirme yapılması amacıyla gerekirse yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun ...tarih ve ...sayılı işlem yönünden reddi, diğer işlemler yönünden kabulü ile anılan kararın bu kısımlarının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle karar verilmesine yer olmadığı yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 09/06/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.