Danıştay 2. Daire 2022/760 Esas 2022/3535 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/760
Karar No : 2022/3535

TEMYİZ İSTEMİNDE BULUNANLAR :
1- DAVALI : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

2- DAVALI YANINDA (MÜDAHİL): … Turistik İşletmeler Enerji San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …, Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR): 1- …., 2- …, 3- ..
4- …, 5- …, 6- …
VEKİLİ : Av. ……..
7- …
VEKİLLERİ : Av. … Av. …
8- …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:., K:... sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Aydın ili, Didim ilçesi, … Mahallesi, … Caddesinde bulunan, … ada, … sayılı parselinde kayıtlı taşınmazın hissedarları olan davacılar tarafından; anılan taşınmaz üzerinde yer alan otel işletmesi için … Turistik İşletmeler Enerji San. ve Tic. Ltd. Şti. adına düzenlenen, otel- içkili restaurant- lokanta faaliyet konulu … günlü, … sayılı (umuma açık istirahat ve eğlence yeri) işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; davacıların, işyeri açma ve çalışma ruhsatına esas alınan kira sözleşmesinin geçersiz olduğu yolundaki iddialarının çözüm yerinin adli yargı yeri olduğu ve söz konusu kira sözleşmesinin iptali talebiyle dava açtıklarına ilişkin dosyaya sunulmuş bir delil veya beyan bulunmadığı, taşınmaz maliklerinin bu yönde bir dava açıp lehlerine bir karar çıkması hâlinde, davalı idareye dava konusu işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali yönünde başvurmalarına bir engel de bulunmadığı belirtilerek dava konusu işlemin mevzuata uygun olduğu gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla; uyuşmazlık konusu işletmenin bulunduğu paylı mülkiyete tabi taşınmazda hissedar olan davacıların, ruhsat başvurusuna esas kira sözleşmesini imzalamadıkları ve müdahil şirket ile imzalanan kira sözleşmesine muvafakatlarının olmadığı; olağanüstü yönetim işi niteliğindeki bir otel işletmesi için yapılacak işyeri açma ve çalışma ruhsatı başvurusunda tüm hissedarların imzaladığı kira sözleşmesinin bulunmasının zorunlu olduğu sonuç ve kanaatine varılarak, taşınmazda hissedar olan davacıların muvafakatı olmadan imzalanan kira sözleşmesi esas alınarak düzenlenen dava konusu işyeri açma ve çalışma ruhsatında mevzuata ve hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulüyle İdare Mahkemesi kararı kaldırılarak, dava konusu işlem iptal edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, mevzuat uyarınca idarelerinin kira sözleşmesinin geçerliliğini inceleme yetkilerinin bulunmadığı gibi pay ve paydaş çoğunluğu sağlanılarak imzalanılmış olan kira sözleşmesinin geçerli olduğu ve bu sözleşme dikkate alınarak tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu; Davalı yanında Müdahil tarafından ise, kira sözleşmelerinin pay ve paydaş çoğunluğu kararı uyarınca imzalandığı, davacıların hisselerine isabet eden kira payı ile işletme gelirini isteme hakları varken, çoğunluk hissesine sahip kiraya verenlerin taşınmazdan istifade imkanlarını ortadan kaldıracak şekilde kötüniyetle hareket ettikleri ve kira sözleşmesinin geçersiz veya rayiç kiralamalara aykırı olduğu yolunda bir dava da açmadıkları ve taşınmazın elbirliği değil müşterek mülkiyete konu olması nedeniyle malikler arasındaki ilişkinin müşterek mülkiyet hükümlerine tabi olduğu, dava konusu ruhsatın ise, müşterek malik lehine değil kiracı lehine tesis edildiği ve hukuka uygun olduğu belirtilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Davacı … tarafından, dava konusu işlem ve dayanağı kira sözleşmesi ile taşınmazdaki paylarına ilişkin tasarruf haklarının kısıtlandığı, olağanüstü yönetim işi niteliğindeki bu işlemler için tüm paydaşların oybirliğinin gerekli olduğu; diğer davacı … tarafından, taşınmaz hissedarlarının mülkiyet haklarının herkese karşı ileri sürülebilen ayni hak olduğu, bir kısım hissedarların kendi aralarında yaptıkları kira sözleşmesi ile bu hakkı kısıtlayamayacağı gibi kamu otoritesinin de izinsiz faaliyete vesile olamayacağı; diğer davacılar … ve arkadaşları tarafından ise, taşınmazın tapuda arsa niteliğinde kayıtlı olduğu ve otel-içkili restaurant faaliyet konulu işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile taşınmazın tamamı üzerinde tasarruf işlemi yapılarak özgülendiği amacın kullanım şeklinin değiştirildiği, bu nedenle de gerek kira sözleşmesi ve gerekse dava konusu ruhsat başvurusu için tüm hissedarların muvafakatlerinin alınması gerektiği belirtilerek temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ….
DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerine konu karar, sonucu itibariyle hukuka uygun bulunduğundan gerekçesi değiştirilerek onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden davalı idare ve davalı yanında müdahilin yürütmenin durdurulması istemleri hakkında karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Dava; …'ın mirasçıları olan davacılar ile … Otelcilik Tur. İnş. Oto. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd.Şti ve ...'nun paylı mülkiyetinde bulunan; Aydın ili, Didim ilçesi, … Mahallesi, … Caddesinde bulunan, … ada, … sayılı parselde kayıtlı taşınmaz üzerindeki otel işletmesi için … Turistik İşletmeler Enerji San. ve Tic. Ltd. Şti. adına düzenlenen, otel- içkili restaurant- lokanta faaliyet konulu … günlü, … sayılı (umuma açık istirahat ve eğlence yeri) işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 3. maddesinde Belediye hudutları ile mücavir alan içinde kalan işyerleri ve işletmelere işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye belediyenin yetkili olduğu belirtildikten sonra; 4. maddesinde yetkili idarenin, iznin verilmesi için yapacağı beyan ve incelemelerde; a) İnsan sağlığına zarar vermemek, b) Çevre kirliliğine yol açmamak, c) Yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelere aykırı davranmamak genel kriterlerine göre düzenlenecek yönetmeliği esas alacağı, 5. maddesinde ise, başvurunun, anılan yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olarak doldurulduğunun tespiti halinde, başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatının düzenlenerek ilgiliye verileceği kurala bağlanmıştır.
10/08/2005 günlü, 25902 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 4. maddesinde, umuma açık istirahat ve eğlence yeri, "Kişilerin tek tek veya toplu olarak eğlenmesi, dinlenmesi veya konaklaması için açılan otel, motel, pansiyon, kamping ve benzeri konaklama yerleri; gazino, pavyon, meyhane, bar, birahane, içkili lokanta, taverna ve benzeri içkili yerler..." olarak tanımlanmış; "İşyerlerinde aranacak genel şartlar" başlıklı 5. maddesinde umuma açık istirahat ve eğlence yerleri yönünden işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen işyerlerinin taşımak zorunda olduğu şartlar arasında, genel asayiş ve güvenlik yönünden yetkili kolluk kuvvetinin görüşünün alınmış olması, bu işyerlerinin, patlayıcı, parlayıcı, yanıcı ve benzeri tehlikeli maddeler üretilen, satılan, kullanılan, depolanan yerler ile gaz dolum tesislerine mevzuatın öngördüğü uzaklıkta bulunması, yangına karşı gerekli önlemlerinin alındığını gösteren itfaiye raporunun alınması, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinden meyhane, bar... ile açıkta alkollü içki satılan işyerlerinin okul, yurt, mabet bina ve tesislerine mevzuatın öngördüğü uzaklıkta bulunması gerektiği belirtilerek bu hususların işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmeden önce yerinde kontrol edileceği düzenlemesine yer verilmiştir.
Anılan Yönetmeliğin "Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin açılması" başlıklı 32. maddesinde ise, umuma açık istirahat ve eğlence yeri açmak ve işletmek isteyen gerçek ve tüzel kişilerin Örnek-1’de yer alan başvuru ve beyan formu ile yetkili idareye başvuracağı, yetkili idarenin ruhsatını vermeden önce kolluk kuvvetinin görüşünü alarak başvuruları bir ay içinde sonuçlandıracağı; "İşyeri açma ve çalışma ruhsatlarının verilmesi sırasında istenecek belgelere ilişkin usûl ve esaslar" başlıklı Ek 1. maddesinde, yetkili idarelerin, kendi kayıtlarında bulunan ve değişmediği başvuru sahibince beyan edilen bilgi ve belgeleri başvuru sahiplerinden talep edemeyeceği, başvuru sahibinin mülk sahibi olması ve tapu kayıtlarına idare tarafından erişilmesinin mümkün olduğu durumlarda, başvuru sahiplerinden tapu sureti alınmayacağı, yalnızca beyan ile tapu kayıtlarına ulaşılması için gerekli bilgilerin alınacağı ve mülkiyet beyanının doğruluğu yetkili idarelerce Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS) üzerinden teyit edileceği düzenlemelerine yer verilmiş, 32. maddede işaret edilen Örnek 1 de yer alan formun 6. sırasında yeralan "Mülkiyet durumu" bölümünde ise, "kira (kira sözleşmesi), Malik (tapu sureti)" işaretlemelerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Mevzuatın incelenmesinden, uyuşmazlığa esas ruhsat yönünden yetkili idare olan Belediyenin; ruhsatlandırma işlemi sırasında yapacağı incelemelerde, başvuranın malik olmaması halinde kira sözleşmesinin bulunup bulunmadığını araştırma, sözleşme var ise örneğinin başvuru formuna eklenip eklenmediğini incelemekle görevli ve yetkili olduğu açık olmakla birlikte, meri mevzuatımız uyarınca kira sözleşmesinin geçerliliğini inceleme ve geçersizliğine karar verme yetkisi yargıya ait bulunmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu ruhsatın; başvuruya esas belgeler arasında sunulan kira sözleşmesinin, taşınmazın paydaş malikleri olan davacıların muvafakati alınmaksızın düzenlendiği ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri uyarınca taşınmazda kiralama yapılabilmesi için paydaş tüm maliklerin muvafakatinin bulunması gerektiği belirtilerek hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüş ise de, davalı idarenin anılan iddiaları inceleme ve sözleşmenin geçersizliğine hükmetme yetkisinin bulunmadığı, anılan iddiaların sözleşmenin geçersizliğinden bahisle iptali isteğiyle adli yargıda açılacak davada incelenebileceği ve geçersizliğine hükmedilebileceği, dosyaya sunulan diğer belgelerden, sözleşmenin geçersizliğine ilişkin herhangi bir yargı kararı sunulmadığı gibi, ruhsatın geçerliliğini etkileyebilecek başkaca bir hususun da bulunmaması karşısında dava konusu işlemde hukuka aykırılık, davanın reddi yolundaki Mahkeme kararına yönelik istinaf isteminin kabulüne ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN ve DAVALI YANINDA MÜDAHİLİN TEMYİZ İSTEMLERİNİN KABULÜNE,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … günlü, E:…, K:... sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan … TL yürütmeyi durdurma harçlarının, aidiyetine göre davalı idare ve davalı yanında müdahile iadesine,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 6545 sayılı Kanun'la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın, kararı veren … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 09/06/2022 tarihinde oybirliğiyle, kesin olarak karar verildi