Danıştay 8. Daire 2019/3347 Esas 2022/3938 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/3347
Karar No : 2022/3938

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Üniversitesi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Üniversitesi, Fen- Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü'nde Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında araştırma görevlisi kadrosunda olup, 2547 sayılı Kanunun 35. maddesi uyarınca kadrosu … Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsüne aktarılan davacının, azami öğrenim süresi içerisinde eğitimini tamamlayamadığından bahisle kadrosu ile ilişiği kesilmesine ilişkin işlemin iptali ve işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal ve özlük haklarının iadesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 29.07.2015 tarihli kararıyla 2547 sayılı Kanunun geçici 67. maddesinin, ÖYP, 50/d ve 35. madde kapsamındaki araştırma görevlisi kadrosunda bulunanlara uygulanmayacağına karar verildiği; 2547 sayılı Kanun'un geçici 67. maddesinde, öğrenciler bakımından herhangi bir sınırlama getirilmediğinden, maddenin yürürlüğe girdiği 26.11.2014 tarihinde yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan tüm öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim sürelerinin dikkate alınmaması gerektiği, öte yandan dava konusu işlemin dayanağı olan Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 29.07.2015 tarihli kararının 2547 sayılı Kanunun geçici 67. maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 26.04.2017 tarih ve YD İtiraz: 2017/231 sayılı kararıyla yürütülmesinin durdurulduğu, dayanağı kalmayan dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı; Anayasanın 125. maddesi gereği hukuka aykırılığı saptanan işlem nedeniyle davacının yoksun kaldığı parasal hakların ödenmesi gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline, yoksun kaldığı parasal haklarının davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacının azami öğrenim süresi içerisinde doktora eğitimini tamamlayamaması nedeniyle tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Davacının, … Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Öğretim ve Sınav Yönetmeliği ve Yükseköğretim Genel Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının (ç) bendi kapsamında azami bitirme süresine eklenmesi gereken bir izin kullanıp kullanmadığının tespit edilmesi suretiyle karar verilmesi gerektiğinden, Bölge Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava; … Üniversitesi, Fen- Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü'nde Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında araştırma görevlisi kadrosunda olup, 2547 sayılı Kanunun 35. maddesi uyarınca kadrosu … Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsüne aktarılan davacının, azami öğrenim süresi içerisinde eğitimini tamamlayamadığından bahisle kadrosu ile ilişiği kesilmesine ilişkin işlemin iptali ve işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal ve özlük haklarının iadesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 44. maddesinin (c) fıkrasında 19.11.2014 tarih ve 6569 sayılı Kanun'un 28. maddesiyle yapılan değişiklik ile, ''Öğrenciler, bir yıl süreli yabancı dil hazırlık sınıfı hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın öğrenim süresi iki yıl olan önlisans programlarını azami dört yıl, öğrenim süresi dört yıl olan lisans programlarını azami yedi yıl, öğrenim süresi beş yıl olan lisans programlarını azami sekiz yıl, öğrenim süresi altı yıl olan lisans programlarını azami dokuz yıl içinde tamamlamak zorundadırlar. Hazırlık eğitim süresi azami iki yıldır. Azami süreler içinde katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilmez. Ancak üniversite yetkili kurullarının kararı ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile dört yıl üst üste katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilebilir. Yatay geçiş ve çift ana dal eğitiminin usul ve esasları ile azami öğrenim süreleri, lisansüstü eğitim usul ve esasları ile öğrenim süreleri Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir." düzenlemesine, 26.11.2014 gün ve 29187 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6569 sayılı Kanun'un 32. maddesi ile 2547 sayılı Kanun'a eklenen geçici 67. madde ile; ''Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz.'' düzenlemesine yer verilmiştir.
01.07.1996 tarih ve 22683 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin 06.02.2013 tarih ve 28551 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikle değişik 19. maddesinin (a) bendinde, ''Doktora programını tamamlama süresi yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için azami altı yıl, lisans derecesi ile kabul edilenler için azami dokuz yıl olup, uygulamaya ilişkin düzenlemeler konusunda ilgili üniversite senatoları yetkilidir.'' şeklinde düzenlenmiştir.
20.04.2016 tarih ve 29690 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin 17. maddesinin 1. fıkrasında, ''Doktora programı, bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç tezli yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın sekiz yarıyıl olup azami tamamlama süresi on iki yarıyıl; lisans derecesi ile kabul edilenler için on yarıyıl olup azami tamamlama süresi on dört yarıyıldır.'' kuralı yer almıştır.
Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar'ın "Öğrenim süresi" başlığını taşıyan 10. maddesinin 1. fıkrasında; ÖYP araştırma görevlilerinin öğrenim sürelerinin, Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde belirlenen azami öğrenim süreleri olduğu belirtilerek; aynı maddenin 2. fıkrasında; "Bu Usul ve Esaslar gereğince yabancı dil yeterliliği sağlamak için verilen süreler ile Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamayan, ÖYP'ye devam etmek istemeyen, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumunda görevine başlamayan veya görevine başlayıp mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmeyen ÖYP araştırma görevlilerinin ilişikleri kesilerek haklarında taahhütname ve kefaletname senedi uyarınca işlem yapılır." kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
26.11.2014 gün ve 29187 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6569 sayılı Kanun'un 32. maddesi ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na eklenen geçici 67. maddesinde yer alan "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz." hükmünün, halen ÖYP, 50/d, 2547 sayılı Kanun'un 35. maddesi kapsamındaki araştırma görevlisi kadrolarında bulunanların lisansüstü eğitim sürelerinin hesaplanmasında uygulanmamasına ilişkin 29.07.2015 tarihli Yükseköğretim Yürütme Kurulu kararının iptali istemiyle açılan davada, Dairemizce verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin karara karşı yapılan itiraz üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 26.4.2017 gün ve Yd İtiraz No:2017/231 sayılı kararıyla; 2547 sayılı geçici 67. maddesinde, düzenlemenin yürürlüğe girdiği 26.11.2014 tarihinde yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan tüm öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim sürelerinin dikkate alınmayacağının öngörüldüğü, bu tarihte araştırma görevlisi olan ya da olmayan öğrenciler arasında herhangi bir ayrıma gidilmediği gibi söz konusu hükmün araştırma görevlilerine uygulanmamasına yönelik bir istisnanın da Kanunda yer almaması nedeniyle, kararın üst norm olan 2547 sayılı Kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle itirazın kabulü ile yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne karar verilmiştir. Aynı gerekçelerle Dairemizin 14.03.2019 gün ve E:2015/11995, K:2019/1879 sayılı kararıyla Yükseköğretim Yürütme Kurulu kararının iptaline karar verilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinin ve yargı kararının bir bütün olarak değerlendirilmesinden; ÖYP kapsamında atanan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim azami öğrencilik sürelerinin hesaplanmasında geçici 67. maddeden yararlanmalarını engelleyen ya da sınırlandıran bir düzenleme bulunmaması nedeniyle bu kapsamda yer alan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim azami öğrencilik sürelerinin hesaplanmasında geçici 67. maddenin uygulanmasının mümkün olmasına karşın; araştırma görevliliği kadrosunda azami bulunma sürelerinin hesaplanmasında, açık hüküm olmaması ve bu konuda başkaca lehe bir düzenlemenin bulunmaması nedeniyle 2547 sayılı Kanunun geçici 67. maddesinin uygulanmasının mümkün olmadığı anlaşılmıştır.
Diğer bir anlatımla; istisnai bir program olan ÖYP kapsamında, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslara tabi olarak atanan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim nedeniyle öğrencilikte azami bulunma süreleri ile araştırma görevliliği kadrosunda bulunma sürelerinin farklı şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir. ÖYP kapsamında atanan araştırma görevlilerinin, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 10. maddesinin 2. fıkrası uyarınca Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamamaları nedeniyle kadrolarıyla ilişiklerinin kesilmesi, kadronun amacı dışında uzun sürelerle kullanılmasının engellenmesi, kaynaklardan etkin ve verimli şekilde faydalanılması amacı taşımaktadır. Aksinin kabul edilmesi durumunda, bu kapsamdaki araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitimde başarısızlıklarının ödüllendirilmesine yol açacağı açıktır.
Olayda; … Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde, doktora programına 27.09.2010 tarihinde kayıt yaptıran davacının, Aksaray Üniversitesi Rektörlüğünün 20.10.2008 tarihli Oluru ile ÖYP kapsamında araştırma görevlisi kadrosuna atandığı, lisansüstü eğitimine devam ettiği aşamada, 01.07.1996 tarih ve 22683 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin, 06.02.2013 tarih ve 28551 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikle değişik 19. maddesinde, doktora programını tamamlama süresi yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için azami altı yıl, belirlendiği dikkate alındığında, davacının doktora eğitimini azami altı yıl içerisinde tamamlaması gerektiği açıktır.
Bununla birlikte; davacının izinde geçirmiş olduğu sürelerin bulunduğu ve bu sürelerin azami öğrenim süresinin hesaplanmasında dikkate alınmadığı yönündeki iddiasının değerlendirilmesi gerekmektedir. Yükseköğretim Genel Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının (ç) bendinde yer alan, ''657 sayılı Kanunun 104 ve 105. maddelerinde belirtilen mazeret ve hastalık izinleri ile aynı kanun uyarınca kadın memura doğum yapması halinde verilen ücretsiz izinler ile muvazzaf askerlikte geçen sürelerin lisansüstü eğitimi azami bitirme sürelerine eklenmesine'' karar verilmiştir. Bu bakımdan; davacının, Yükseköğretim Genel Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının (ç) bendi kapsamında azami bitirme süresine eklenmesi gereken bir izin kullanıp kullanmadığı tespit edilerek, azami öğrenim süresinin hesaplanması suretiyle karar verilmelidir.
Bu bağlamda; ÖYP kapsamında araştırma görevliliği kadrosunda bulunan davacının, 27.09.2010 tarihinde, … Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, doktora programına kayıt yaptırdığı, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında araştırma görevliliği kadrosunun ihdas amacı gereği, doktora eğitimini 6 yıllık azami öğrenim süresi içerisinde tamamlaması gerektiği dikkate alınarak, Yükseköğretim Genel Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının (ç) bendi kapsamında azami öğrenim süresine eklenmesi gereken bir izin kullanıp kullanmadığının tespit edilmesi suretiyle karar verilmesi gerektiğinden, eksik inceleme sonucu verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf istemini reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 09/06/2022 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.