Danıştay 6. Daire 2020/2577 Esas 2022/7047 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/2577
Karar No : 2022/7047


TEMYİZ EDEN (DAVALILAR): 1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Sitesi Yönetim Kurulu Adına …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı sitenin mülkiyetinde iken 3194 sayılı yasanın 18.madde uyarınca parselasyon işlemi ile "yeşil alan ve park alanı" olarak kullanılmak üzere tescil edilen, İstanbul İli, Üsküdar İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın 3.936,58 m2 kısmının yeşil alandan orta öğretim alanına dönüştürülmesine ilişkin 21.07.2007 t.t. 1/5000 ölçekli Ünalan, Örnek, Esatpaşa ve Fetih Mahalleleri Revizyon Nazım İmar Planı ile 13.02.2008 t.t. 1/1000 ölçekli Ünalan, Örnek, Esatpaşa ve Fetih Mahalleleri Revizyon Uygulama İmar Planlarının ilgili taşınmaz yönünden iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:Danıştay Altıncı Dairesinin 29/03/2017 tarih ve E: 2015/7576 ,K: 2017/2062 sayılı bozma kararına uyularak, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen bilirkişi raporu ve dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu taşınmaz ile ilgili olarak ortaöğretim kullanım kararı getirilmeden önce ilgili kurum görüşünün alınmadığı, bölgede hem ortaöğretim alanına hem de park-yeşil alan donatı alınına ihtiyaç bulunmakta ise de dava konusu taşınmaz üzerinde mevcut yeşil alan kazanımının geçmişten günümüze sağlanan bir emek sonucu meydana geldiği, 1/5000 ölçekli Ünalan, Örnek, Esatpaşa ve Fetih Mahalleleri Revizyon Nazım İmar Planının plan raporunda plan kapsamında önerilen toplam nüfusun 118.165 kişi olduğu, … ada, … parsel sayılı taşınmazın 3.936,58m2 kısmının yeşil alandan orta öğretim alanına dönüştürülmesinin planlandığı, mevzuat kapsamında nüfusu 76.001-160.000 olan yerleşmelerde ortaokul eğitim tesisleri için asgari birim alanının 6.000-10.000 m2 olması gerektiği, planda daha önce yeşil alan olarak ayrılan bu alanın ortaokul eğitim alanı olarak yapılaşmaya açılmasına yönelik değişikliğin asgari birim alan koşulunu sağlamadığı, ortaöğretim kullanım kararının asgari standardın altında kalan alanda planlanmasının bölgeye ulaşım anlamında da yük getireceği, yeşil alanın ortadan kaldırılmasının kentsel yaşam standardını düşüreceği ve sağlıklı çevre imajına da zarar vereceği anlaşıldığından, dava konusu imar planlarının İstanbul İli, Üsküdar İlçesi, Bulgurlu Mahallesi, 84 ada, 104 parsel sayılı taşınmazın 3.936,58 m2 kısmı bakımından şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, kamu yararına ve hukuka uygun olmadığı sonucuna varılarak iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
… Belediye Başkanlığı tarafından; Dava konusu taşınmazın kuzeyinde bulunan Büyük ve Küçük Çamlıca İmar Planı ile planlanan bölgenin, dava konusu taşınmazla komşuluğunun bulunduğu, parselasyon sonucu yeşil alan olarak belirlenen dava konusu taşınmazın fiilen davacı site sakincelerince kullanıldığı, 544,50 m2 otopark,250 m2 yüzme havuzu olarak işgal edildiği, yeşil alana sadece site giriş kapısından güvenlik görevlisinin kontrolünde geçildiği, söz konusu alanın ortaöğretim tesis alanı olarak ayrılmasında hizmet etki alanı kriterleri dikkate alındığı ve zorunlu olarak ayrılması gereken eğitim tesis alanı niteliğinde değerlendirildiği, planlama alanında bulunan yeşil alanların toplamının 33.00 ha park alanı, 11.97 ha da dere koruma kuşağından gelen yeşil alanlar olmak üzere toplam 44.97 ha olduğu, yeşil alanların toplam planlanan alan içerisindeki oranı %10.95 ve kişi başına yeşil alanın 3.81 m2 belirlendiği, dava konusu imar planlarının hazırlık aşamasında ilgili kurumlardan alınan görüşler kapsamında … tarih ve … sayılı İstanbul Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğüne ait kurum görüş yazısında "her türlü okul ihtiyaçlarının ileriye dönük olarak hesaplanmalı ve öncelikle hazine ve belediye mülkiyetindeki taşınmazlardan yeni okul alanları planlanarak arsa üretilmesine azami ölçüde özen gösterilmelidir" görüşüne istinaden hazırlandığı, dava konusu alanın okul alanı olarak daha çok kişiye hizmet vereceği ve üstün kamu yararı olduğu ileri sürülmektedir.
… Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından; Davacının dava konusu işlemin iptalini istemekte menfaatinin bulunmadığı, davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği,1/1000 ölçekli uygulama imar planını hazırlama yetkisinin ilçe belediyesine ait olduğu taraflarına husumet yöneltilemeyeceği, ortaöğretim tesis alanı fonksiyonunda mevcut yapılaşmaların elverdiği ölçüde asgari standartların yakalanmaya çalışıldığı, dava konusu taşınmaz yakın çevresiyle birlikte incelendiğinde orta öğretim tesis alanlarının yetersiz olduğu, İl milli eğitim müdürlüğünün kurum görüş yazısı dikkate alınarak söz konusu planların hazırlandığı, plan alanı genelinde hazine ve kamu mülkiyetinde olan parsellerin donatı alanı olarak değerlendirilmesinde öncelik sağlandığı, bilirkişi raporunda da Maliye hazinesine ait dava konusu taşınmazın mevcut durumda siteye ait havuzun yer aldığı yeşil alan olarak kullanıldığı ve tüm mahalle sakinlerine açık bir yeşil alan olmayıp site duvarları ile çevrili bir alan olduğu park alanına sadece site giriş kapısından güvenlik görevlisinin kontrolünde geçildiği yarı kamusal bir yeşil alan olduğu tespitlerine yer verildiği, bölgenin değişen şartları ile yeni plan kararları ve düzenlemeler doğrultusunda ortaya çıkan ihtiyaçlar gereği kamunun bir başka toplumsal gereksinimi olan sosyal ve teknik altyapı donatısı olarak planlandığı, bu hali ile dava konusu planların kamu yararına uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:Dava konusu taşınmazın yeşil alan olarak planlanmasının kamunun üstün menfaatinin bulunduğu,ortaöğretim tesis alanı projesinin ihtiyacın daha yoğun olduğu bölgeye kaydırılması gerektiği, ortoöğretim tesis alanı planlaması ile birlikte trafik yoğunluğunun artacağı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ…'İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava konusu taşınmazın 17.04.2002 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planında park ve dinlenme alanlarında kaldığı, İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemi ile 844,50 m2'lik kısmı yeşil alan olarak belirlenerek … ada, …sayılı parsel olarak Hazine adına tescil edildiği Üsküdar Belediye Başkanlığı Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün 2.nolu belediye kıymet takdir ve değerlendirme komisyonu başkanlığına yazdığı yazıda davacı sitenin taşınmazın 844,50 m2lik kısmını fiili olarak terk etmeyip "imar planında yeşil alan olarak belirlenen alanda davacı sitenin 250 m2 havuz ve 594.50 m2 lik otopark alanı için fuzuli işgal tutanağı tutularak ecrimisil işleminin uygulandığının belirtildiği ve söz konusu sitenin kullanmakta olduğu alanın 274.5 m2 lik kısmının orta öğretim tesis alanında kaldığından 2011 yılında maliye hazinesine devredildiği bu sebeple 570 m2 üzerinden 01.08.2011 tarihinden itibaren aylık kullanım bedelinin günün rayicine ve çevre şartlarına göre yeniden tespit edilerek neticenin bildirilmesi gerektiğinin" belirtildiği, 09.12.2015 tarihli Üsküdar Belediye Başkanlığı Park ve Bahçeler Müdürlüğünce söz konusu taşınmazın site sakinlerince kullanılan park alanı olduğu ve 2000 tarihinde İstanbul büyükşehir belediyesince yapıldığının belirtildiği, dava konusu 1/5000 ve 1/1000 ölçekli revizyon imar planları ile taşınmazın ortaöğretim alanı olarak belirlendiği gerekçeleriyle iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
İşlem tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 3194 sayılı İmar Kanununun “Tanımlar” başlıklı 5. maddesinde; nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla bütün olan plan olarak; uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgilerini ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planlarının, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerideki gelişmesinin gerçeğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafi veriler, beldenin kullanılışı, donatımı ve mali bilgiler gibi konularda yapılacak araştırma ve anket çalışmaları sonucu elde edilecek bilgiler ışığında, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular gözönüne alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Anılan ölçütlere göre hazırlanan imar planları, zamanla planlanan alandaki koşulların zorunlu kıldığı biçimde ve yasalarda öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilir. Yapılan plan değişikliklerinin amaç yönünden yargısal denetimi bu değişikliği zorunlu kılan nedenlerin irdelenmesi yoluyla yapılır. Bu irdelemeden sonra, planlanan alanın özel niteliklerinin yanısıra plan bütünlüğü gözönünde bulundurularak planlanan yörenin tümünün çevre, ulaşım, trafik gibi ilişkileri kapsamlı bir biçimde ele alınarak, plan değişikliğinde kamu yararına uyarlık bulunup bulunmadığının araştırılması gerekmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planının hazırlık aşamasında ilgili kurum olan İstanbul Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğünden görüş istenildiği, bu kapsamda verilen görüşte 26.01.2007 tarihli yazı ile "planlama kapsamındaki bölgelerimizin her türlü okul ihtiyaçlarının ileriye dönük olarak hesaplanmalı ve öncelikle hazine ve belediye mülkiyetindeki taşınmazlardan yeni okul alanları planlanarak arsa üretilmesine azami ölçüde özen gösterilmesi gerektiği, planlama sahasında okul ihtiyacı için ihtiyaç duyulan bölgelerde belediye ve hazine arazisi temini mümkün olmaması halinde üzerinde yapılaşma bulunmayan ve mülkiyeti sorunsuz olan şahıs arazilerinden yeni okul yerlerinin ayrılması gerektiğinin" bildirildiği anlaşılmıştır. Temyize konu İdare Mahkemesi kararında ; dava konusu taşınmaz ile ilgili olarak ortaöğretim kullanım kararı getirilmeden önce ilgili kurum görüşünün alınmadığı yolunda yer verilen değerlendirmenin dava konusu 21.07.2007 t.t. 1/5000 ölçekli Ünalan, Örnek, Esatpaşa ve Fetih Mahalleleri Revizyon Nazım İmar Planı ile 13.02.2008 t.t. 1/1000 ölçekli Ünalan, Örnek, Esatpaşa ve Fetih Mahalleleri Revizyon Uygulama İmar Planlarının geniş bir bölgede planlama kararları getirdiği göz önünde tutulduğunda, dava konusu taşınmaz kapsamında ilgili kurumun görüşü bulunmamakla birlikte, imar planları hazırlanırken ilgili kurumdan planlama esaslarına uygun olarak görüş alındığı, söz konusu planların yapım amacının ileriye dönük olarak bölge nüfusunun ihtiyacı doğrultusunda geniş bir bölgeye hizmet etmek amacıyla hazırlandığı dikkate alındığında isabetli bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Diğer taraftan mahalinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun,dava dosyasının ve plan paftalarının halihazır haritaların incelenmesinden; Üsküdar Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün İstanbul Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğüne ilettiği 16.02.2015 tarihli yazısında … Mahallesi,… ada … parsel sayılı 3.936 m2 alanlı taşınmazın tapuda Maliye hazinesine kayıtlı olduğu, imar planında ortaöğretim tesis alanı olarak görüldüğü, ilçede 14 meslek lisesi bulunduğu ve söz konusu okullardan 4 tanesinin çiftli eğitim verdiği zorunlu eğitimin 12 yıla çıkarılmasıyla birlikte okul alanında yaşanan sıkıntılar nedeniyle yeni okul binalarına ihtiyaç bulunduğu, bahse konu taşınmaz üzerine bölgenin acil Anadolu lisesi ihtiyacına binaen okul binası yapılması hususu belirtildiği, bu yazı üzerine İstanbul Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğünün 07.05.2015 tarihli yazısı ile Deftardarlık makamının … tarihli ve … sayılı olurları ile Milli Eğitim Bakanlığı(Ortaöğretim Genel Müdürlüğü) adına tahsisinin uygun görüldüğünün bildirildiği de görülmüştür.
Temyize konu İdare Mahkemesi kararında, planda daha önce yeşil alan olarak ayrılan bu alanın ortaokul eğitim alanı olarak yapılaşmaya açılmasına yönelik değişikliğin asgari birim alan koşulunu sağlamadığı, ortaöğretim kullanım kararının asgari standardın altında kalan alanda planlanmasının bölgeye ulaşım anlamında da yük getireceği, yeşil alanın ortadan kaldırılmasının kentsel yaşam standardını düşüreceği ve sağlıklı çevre imajına da zarar vereceği tespitlerine yer verilmiş ise de, sosyal alt yapı niteliğindeki taşınmazlarla ilgili plan değişikliklerine saptanan kriterler doğrultusunda bir takım koşullar getirilmesindeki temel amaç bu yerlerin sağlıklı bir çevre oluşturmaları için korunmalarını sağlamaktır. Bu amacın gerçekleştirilmesi anılan yerlerin bulundukları alanda ihtiyaç duyulan ve en etkin bir biçimde hizmet götürebilecekleri işlev doğrultusunda değerlendirilmeleriyle mümkündür. Bu itibarla, uyuşmazlık konusu taşınmazın yeşil alandan ortaöğretim alanına dönüştürülmesine ilişkin plan değişikliğinin sosyal altyapı tanımı kapsamındaki iki işlevden birisinin diğerine üstün kamu yararı görüşü doğrultusunda seçimi olarak değerlendirilmelidir.
Nitekim, İdare Mahkemesi kararına dayanak oluşturan park alanının site kullanımına özgülenmiş bir yeşil alan olduğu bu alana girişin sitenin güvenlik kapısından geçilerek sağlandığı, halihazırda bölge ihtiyacına yönelik kullanımda olan park alanından ziyade site tarafından kullanılan bir yeşil alan olduğu, parselasyon uygulaması neticesinde park alanı olarak belirlenen taşınmazda mevcut durumda havuz ve otopark bulunduğu ve bu işgaller tespit edilip davacı site tarafından ecrimisil ödendiği, ortaöğretim alanının ise dava konusu imar planının hazırlık aşamasında ilgili kurumlardan görüş alınmak suretiyle belirlendiği, dosya kapsamında söz konusu alanın ortaöğretim tesis alanı olarak kullanılmasına ihtiyaç bulunduğu anlaşıldığından sözü edilen kullanımların sosyal altyapı alanı kapsamında ortaöğretim alanı olarak ayrıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, bölgeye hizmet eden yeşil alan kapsamında bulunmayan site kullanımına özgülenmiş park alanının kaldırılarak bir başka sosyal altyapı alanı olan ortaöğretim alanına dönüştürülmesinde üstün kamu yararı bulunması nedeniyle dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalıların temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 15/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.