Danıştay 13. Daire 2022/1482 Esas 2022/2668 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/1482
Karar No:2022/2668

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … A.Ş. tarafından 16/08/2021 tarihinde açık ihale usulü ile elektronik ortamda gerçekleştirilen … ihale kayıt numaralı "12 Ay Süreli Personel Servis Hizmeti Alımı" ihalesinde davacının beyan edilen belgeleri sunmadığı gerekçesiyle Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 59/A maddesinin 10. fıkrası gereğince gelir kaydedilen geçici teminat bedelinin iadesi istemiyle yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin Kamu İhale Kurulu'nun (Kurul) … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; … A.Ş. tarafından 16/08/2021 tarihinde e-teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilen ihaleye 12 istekli tarafından teklif verildiği, davacı tarafından sunulan teklif tutarının idarece belirlenen 3.512.072,57-TL tutarındaki sınır değerin altında kalması üzerine 19/08/2021 tarihli yazı ile davacıdan aşırı düşük teklif açıklaması ile birlikte yeterlilik bilgileri tablosunda beyan ettikleri bilgi ve belgelerin istenildiği, davacının ise aşırı düşük teklif açıklaması sunmamasının yanı sıra yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen ve idarece sunulması gereken belge olarak istenilen; imza beyannamesinin, iş deneyim belgesi düzenlenemeyen hâllerde iş deneyimini gösteren belgelerin ve diğer belge başlığı altında beyan edilen belgeleri sunmaması gerekçesiyle teklifi değerlendirme dışı bırakılarak teklif tutarının %3'ü oranında geçici teminatının Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 59/A maddesinin 10. fıkrasındaki düzenleme gereğince gelir kaydedildiğinin görüldüğü, bu durumda, aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi üzerine aşırı düşük teklif açıklaması yapan isteklilerden, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgeleri doğrulayan belgeleri sunmayan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatlarının gelir kaydedileceği açık olup, davacının aşırı düşük teklif açıklaması yapmadığı anlaşıldığından, (bu doğrultuda sadece teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerekirken) teklif tutarının %3'ü oranında geçici teminatının gelir kaydedilmesi yönünde tesis edilen işleme karşı yaptığı itirazen şikâyet başvurusunun reddedilmesine yönelik dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, aşırı düşük açıklama yazısında sunulması istenilen belgelerin tek tek belirtildiği, davacı tarafından açıklama talebine ve yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen ancak idarece sorgulanamayan belgelerin sunulması talebine cevap verilmediği, e-teklif alınan ihalelerde yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgelerden, EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfalarında sorgulanamayan belgelerin talep edilmesi sonrasında geçerli teklif sunulduğu tespit edilip aşırı düşük teklif sorgulamasının yapıldığı, ilgili Yönetmelik maddesi ile iki aşamada belge istenilmesi yerine tek aşamada hem söz konusu belgelerin hem de aşırı düşük açıklamasının istenildiği, İdari Şartname'nin bu Yönetmelik kuralı ile uyumlu şekilde düzenlendiği, aşırı düşük açıklaması sunma konusunda serbesti olmasına rağmen idarece teyidi yapılamayan belgelerin verilen sürede sunulması gerektiği, bu belgeleri sunmayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatlarının gelir kaydedileceği, açıklama yazısında istenilen belgeleri sunmayan davacının geçici teminatının gelir kaydedilmesinin yerinde olduğu, Mahkemece hata yapılarak ihale tarihinden sonraki 30/11/2021 tarihli Yönetmelik değişikliği esas alınarak karar verildiği, ihale ilan tarihindeki Yönetmelik kuralı çerçevesinde inceleme yapıldığında geçici teminatın gelir kaydedilmesi işleminin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, kararın usul ve yasaya uygun olduğu, aşırı düşük açıklaması yapamayacağından istenilen belgeleri sunmadığı, anılan Yönetmelik değişikliğinin aynı kuralları ihtiva ettiği, işlemin bu değişiklik öncesinde de hukuka uygun olmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
… A.Ş. tarafından 16/08/2021 tarihinde açık ihale usulü ile e-teklif alınmak suretiyle … ihale kayıt numaralı "12 Ay Süreli Personel Servis Hizmeti Alımı" ihalesi gerçekleştirilmiş, 12 istekli tarafından teklif sunulan ihalede davacının 1.812.901,00-TL tutarındaki teklifi 3.512.072,57-TL olarak belirlenen sınır değerin altında kalmıştır. Sınır değerin altında teklif sunan davacıya hitaben gönderilen 19/08/2021 tarihli yazıda, “12 ay süreli personel servis hizmet işine ait ihalede tekliflerin değerlendirmesi sürecine geçilmiş olup, aşırı düşük teklif açıklamaları ile birlikte beyan etiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9. maddesine uygun olarak, 27/08/2021 tarihine kadar İdaremize sunmanız gerekmektedir.” ifadelerine yer verilerek, söz konusu yazının devamında aşırı düşük teklif sorgulamasına esas teklif kalemleri, "Sunulması Gereken Belgeler" başlığı altında ise "İmza Beyannamesi, İş Deneyim Belgesi Düzenlenemeyen Hallerde İş Deneyimini Gösteren Belgeler (varsa), Diğer Belge" sayılmıştır. Davacının aşırı düşük teklif açıklamasını ve yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen ancak idare tarafından sorgulanamayan belgeleri belirtilen süre içerisinde teslim etmediğinin tespit edilmesi üzerine 08/09/2021 tarihli ihale komisyonu kararıyla teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilmiştir.
Akabinde, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen ve idarece sunulması gereken belge olarak istenilen; imza beyannamesinin, iş deneyim belgesi düzenlenemeyen hallerde iş deneyimini gösteren belgelerin ve diğer belge başlığı altında beyan edilen belgelerin sunulmaması gerekçesiyle davacının 60.000,00 TL'lik geçici teminat bedelinden teklif tutarının %3'ü oranındaki 54.387,03-TL bedelin Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 59/A maddesinin 10. fıkrasındaki düzenleme gereğince gelir kaydedilmesi üzerine 12/11/2021 tarihli dilekçeyle yapılan itirazen şikâyet başvurusu dava konusu Kurul kararıyla reddedilmiş, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davan açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun “Geçici teminat" başlıklı 33. maddesinde, "İhalelerde, teklif edilen bedelin % 3'ünden az olmamak üzere, istekli tarafından verilecek tutarda geçici teminat alınır. ...” kuralı bulunmaktadır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin ihale ilan tarihinde yürürlükte olan hâliyle "Elektronik İhale" başlıklı 59/A maddesinde, "... (9) İhale dokümanında belirtilen geçici teminat mektubu, katılım belgeleri ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin değerlendirme, istekliler tarafından beyan edilen bilgi ve belgelerden; EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanarak temin veya teyit edilebilenler için sorgulama sonucunda elde edilen bilgiler; belirtilen yöntemle temin veya teyit edilemeyenler için ise yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgiler esas alınarak yapılır. Bu değerlendirme sonucunda ihalede öngörülen şartları sağlamadığı anlaşılan teklifler değerlendirme dışı bırakılır. (10) Geçerli tekliflerden ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olması öngörülen tekliflerin sahiplerine, beyan ettikleri bilgi ve belgelerden, EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlara ilişkin tevsik edici belgeleri ve bunların eklerini, belgelerin sunuluş şekline uygun olarak sunmaları için makul bir süre verilir. Aşırı düşük teklif sorgulamasının yapılacağı ihalelerde ise teklif fiyatı sınır değerin altında olan tüm isteklilerden; aşırı düşük teklif açıklamaları ile birlikte yeterlik bilgileri tablosunda beyan ettikleri bilgi ve belgelerden, EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlara ilişkin tevsik edici belgeleri ve bunların eklerini sunmaları istenir. İhalede; aşırı düşük teklif açıklaması sunmayan veya açıklamaları yeterli görülmeyen isteklilerin teklifleri reddedilir, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgeleri doğrulayan belgeleri sunmayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir, sunduğu belgeler ile katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin şartları sağlayamayan isteklilerin teklifleri ise değerlendirme dışı bırakılır. Bu işleme ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve belirlenecek ise ikinci teklif sahibi tespit edilene kadar devam edilir." kuralları yer almaktadır.
İhaleye ait İdari Şartname'nin “İhalenin karara bağlanması” başlıklı 36. maddesinde, “36.1. Geçerli tekliflerden ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olması öngörülen tekliflerin sahiplerine, beyan ettikleri bilgi ve belgelerden, EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanarak temin veya teyit edilemeyenler ile yeterlik sertifikası üzerinden değerlendirme yapılamayan veya yeterlik sertifikası kapsamındaki geçerlik süresi dolan belgelere ilişkin tevsik edici belgeleri ekleri ile birlikte, belgelerin sunuluş şekline uygun olarak sunmaları, ayrıca ihale dokümanında öngörülmesi halinde numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerini vermeleri/kurulumlarını yapmaları için makul bir süre verilir. Aşırı düşük teklif sorgulamasının yapılacağı ihalelerde ise teklif fiyatı sınır değerin altında olan tüm isteklilerden; aşırı düşük teklif açıklamaları ile birlikte yeterlik bilgileri tablosunda beyan ettikleri bilgi ve belgelerden, EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlar ve yeterlik sertifikası üzerinden değerlendirme yapılamayan veya yeterlik sertifikası kapsamındaki geçerlik süresi dolan belgelere ilişkin tevsik edici belgeler ile bunların eklerini sunmaları, ayrıca, ihale dokümanında öngörülmesi halinde numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerini vermeleri/kurulumlarını yapmaları istenir. (...) 36.3.Aşırı düşük teklif açıklaması sunmayan veya açıklamaları yeterli görülmeyen isteklilerin teklifleri reddedilir. Yeterlik bilgileri tablasunda beyan edilen bilgi ve belgeleri doğrulayan belgeleri sunmayan istekliler ile numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmeyen isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir. Sunduğu belgeler ile katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin şartları sağlayamayan istekliler ve numune ve/veya demonstrasyon değerlendirmesi başarısız sonuçlanan isteklilerin ise teklifleri değerlendirme dışı bırakılır. Bu işleme ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve belirlenecek ise ikinci teklif sahibi tespit edilene kadar devam edilir." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu uyuşmazlığın ihalenin İdari Şartnamesi ve ihale tarihinde yürürlükte olan mevzuat kurallarına göre çözümlenmesi gerektiği açık olup, dava konusu ihaleye ait İdari Şartname'nin 36. maddesi ve Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin ihale ilan tarihinde yürürlükte olan hâliyle 59/A maddesinin onuncu fıkrasının değerlendirilmesinden, aşırı düşük teklif sorgulamasının yapılacağı ihalelerde teklif fiyatı sınır değerin altında olan tüm isteklilerden; aşırı düşük teklif açıklamaları ile birlikte yeterlik bilgileri tablosunda beyan ettikleri bilgi ve belgelerden, EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlara ilişkin tevsik edici belgeleri ve bunların eklerini sunmalarının istenileceği, yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgeleri doğrulayan belgeleri sunmayan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatlarının irat kaydedileceği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, elektronik ortamda teklif alınmak suretiyle 16/08/2021 tarihinde gerçekleştirilen dava konusu ihalede davacı ve diğer bir isteklinin daha teklifinin sınır değerin altında olduğunun tespit edildiği, ihaleyi yapan idarece aşırı düşük teklif sahiplerine gönderilen 19/08/2021 tarihli yazıyla aşırı düşük teklif açıklamasının ve uyuşmazlık konusu ihaleye ilişkin olarak yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgi ve belgelerden, EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfalarında sorgulanamayan belgelerin 27/08/2021 tarihine kadar sunulmasının istenildiği, bu kapsamda sunulması gereken belge olarak davacıdan, imza beyannamesinin, iş deneyim belgesi düzenlenemeyen hâllerde iş deneyimini gösteren belgelerin ve diğer belge başlığı altında beyan edilen belgeleri göndermesinin istenildiği, davacı tarafından belirtilen sürede aşırı düşük açıklaması yapılmadığı ve söz konusu belgelerin de idareye ibraz edilmediği, bu yüzden teklifi değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatının irat kaydedilmesine karar verildiği görülmektedir.
Bu itibarla, ihale tarihindeki Yönetmelik kuralı ile ihaleye ait İdarî Şartname uyarınca aşırı düşük teklif sorgulaması yapılan dava konusu ihalede yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen belgelerin sorgulanamayanlarının sunulmasının istenilmesi üzerine tevsik edici belgelerin süresi içerisinde sunulması gerektiği, istenilen belgelerin sunulmaması hâlinde tekliflerin değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatın gelir kaydedileceği dikkate alındığında, ihaleyi gerçekleştiren idarece davacıdan imza beyannamesinin, iş deneyim belgesi düzenlenemeyen hâllerde iş deneyimini gösteren belgelerin ve diğer belge başlığı altında beyan edilen belgelerin sunulması istenilmesine rağmen süresi içerisinde bu belgeler gönderilmediğinden geçici teminatının irat kaydedilmesi işleminde ve buna yönelik yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddi yönündeki dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen …-TL ilk derece yargılama giderinin davacılar üzerinde bırakılmasına,
5. Toplam …-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …TL vekâlet ücretinin davacılardan alınarak davalı idareye verilmesine,
6. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara; istemi hâlinde kullanılmayan temyiz aşamasında yatırılan …-TL yürütmeyi durdurma harcının davalı idareye iadesine,
7. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
8. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 15/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.