Danıştay 9. Daire 2022/1096 Esas 2022/3332 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Dava, davacı adına düzenlenen vergi ödeme emrinin iptali istemiyle açılmıştır. Dosyada davalının bandrolsüz sigara bulundurduğunun tespit edilmesi sonucunda davacı adına tarh edilen vergi ziyaı cezalı katma değer vergisi, özel tüketim vergisi ve bu vergilere ilişkin gecikme faizi ile ilgili ihbarnamelerin ödeme yapılmadan veya dava açılmadan tebliğ edilmesi üzerine hazırlanan ödeme emri konu edilmiştir. Vergi Mahkemesi kararında, davacının mükellefiyetinin kayıtlarda bulunmadığı ve bu nedenle ödeme emrinin katma değer vergisi ve ferilerine ilişkin kısmının iptal edilmesine karar verilmiştir. Ancak, Danıştay kararı bu kararın yasal dayanağı olmadığını belirterek, ödeme emri içeriğinde yer alan tarhiyatların dayanağı takdir komisyonu kararlarına uygun olup olmadığının incelenmesi gerektiğini, bu tarhiyatlara karşı dava açılmaksızın kesinleştiğini ve ödeme emrinin katma değer vergisi ve ferilerine ilişkin kısmının iptal edilemeyeceğini belirtmiştir. Bu nedenle, Bölge İdare Mahkemesi kararı bozulmuş ve yeniden bir karar verilmesi için dosya geri gönderil

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2022/1096
Karar No : 2022/3332

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Vergi Dairesi Müdürlüğü-…

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı adına, 2017 yılının muhtelif dönemlerine ilişkin katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, vergi ziyaı cezaı ve gecikme faizinin tahsili amacıyla düzenlenen …tarih ve …sayılı ödeme emrinin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …Vergi Mahkemesi'nin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla; dava konusu ödeme emrinin; vergi ziyaı cezalı özel tüketim vergisi ile bunların gecikme faizine ilişkin kısmı yönünden, ödeme emri içeriği alacak kalemlerine ilişkin ihbarnamelerin, ödeme emrinin de tebliğ edildiği, davacının ikametgah adresi olan "…Mahallesi, …Sokak, No:…, Daire No:…" adresinde 07/03/2020 ve 13/06/2020 tarihlerinde, davacının kardeşi olan "…" imzasına tebliğ edildiği, davacıya usulüne uygun olarak tebliğ edilen amme alacaklarının itiraz edilmeksizin kesinleştiği ve davacının da "borcum yoktur" iddiası kapsamında değerlendirilebilecek bir iddia yöneltmediği görüldüğünden, dava konusu ödeme emrinin, kesinleşmiş amme alacağının tahsili için düzenlenen vergi ziyaı cezalı özel tüketim vergisi ile bunların gecikme faizine ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı; vergi ziyaı cezalı katma değer vergisi ile bunların gecikme faizine ilişkin kısmına gelince; yapılan aramalar sonucunda davacının bandrolsüz sigara bulundurduğunun tespit edildiğinden bahisle 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 9/2 maddesi uyarınca davacı adına re'sen tarh edilen vergi ziyaı cezalı katma değer vergileri dava açılmayarak kesinleşmesine rağmen vadesi içinde ödenmediğinden bahisle dava konusu ödeme emrine konu edilmiş ise de, davacının, söz konusu sigaraların yurt içinde ticaretini yaptığı ve ticari amaçla satarak başkalarına teslim ettiği veya başkaca şekilde katma değer vergisine tabi olacak herhangi bir işleme tabi tuttuğu yolunda davalı idarece herhangi bir tespit yapılmadığı, ayrıca fiili ya da kaydi envanter sırasında belgesiz mal bulundurulduğunun veya belgesiz hizmet satın alındığının tespiti halinde, bu alışlar nedeniyle ziyaa uğratılan katma değer vergisinin belgesiz mal bulunduran veya hizmet satın alan mükelleften aranacağı kuralının uygulanmasının, Kanunda açıkça mükellef ifadesinin kullanılması karşısında, belgesiz mal bulunduran veya hizmet satın alan kişinin gelir ya da katma değer vergisi açısından resmi bir mükellefiyetinin olması durumunda mümkün olduğu, zira, fiili ya da kaydi envanterin ancak daha önceden resmi bir gelir ya da katma değer vergisi mükellefi nezdinde yapılabileceği, öte yandan, Kanunda mükellef olmamakla birlikte yalnızca belirli bir miktarı aşan belgesiz mal bulundurduğu tespit edilenler adına 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun 13/5. maddesinde yer alan hükme benzer bir düzenlemeye katma değer vergisi açısından yer verilmemiş olduğu dikkate alındığında, ortada katma değer vergisini doğuran bir durumun bulunmadığı ve bu halin de 6183 sayılı Kanun'un 58. maddesinde belirtilen '' "borcum yoktur" kapsamında değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varıldığından, dava konusu ödeme emrinin bu kısmında hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine, ödeme emrinin, vergi ziyaı cezalı katma değer vergisi ile bunların gecikme faizine ilişkin kısmının iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi Kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:Davacının, Doğubeyazıt Vergi Dairesi Müdürlüğünün …vergi numaralı mükellefi olduğu, usulüne uygun tebliğ edilen ihbarnameler sonrasında bir ödeme yapılmadığı gibi dava da açılmadığından düzenlenen ödeme emrinin katma değer vergisi ve ferilerine ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı adına, 2017 yılının muhtelif dönemlerine ilişkin katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, vergi ziyaı cezaı ve gecikme faizinin tahsili amacıyla düzenlenen …tarih ve …sayılı ödeme emrinin iptali istemi
İLGİLİ MEVZUAT:
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 55. maddesinde, amme alacağını vadesinde ödemeyenlere, 15 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun "bir ödeme emri" ile tebliğ olunacağı; 58. maddesinde de kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın, böyle bir borcu olmadığı, kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığını ileri sürerek 15 gün içerisinde vergi mahkemesinde dava açabileceği hüküm altına alınmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri dikkate alındığında, bir vergi borcunun tahsili amacıyla ödeme emri düzenlenebilmesi için öncelikle söz konusu vergi borcunun usulüne uygun olarak tarh ve tahakkuk etmesi ve vadesinde ödenmemiş olması şartlarının bir arada gerçekleşmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı adına, bandrolsüz sigara bulundurduğunun tespit edildiğinden bahisle, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 9/2. maddesi ile 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun 13/5. maddesi uyarınca salınan 2017/Şubat, Temmuz ve Ağustos dönemlerine katma değer vergisi, özel tüketim vergisi ile bu vergiler üzerinden kesilen vergi ziyaı cezasına ilişkin ihbarnameler, dava konusu ödeme emrinin de tebliğ edildiği, davacının mernis adresi olan "…mah. …Sok. No: …" adresine 07/03/2020 ve 13/06/2020 tarihlerinde, davacının kardeşi … imzasına tebliğ edilmiştir. Söz konusu ihbarnameler içeriği cezalı tarhiyatların ödenmemesi ve dava konusu edilmemesi üzerine de dava konusu ödeme emrinin düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Vergi Mahkemesince her ne kadar davacının, mükellefiyet kaydı olmadığından bahisle adına 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 9/2. maddesi uyarınca tarhiyat yapılamayacağı, bu durumun "borcum yoktur" kapsamında değerlendirilmesi gerektiği gerekçesiyle ödeme emrinin, katma değer vergisi ve ferilerine ilişkin kısmı iptal edilmiş ise de, ödeme emri içeriği tarhiyatların dayanağı takdir komisyonu kararlarında, Doğubeyazıt Vergi Dairesi Müdürlüğünün …vergi kimlik numaralı mükellefi olduğu belirtilen davacının, adına düzenlenen ödeme emrine karşı açtığı bu davada ileri sürebileceği itiraz nedenleri böyle bir borcu olmadığı, kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı ile sınırlıdır.
Bu durumda, ödeme emri içeriği alacak kalemlerine ilişkin davacı adına yapılan tarhiyatların, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 9/2. maddesindeki şartlara uygun olup olmadığına yönelik inceleme, tarhiyatlara karşı açılacak davalarda yapılabileceğinden ve söz konusu tarhiyatlar dava açılmaksızın kesinleştiğinden, ödeme emrinin katma değer vergisi ve ferilerine ilişkin kısmını, yukarıda belirtilen gerekçeyle iptal eden Vergi Mahkemesi kararına karşı davalı tarafından yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında yasal isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. …Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 16/06/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.