Danıştay 6. Daire 2021/2082 Esas 2022/7105 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/2082
Karar No : 2022/7105


TEMYİZ EDEN TARAFLAR : 1- (DAVACI) … Elektrik Üretim A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI) …İdaresi
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF : 1- …İdaresi
2- … Elektrik Üretim A.Ş.

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Sinop İli, Ayancık İlçesi, …, … ve … köyleri sınırlarında kalan taşınmaz üzerinde, davacı tarafından onaylı imar planı olmaksızın yapılar yapıldığından bahisle, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin …tarih ve … sayılı Sinop İl Özel İdaresi İl Encümeni kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 11/12/2019 tarih ve E:2019/4286, K:2019/13994 sayılı kararı ile bozulması üzerine, bozma kararına uyularak, tespit tarihi itibarıyla onaylı imar planı bulunmaksızın uyuşmazlık konusu yapıların inşaa edildiği sabit olduğundan, dava konusu işlemin 3194 sayılı Kanunun 42/2/a maddesi uyarınca verilen temel para cezasına yönelik 23.379,86-TL'lik kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı, öte yandan, uyuşmazlık konusu yapıların enerji ile ilgili tesis niteliğinde olduğu, bu durumda yapı ruhsatına tabi olmadığı sonucuna varıldığından, dava konusu işlemin anılan maddenin 42/2/c bendinin 8. alt bendi uyarınca temel cezaya 42.083,75-TL artırım uygulanmasına ilişkin kısmında ise hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın kısmen reddine, kısmen dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDEN TARAFLARIN İDDİALARI :
1-Davacı tarafından; dava konusu yapıların ruhsata tabi olmadığı, öte yandan, imar planında kullanım amacına yönelik tahsis yapıldığı, dava konusu işlemin sebep unsuru yönünden geçersiz hale geldiği ileri sürülmektedir.
2-Davalı tarafından; imar planı bulunmayan alanda yapılan enerji tesislerinin yapı ruhsatından muaf olmadığı, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilebileceği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Taraflarca savunma verilmemiştir.



DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Davacının temyiz isteminin reddi, davalının temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının kısmen onanması, kısmen bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Sinop İli, Ayancık İlçesi, …, … ve … köyleri sınırlarında kalan taşınmaz üzerinde, davacı tarafından onaylı imar planı olmaksızın Çiğdem-1, Çiğdem-2, Çiğdem-3 bentleri ve iki adet santral binası yapıldığı, santral binasının doğramaları takılmış ve çatısının yapılmış olduğu hususları davalı idare elemanlarınca mahallinde düzenlenen 04/02/2015 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca davacıya para cezası verilmesine ilişkin …tarih ve … sayılı Sinop İl Özel İdaresi İl Encümeni kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 21. maddesinde: “Bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26. maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden yapı ruhsatiyesi alınması mecburidir.” hükmü, 22. maddesinde; “Yapı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edilir. Dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa ebatlı kroki eklenmesi gereklidir.” hükmü, 26. maddesinde; “Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak veya yaptırılacak yapılara, imar planlarında o maksada tahsis edilmiş olmak, plan ve mevzuata aykırı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü fenni mesuliyeti bu kamu kurum ve kuruluşlarınca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydıyla avan projeye göre ruhsat verilir.” hükmüne yer verilmiş; 44. maddesinde ise, "a) Enerji, sulama, tabii kaynaklar, ulaştırma ve benzeri hizmetlerle ilgili tesisler ve müştemilatından hangileri için ruhsat alınmayacağı"nın Bakanlıkça çıkartılacak yönetmelikle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesinde; "Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç, ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir." hükmüne yer verilmiş bulunmaktadır.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, fıkrada belirtildiği şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı hüküm altına alınmış; (...) (c) bendinde ise artırım sebepleri sayılmış ve 8. alt bendinde; ruhsatsız ise cezanın % 180'i oranında artırılacağı ve para cezalarına konu alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı kurala bağlanmıştır.
Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğinin 37. maddesinde de, "Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak ve yaptırılacak yapılara, imar planlarında o maksada tahsis edilmiş olmak, plan ve mevzuata aykırı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü fenni mes`uliyetinin bu kamu kurum ve kuruluşlarınca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydı ile avan projeye göre ruhsat verilir. Devletin güvenlik ve emniyeti ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin harekat ve savunması bakımından gizlilik arzeden yapılara; ilgili idareden alınan imar durumuna, kat nizamı, cephe hattı, inşaat derinliği ve toplam inşaat metrekaresine uyularak projelerinin kurumlarınca tasdik edildiği, statik ve tesisat sorumluluğunun kurumlarına ait olduğunun ilgili idareye yazı ile bildirildiği takdirde 36 ncı maddede sayılan belgeler aranmaksızın yapı ruhsatı verilir. Ancak, kamu kuruluşlarınca yapılan veya yaptırılacak olan enerji, sulama, tabii kaynaklar, ulaştırma ve benzeri hizmetler ile ilgili tesisler ve bunların müştemilatı için ruhsat alınmasına gerek olmayıp, yatırımcı kamu kuruluşunca yazılı olarak ilgili idareye, inşaata başlandığının bildirilmesi yeterlidir." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kararın; 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca verilen temel para cezasına ilişkin kısmı yönünden;
İdare Mahkemelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.

Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın temel cezasına ilişkin kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Kararın; 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 8. alt bendi uyarınca verilen temel para cezasına ilişkin kısmı yönünden;
Uyuşmazlıkta, davalı idare elemanlarınca mahallinde düzenlenen 04/02/2015 tarihli yapı tatil tutanağı ile Sinop ili, Ayancık ilçesi, …, … ve … Köyleri sınırlarında Çiğdem-1, Çiğdem-2, Çiğdem-3 bentleri ve iki adet santral binası yapıldığı, santral binasının doğramaları takılmış ve çatısının yapılmış olduğu hususlarının tespit edildiği; …tarih ve …sayılı Sinop İl Özel İdaresi İl Genel Meclisi kararı ile uyuşmazlık konusu alana ait Çiğdem-1, Çiğdem-2, Çiğdem-3 Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Dayalı Üretim Tesis Alanı ve Regülatör Alanı amaçlı 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planları, 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının onandığı; anılan yapı tatil tutanağı esas alınarak …tarih ve … sayılı Sinop İl Özel İdaresi İl Encümeni kararıyla söz konusu yapıların onaylı imar planı olmaksızın yapıldığından bahisle davacıya para cezası verildiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, kamuya ait alanlarda kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan veya yaptırılacak olan enerji, sulama, tabii kaynaklar, ulaştırma, iletişim ve diğer altyapı hizmetleri ile ilgili tesisler ve bunların müştemilatı niteliğinde olan yapıların, imar planlarında o maksada tahsis edilmiş olmak, plan ve mevzuata aykırı olmamak kaydıyla yapı ruhsatına tabi olmadığı; uyuşmazlık konusu yapıların ise özel bir şirket olan davacı şirketçe yapıldığı, muafiyet şartlarından öncelikle kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılması veya yaptırılması şartını taşımadığı anlaşıldığından, ilgili Yönetmelik hükümleri uyarınca ruhsat muafiyeti bulunan yapılardan olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, uyuşmazlık konusu olayda davalı idare tarafından 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2. maddesinin (a) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezası ile dava konusu yapıların ruhsatsız olması sebebiyle temel para cezasının aynı maddenin (c) bendinin 8. alt bendi uyarınca artırılmasına yönelik kısmında hukuka aykırılık bulunmadığından, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, dava konusu yapıların yapı ruhsatına tabi olmadığı gerekçesiyle dava konusu temel para cezasının artırılmasına ilişkin kısmının iptaline yönelik temyize konu İdare Mahkemesi kararının belirtilen kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne, davacının temyiz isteminin ise reddine,
2.Temyize konu …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temel para cezasına ilişkin kısmının ONANMASINA, temel para cezasına 8. alt bent uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmının ise BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 16/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.