Danıştay 8. Daire 2019/3821 Esas 2022/4265 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Diyarbakır Ergani ilçesinde görev yapan bir güvenlik korucusu, askerlik hizmetini tamamlayamadan göreve başladığı için Geçici Köy Korucuları Yönetmeliği'nin kurallarına aykırı olduğu gerekçesiyle görevden çıkarılma cezası almıştır. Ancak davacının savunması alınmadığı için Anayasa ile teminat altına alınan savunma hakkının kısıtlanması söz konusu olduğu belirtilerek dava reddedilmiştir. Danıştay 8. Dairesi, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar vermiştir.
Kanun maddeleri: Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 129. maddesi, 442 sayılı Köy Kanunu'nun Ek 18. maddesi, Geçici Köy Korucuları Yönetmeliği'nin 17. Maddesi'nin 1. ve 7. bendi, 18. Maddesi'nin 2. fıkrasının son cümlesi.

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/3821
Karar No : 2022/4265

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Valiliği
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, davacı tarafından temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Diyarbakır ili, Ergani ilçesi, ... mahallesinde güvenlik korucusu olarak görev yapan davacı tarafından, göreve alınmada aranacak şartları kaybettiğinden bahisle Geçici Köy Korucuları Yönetmeliğinin 17/1-ç-(7) maddesi uyarınca görevden çıkarma cezası ile görevine son verilmesine ilişkin 02/10/2017 tarihli işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; davacının askerlik görevini tamamlayamadan çürüğe ayrıldığı, böylece geçici köy korucusu olabilmek için aranan askerlik hizmetini yapmış olma koşulunu taşımadığı ve bu durumun sonradan anlaşıldığı dikkate alındığında; davacının göreve alınmada aranacak şartları kaybettiği gerekçesiyle görevine son verilmesine yönelik tesis edilen ... tarih ve ... sayılı işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu idari işlemde hukuka uygunluk olmadığı, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
06/05/2009 tarihli Diyarbakır Devlet Hastanesi Sağlık Kurulu Raporu ile 26/03/2009 tarihinden itibaren geçici köy korucusu olarak çalışmaya başlayan davacının, şahsi dosyasında yapılan inceleme sonucu, askerlik görevini 21/05/2004- 04/02/2005 tarihleri arasında yaptığı, askerlik hizmeti sırasında "Askerliğe elverişli değildir" raporu aldığı, Geçici Köy Korucuları Yönetmeliği'nin 6. maddesinde yer alan göreve alınmada aranılacak şartlardan "Askerlik hizmetini yapmış olmak" hükmüne aykırı olarak askerlik hizmetini tamamlamadığı, ilgili yönetmeliğin görevden çıkarma bölümü madde 17 (ç) fıkrası 7. bendinde göreve alınmada aranacak şartları kaybetmek hükmüne istinaden görevden çıkarma cezası ile görevine son verilmesi üzerine dava konusu işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 129. maddesinde; memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları mensuplarına savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemeyeceği hükme bağlanmıştır.
442 sayılı Köy Kanunu'nun Ek 18. maddesinde; geçici köy korucuları ile korucu başlarının; görevlendirme şekilleri, göreve alınmalarında aranacak şartlar, görevleri, uygulanacak disiplin cezaları ve görevlerine son verilmesini gerektiren haller, disiplin amirleri, yararlanacakları giyim eşyaları ile bunların şekli ve verilme zamanları, eğitim ve denetim usûl ve esasları, sicil ve izinleri, ilk müracaatlarında sahip olmaları gereken sağlık şartları, başka bir işte çalışma hakları ile bu Kanunda yer alan diğer hususlara ilişkin uygulamaların Milli Savunma Bakanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşü üzerine İçişleri Bakanlığınca hazırlanacak ve bu maddenin yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde Bakanlar Kurulunca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
Bu madde hükmü uyarınca 09/01/2008 tarih ve 2018/13105 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe giren Geçici Köy Korucuları Yönetmeliği'nin "Disiplin Cezaları" başlıklı 17. maddesinin ç 'görevden çıkarma' başlıklı 1. bendinde; '(1)Bir daha geçici köy korucusu olarak görevlendirilmemek üzere; tazminat ödenmeksizin, görevlendirilmelerindeki esas ve usullere uyularak görevle olan ilişiğin kesilmesidir. "Göreve son verme cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:" hükmü, aynı maddenin 7. bendinde; 'Göreve alınmada aranılacak şartları kaybetmek,' hükmü, "Disiplin cezası vermeye yetkili amirler" başlıklı 18. maddesinin 2. fıkrasının son cümlesinde; 'Savunma hakkı verilmeden disiplin cezası uygulanamamaz.' hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda belirtilen Geçici Köy Korucuları Yönetmeliğinde, disiplin cezasına ilişkin usul ve esaslara yer verilmemesine karşın, disiplin cezası verilebilmesi için, disiplin suçu teşkil eden fiillerle ilgili olarak savunma hakkı tanınmasının zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır.
Bu itibarla; davacının göreve alınmada aranılacak şartları kaybetmesi nedeniyle disiplin hükümleri uygulanarak görevine son verildiği, ancak hakkında yürütülen disiplin işleminin nedeni ve uygulanması öngörülen idari yaptırım da belirtilerek davacının savunmasının alınmadığı anlaşılmakta olup; davacının işlemden önce Anayasa ile teminat altına alınan savunma hakkının kısıtlanması suretiyle tesis edilen işlemde hukuka uyarlık; davanın reddine ilişkin Mahkeme kararının istinaf isteminin reddine dair Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan ... TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 21/06/2022 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.