Danıştay 8. Daire 2019/3693 Esas 2022/4294 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/3693
Karar No : 2022/4294

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : … Minibüsçüler Odası
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davalı) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. ...

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
İdare Mahkemesince verilen karar ve dayandığı gerekçe usul ve kanuna uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanmasına ve temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 22/06/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :
(X)- Dava; davacı Oda tarafından, oda üyeleri hakkında haddinden fazla yolcu taşımacılığı yaptığından bahisle tutanaklar tutularak söz konusu tutanakların encümene sunulmak suretiyle işlemler tesis edildiğinden bahisle yetkisiz zabıta tarafından işlem yapılmasının engellenmesi amacıyla davalı idareye yapılan 14/11/2014 tarihli başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işleme karşı 29/12/2014 tarihinde yapılan itirazın zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7. maddesinin (f) bendinde, "Büyükşehir ulaşım ana planını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini planlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergahlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek" büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmış, 9.maddesinin 2. fıkrasında da, "Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini planlama, koordinasyon ve güzergah belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır." hükmüne yer verilmiştir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 12/b maddesinde; “1. İl sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almak, 2. Trafiğin düzenli bir şekilde akımını sağlamak bakımından alt yapı hizmetleri ile ilgili tedbirleri almak, trafikle ilgili sorunları çözümlemek, bütün ülkeyi ilgilendiren Trafik Güvenliği Yüksek Kurulunun müdahalesini gerektiren hususları İçişleri Bakanlığına iletmek. 3. Karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları, çalıştırılabileceği yerler ile güzergahlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek, 4. Gerçek ve tüzelkişiler ile resmi ve özel kurum ve kuruluşlara ait otopark olmaya müsait boş alan, arazi ve arsaları geçici otopark yeri olarak ilan etmek ve bunların sahiplerine veya üçüncü kişilere işletilmesi için izin vermek, 5. Bu Kanunla ve diğer mevzuatla verilen görevleri yapmak, İl ve İlçe Trafik Komisyonlarının görev ve yetkileri arasında” sayılmış, değişik 65/a maddesinde; araçların yüklenmesinde yönetmeliklerle belirlenen ölçü ve esaslara aykırı olarak taşıma sınırı üstünde yolcu alınması halinde 50,00 Türk Lirası idari para cezası verileceği, ayrıca bütün sorumluluk ve giderler araç işletenine ait olmak üzere fazla yolcuların en yakın yerleşim biriminde indirileceği...” hükümleri yer almıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesinin (p) bendinde, "Kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek" belediyenin görevleri arasında sayılmış; 84. maddesinde ise, “Bu Kanunla, belediyenin sorumlu ve yetkili kılındığı görev ve hizmetlerle sınırlı olarak;…. 13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununda…bu Kanun hükümlerine aykırılık bulunması durumunda bu Kanun hükümleri uygulanır.” hükmüne; "Zabıtanın görev ve yetkileri" başlıklı 51. maddesinin 1. fıkrasında ise; "Belediye zabıtası, beldede esenlik, huzur, sağlık ve düzenin sağlanmasıyla görevli olup bu amaçla, belediye meclisi tarafından alınan ve belediye zabıtası tarafından yerine getirilmesi gereken emir ve yasaklarla bunlara uymayanlar hakkında mevzuatta öngörülen ceza ve diğer yaptırımları uygular." hükmüne yer verilmiştir.
11/04/2007 tarih ve 26490 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Belediye Zabıta Yönetmeliği'nin (dava konusu işlem tarihindeki haliyle) "Görev alanı" başlıklı 8. maddesinde; "Belediye zabıtası belediye sınırları içerisinde görevli ve yetkilidir. Ayrıca, mücavir alanlarda kanunlarla belediyenin yetki ve sorumluluğuna verilmiş hizmetler bakımından da yetkili ve görevlidir." hükmü, "Görevleri" başlıklı 10. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde; "Trafikle ilgili görevleri; 1) 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre belediye sınırları ve mücavir alanlar içerisindeki karayolları kenarlarında yapılan yapı ve tesisler için belge aramak, olmayanlar hakkında fen elemanları ile birlikte tutanak düzenlemek. 2) Yetkili organların kararı uyarınca belirlenen kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksilerin sayılarını, bilet ücret ve tarifeleri ile zaman ve güzergâhlarını denetlemek. 3) Yetkili organların kararı uyarınca tespit edilen durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerindeki araç park yerlerinde gereken denetimleri ve diğer iş ve işlemleri yapmak. 4) Kanunlarla belediyelere verilen trafik görev ve yetkilerinden belediye başkanlığınca uygun görülenleri yürütmek. 5) Belediyelerce yapılan alt yapı çalışmalarında gerekli trafik önlemlerini almak. 6) Belediyelerce dikilen trafik işaret ve levhalarına verilen hasarları tespit etmek. 7) Şehirlerarası otobüs terminalleri ile diğer garajlardaki otobüslerin fiyat ve zaman tarifelerini denetlemek, uymayanlara tutanak düzenlemek." hükmü yer almıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden; davacı Oda'ya kayıtlı minibüsçülere, Büyükşehir Belediyesi Emir ve Yasaklarını Belirleyen Zabıta Yönetmeliği'nin 9/28. maddesine aykırı olarak istiap haddinden fazla yolcu taşıdığından bahisle 1608 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca idari para cezası verildiği, davacı Oda tarafından da davalı idarece düzenlenen 05/11/2014 tarih ve 21542, 21543, 21545, 215462, 21547, 21548 sayılı tutanakların iptali ve bu konuda yetkisiz makam tarafından işlem yapılmasının engellenmesi amacıyla 14/11/2014 tarihinde başvuruda bulunulduğu, anılan başvurunun Bursa Büyükşehir Belediyesi Zabıta Dairesi Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı işlemiyle 'tespit tutanaklarının iptalini talep etme hak ve yetkisinin bulunmadığı' gerekçesiyle reddedildiği, anılan ret işlemine karşı 28/12/2014 tarihli dilekçe ile Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığına yaptığı itirazda tutanakların iptali talebinden vazgeçerek istemini yetkisiz zabıta tarafından işlem yapılmasının engellenmesi olarak sınırlandırdığı, yapılan itirazın ise cevap verilmemek suretiyle zımnen reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri incelendiğinde, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nda trafikle ilgili bazı konularda belediyelere bazı görevler verilmiş ise de; bu kanunlarda istiap haddinden fazla yolcu taşıyanlarla ilgili ne gibi bir işlem yapılacağı konusunda açıkça bir yetki verilmediği gibi bu tür durumlarda hangi cezanın verilmesi gerektiğine ilişkin olarak da açık bir düzenlemeye yer verilmediği görüldüğünden, bununla beraber trafikle ilgili kuralları düzenleyen ve uygulaması trafik zabıtası olan trafik polislerince gerçekleştirilen özel kanun niteliğindeki 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nda istiap haddinden fazla yolcu taşımanın yasak olduğu açıkça belirtildikten sonra buna aykırı hareket edenlere verilecek cezanın da açıkça düzenlendiği anlaşıldığından buradaki yaptırım uygulamaya yetkili görevlinin trafik zabıtası (trafik polisi) olduğu açıktır. Özel kanundaki bu açık düzenlemelere rağmen, ilgili mevzuatta açıkça yetki verilmeyen bir hususta davalı belediye zabıtasının denetim yetkisi bulunmadığı anlaşıldığından davacının yetkisiz zabıta tarafından işlem yapılmasının engellenmesine yönelik başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesince davanın reddi yolunda verilen kararın bozulması gerektiği görüşü ile çoğunluk kararına katılmıyorum.