Danıştay 12. Daire 2019/1305 Esas 2022/4148 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Muğla İli Sosyal Hizmet Müdürlüğü'nde görev yapan davacı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Hukuk Müşavirliği'nin ödeneği iptal eden yazısının iptali ve ödenen ücretin iadesi için dava açtı. Danıştay Onikinci Dairesi, dava konusu işlemin genel düzenleyici bir işlem niteliği taşımadığını ve Ankara İdare Mahkemesi'nin yetkisine girdiğini belirterek davayı reddetti ve dosyanın ilgili mahkemeye gönderilmesine karar verdi. Kararda, Danıştay Kanunu'nun 24. maddesi ve İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. ve 32. maddeleri detaylı olarak açıklandı.

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/1305
Karar No : 2022/4148

DAVACI : …'yı temsilen …. Sendikası
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN KONUSU : Muğla İli … Sosyal Hizmet Müdürlüğünde … olarak görev yapan davacı tarafından, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin “Eğitim-Öğretim Yılına Hazırlık Ödeneği” konulu … tarih ve E:… sayılı yazısının iptali ile 2015-2017 öğretim yılları için ödenip faizleri ile birlikte geri tahsil edilen 3.480,17-TL eğitim öğretim yılına hazırlık ödeneğinin yasal faizi ile birlikte iadesine karar verilmesi istenilmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca Tetkik …'in açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Muğla İli … Sosyal Hizmet Müdürlüğünde … olarak görev yapan davacı tarafından, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin “Eğitim-Öğretim Yılına Hazırlık Ödeneği” konulu … tarih ve E:… sayılı Yazısının iptali ile 2015 - 2017 öğretim yılları için ödenip faizleri ile birlikte geri tahsil edilen 3.480,17-TL eğitim öğretim yılına hazırlık ödeneğinin yasal faizi ile birlikte iadesine karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 24. maddesinde, ilk derece mahkemesi olarak Danıştay'da görülecek davalar tek tek belirlenmiş olup; aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde, bakanlıkların düzenleyici işlemleri ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere karşı açılacak iptal ve tam yargı davalarının Danıştay'ın ilk derece mahkemesi olarak karara bağlayacağı belirtilmiş olup, bu düzenleme uyarınca bir davanın ilk derece mahkemesi olarak Danıştay'da karara bağlanabilmesi için, dava konusu işlemin düzenleyici nitelikte bir idari işlem olması gerekmektedir.
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un 5. maddesinde; idare mahkemelerinin, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derecede Danıştay'da çözümlenecek olanlar dışındaki dava ve işlerin yanısıra özel kanunlarda Danıştay'ın görevli olduğu belirtilen ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu ile idare mahkemelerinin görevli kılınmış bulunduğu davaları çözümleyeceği hükme bağlanmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesinin üçüncü fıkrasında; dilekçelerin Danıştayda daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hakimi, idare ve vergi mahkemelerinde ise mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından, görev, yetki ve anılan fıkrada belirtilen diğer yönlerden sırasıyla inceleneceği, altıncı fıkrasında ise; ilk incelemeden sonra da üçüncü fıkrada sayılan hususlarda eksikliklerin tespiti halinde davanın her aşamasında 15. madde hükümlerinin uygulanacağı, 15. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; idari yargının görevli olduğu konularda görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesine karar verileceği kuralına yer verilmiştir.
Aynı Kanun'un "İdarî davalarda genel yetki" başlıklı 32. maddesinin birinci fıkrasında da; ''Göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla bu Kanun'da veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması halinde, yetkili idare mahkemesi, dava konusu olan idarî işlemi veya idarî sözleşmeyi yapan idarî merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir.'' hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Düzenleyici işlemler; sürekli, nesnel (objektif), soyut ve genel nitelikte hukuk kurulları koyan, bu kuralları değiştiren veya kaldıran idari işlemlerdir.
Öğretide de kabul edildiği üzere; sözlük anlamı ile "düzenli hale koymak, düzen vermek, tanzim ve tertip etmek" olarak tanımlanan "düzenleme" kamu hukukunda "kural koyma" ile eş anlamlıdır. Kural ise, hukukta sürekli, soyut, nesnel, genel durumları belirleyen ve gösteren norm olarak tanımlanmaktadır. Yasama organının yasama tasarrufları dışında idare, Anayasa ve yasal düzenlemelerden aldığı yetki ile kural koyma, düzenleme yapma yetkisine sahiptir. Düzenleme yetkisini kullanarak tüzük, yönetmelik, genelge gibi düzenleyici işlemleri yapan idarenin bir işleminin "düzenleyici" nitelik taşıdığının kabul edilebilmesi için, söz konusu işlemin sürekli, soyut, nesnel, genel durumları belirleyen ve gösteren hükümler içermesi, bir başka anlatımla, belirtilen nitelikte kurallar koymuş olması gerekmektedir.
"Kural işlemler" (diğer bir adıyla "genel düzenleyici işlemler"), yukarıda da değinildiği üzere, üst hukuk normuna uygun olarak hukuk düzenine yeni kural getiren, ya da var olan bir kuralı değiştiren veya kaldıran işlemlerdir.
Öte yandan, bazı idari işlemlerin "genel" olmalarına karşın, düzenleyici işlem niteliğinde olmadıklarını da belirtmek gerekir. Bir işlemin kural (düzenleme) olup olmadığı, salt bunları hazırlayanların niteliklerine göre değil, bu işlemlerin içerikleri ve doğurdukları hukuksal sonuçlar da gözönünde bulundurulmak suretiyle saptanmalıdır.
Uyuşmazlıkta; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin “Eğitim-Öğretim Yılına Hazırlık Ödeneği” konulu … tarih ve E:… sayılı Yazısının iptalinin istenildiği anlaşılmış olup, davacı tarafından iptali istenilen Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin davaya konu yazısının; il müdürlükleri ve bağlı kuruluşlarda yönetici olarak vekaleten veya tedviren görev yapan öğretmen unvanlı personele eğitim - öğretime hazırlık ödeneği ödenip ödenmeyeceği hususunda görüş istenilmesi üzerine konuya ilişkin işlemlerin mevzuat çerçevesinde değerlendirilerek yapılması, tereddüte düşülmesi halinde ise Devlet Personel Başkanlığı ile Maliye Bakanlığından görüş alınması gerektiğine ilişkin görüş yazısı olduğu, hukuk düzenine yeni bir kural getiren ya da var olan bir kuralı değiştiren veya kaldıran genel düzenleyici bir işlem olmadığı açıktır.
Bu duruma göre, ülke çapında uygulanacak genel düzenleyici bir işlem niteliğinde olmayan dava konusu işlemlere karşı açılan iş bu davanın, 2575 sayılı Kanun'un 24. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, ilk derece mahkemesi olarak Danıştayda görülecek davalar arasında yer almaması nedeniyle yetkili ve görevli idari yargı mercii olan Ankara İdare Mahkemesinde görülüp çözümlenmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN GÖREV YÖNÜNDEN REDDİNE,
2. 2577 sayılı Kanun'un 32. maddesinin birinci fıkrası uyarınca dava dosyasının davayı çözümlemeye yetkili ve görevli olan ... İdare Mahkemesine gönderilmesine, 23/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.