Danıştay 13. Daire 2021/3774 Esas 2022/2845 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/3774
Karar No:2022/2845

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLLERİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …. İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının vekâlet ücreti ve yargılama giderleri yönünden temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … A.Ş. (…) hisse senedinde 12/01/2009-23/01/2009 döneminde gözlenen olağan dışı fiyat ve miktar hareketlerinin mülga 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun 47/I/A-2 maddesinde tanımlanan manipülasyon suçunu oluşturduğundan bahisle davacı hakkında borsa ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda sürekli işlem yapma yasağı getirilmesine ve lisanslarının süresi Mahkeme süreci sonrasında kesinleşmek üzere iptal edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Sermaye Piyasası Kurulu (Kurul) kararının bildirilmesine dair … tarih ve … sayılı Kurul işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce, Dairemizin … tarih ve E:…, K:… sayılı bozma kararına uyularak verilen kararda; … tarih ve … sayılı Kurul kararıyla, piyasaların anlık olarak takibi yapılarak piyasa bozucu işlemlerin oluşum aşamasında engellenmesi ve piyasaların etkin gözetimi amacıyla Kurul teşkilat yapısında yapılan değişiklikler ve Kurul’ca İMKB hisse senedi piyasasının işleyiş esaslarına getirilecek yeni düzenlemeler ile piyasa yapısının değişeceği ve piyasa yapısının manipülatif işlemleri en aza indirecek şekilde yapılanacağı göz önünde bulundurularak haklarında işlem yasağı getirilen tüm gerçek ve tüzel kişilerin söz konusu yasaklarının 01/10/2010 tarihi itibarıyla kaldırılmasına; … tarih ve … sayılı Kurul kararıyla, anılan Kurul kararı ve İMKB hisse senedi piyasasının işleyiş esaslarına getirilecek yeni düzenlemeler de dikkate alınarak, hâlihazırda lisansları süreli veya süresiz iptal edilen şahısların lisans iptallerinin 01/10/2010 tarihi itibarıyla kaldırılmasına karar verildiği, bu doğrultuda davacı hakkındaki dava konusu borsa ve teşkilatlanmış diğer piyasalardaki sürekli işlem yapma yasağı ile tüm lisanslarının iptali işlemlerinin de kaldırılmış olduğu anlaşıldığından, davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davanın açılmasına yol açtığından dolayı yargılama gideriyle Avukatlık Asgari Tarifesi uyarınca 1.555,00-TL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, yargılama giderlerinden sorumlu tutulamayacağı, kusuru bulunmadığı, dava konusu işlemin cezai değil idari yaptırım niteliğinde olduğu, tedbirlerin ileriye dönük olarak kaldırıldığı, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
… tarih ve … sayılı Kurul kararıyla, … hisse senedinde 12/01/2009-23/01/2009 döneminde gözlenen olağan dışı fiyat ve miktar hareketlerinin mülga 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun 47/I/A-2 maddesinde tanımlanan manipülasyon suçunu oluşturması nedeniyle davacının da aralarında bulunduğu şahıslar hakkında 2499 sayılı Kanun'un 49. maddesi uyarınca suç duyurusunda bulunulmasına, 2499 sayılı Kanun'un 46. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi ve Kurul'un işlem yasağına ilişkin ilke kararları uyarınca borsa ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda sürekli işlem yasağı getirilmesine, Kurul'un 17/01/2008 tarihli ilke kararının A-1 maddesi uyarınca davacının tüm lisanslarının süresi mahkeme süreci sonrasında kesinleşmek üzere iptal edilmesine karar verilmiştir.
Anılan Kurul kararının … tarih ve … sayılı Kurul işlemiyle davacıya bildirilmesi üzerine, davacı tarafından, borsa ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda sürekli işlem yasağı getirilmesine ve tüm lisanslarının süresi mahkeme süreci sonrasında kesinleşmek üzere iptal edilmesine ilişkin kısmının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
Ardından … tarih ve … sayılı Kurul kararıyla, "Borsalar ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda geçici veya sürekli olarak işlem yapma yasağına ilişkin olarak Kurulumuz Karar Organı’nın … tarih ve … sayılı İlke Kararı’nda (İlke Kararı) yapılan gözden geçirme sonucunda;
...
B) Gerek piyasaların anlık olarak takibi yapılarak piyasa bozucu işlemlerin oluşum aşamasında engellenmesi ve piyasaların etkin gözetimi amacıyla Kurulumuzun teşkilat yapısında yapılan değişiklikler, gerekse, Kurulumuz Karar Organı’nın 23/07/2010 tarihli kararı uyarınca İMKB hisse senedi piyasasının işleyiş esaslarına getirilecek yeni düzenlemeler ile piyasa yapısının değişeceği ve piyasa yapısının manipülatif işlemleri en aza indirecek şekilde yapılanacağı göz önünde bulundurularak Kurulumuzca haklarında işlem yasağı getirilen tüm gerçek ve tüzel kişilerin söz konusu yasaklarının 01/10/2010 tarihi itibarıyla kaldırılmasına,
C) 01/10/2010 tarihinden itibaren başlanarak, 30/07/2010 tarihi öncesinde Kanun’un 47. maddesi (A) bendi hükmünde sayılan fiillere doğrudan ya da dolaylı olarak iştirak eden gerçek veya tüzel kişiler hakkında işlem yasağı uygulanmamasına,
D) 30/07/2010 tarihinden sonra Kanun’un 47. madde (A) bendi hükmünde sayılan fiillere doğrudan ya da dolaylı olarak iştirak eden gerçek veya tüzel kişiler hakkında yeni işlem yasağı esasları kapsamında işlem yapılmasına ve 30/07/2010 öncesi işlem yasaklarının süre artırımı konusunda dikkate alınmamasına,
E) 01/10/2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere işlem yasakları kaldırılan kişilerin işlem yasağına konu olan paylarının yasaklı pay statülerinin kaldırılmasına, ...";
23/09/2010 tarih ve 28/822 sayılı Kurul kararıyla, "Kurulumuz düzenlemeleri çerçevesinde lisans almış şahısların, sermaye piyasası mevzuatına aykırı işlemleri nedeniyle lisanslarının iptal edilmesiyle ilgili olarak yapılan inceleme sonucunda;
I) Kurulumuzun işlem yasaklarına ilişkin … tarih ve … sayılı kararı ve İMKB hisse senedi piyasasının işleyiş esaslarına getirilecek yeni düzenlemeler de dikkate alınarak, hâlihazırda Kurulumuzca haklarında SPKn’nun 47/I-A ve 47/I-B maddeleri kapsamında suç duyurusunda bulunulan ve lisansları süreli veya süresiz iptal edilen şahısların lisans iptallerinin, 01/10/2010 tarihi itibarıyla kaldırılmasına, ..." karar verilmiştir.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 24. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde, kararlarda yargılama giderleri ve hangi tarafa yükletildiğinin belirtileceği; 31. maddesinde, yargılama giderleri hususunda Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulanacağı kurala bağlanmış; anılan madde ile atıfta bulunulan Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Yargılama giderlerinin kapsamı" başlıklı 323. maddesinde, karar ve ilam harçları, posta giderleri, keşif ve bilirkişi ücretleri, vekille takip edilen davalarda yasa gereği takdir olunacak vekâlet ücreti yargılama giderleri arasında sayılmış; 326. maddesinin 1. fıkrasında, yargılama giderlerinin aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verileceği; 330. maddesinde, vekil ile takip edilen davalarda mahkemece kanuna göre takdir olunacak vekâlet ücretinin taraf lehine hükmedileceği; 332. maddesinde, yargılama giderlerine mahkemece re'sen hükmedileceği kural altına alınmıştır.
2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin birinci fıkrasında, "Temyiz incelemesi sonunda Danıştay; a) Kararı hukuka uygun bulursa onar. Kararın sonucu hukuka uygun olmakla birlikte gösterilen gerekçeyi doğru bulmaz veya eksik bulursa, kararı, gerekçesini değiştirerek onar. b) Kararda yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmayan maddi hatalar ile düzeltilmesi mümkün eksiklik veya yanlışlıklar varsa kararı düzelterek onar." kuralı yer almıştır.
1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun "Avukatlık Ücreti" başlıklı 164. maddesinde, avukatlık ücretinin, avukatın hukukî yardımının karşılığı olan meblağı veya değeri ifade ettiği belirtilmiştir.
HUKUKÎ DEĞERLENDİRME:
Yargılama sonucu bir tarafa yargılama giderlerinin yükletilmesinin nedeni, o tarafın dava açmak ya da dava açılmasına sebebiyet vermek suretiyle karşı tarafın gider yapmasına neden olmasıdır.
Bu bakımdan, bakılan davada yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin hangi tarafa yükletileceğinin açıklığa kavuşturulabilmesi için, dava konusu işlemin hukukî durumu ile Mahkemece davanın konusuz kaldığından bahisle uyuşmazlığın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığı şeklinde hüküm kurulmasına yol açan işlemin niteliğinin belirlenmesi gerekmektedir.
İdarî işlemlerin geri alınması, idarî işlemi yapıldığı tarihten itibaren doğurduğu hukukî sonuçları ile birlikte hükümsüz kılan, ortadan kaldıran, geriye yürür sonuçlar doğuran bir nitelik taşımaktadır. İdarî işlemin kaldırılmasında ise, daha sonraki tarihli bir işlemle, o işlemin doğurduğu sonuçlar ortadan kaldırılmaksızın geleceğe yönelik olarak sona erdirilmesi söz konusu olmaktadır.
Dava konusu işlem yapma yasağına ilişkin kararın, … tarih ve … sayılı Kurul kararı doğrultusunda kaldırıldığı, davalı idarece Mahkemeye, davanın kabulü ya da dava konusu işlemin geri alınması yolunda bir beyanda bulunulmadığı, sadece dava konusu işlemin kaldırıldığının belirtildiği, öte yandan, Mahkeme tarafından karar verilirken davacının ya da davalı idarenin haklılık durumlarının belirlenmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacı veya davalı idareden hangisinin haklı olduğu tespit edilmeksizin bir karar verilmiş olduğundan, yargılama giderlerinin taraflar üzerinde bırakılması ve vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerekirken, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davanın açılmasına neden olduğu belirtilerek davalı idareden alınarak davacıya verilmesine yönelik temyize konu İdare Mahkemesi kararının vekâlet ücreti ve yargılama giderlerine ilişkin kısmında usûl hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.
Ancak, bu yanlışlığın düzeltilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesi uyarınca temyize konu İdare Mahkemesi kararının hüküm fıkrasında yer alan "davanın açılmasına yol açtığından dolayı aşağıda dökümü yapılan 241,70-TL yargılama gideri, 182,70-TL temyiz yargılama gideri ile 344,30-TL karar düzeltme yargılama gideri ile karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 6. maddesi uyarınca 1.555,00-TL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine" ibaresinin "yargılama giderlerinin taraflara üzerinde bırakılmasına ve vekâlet ücretine hükmedilmemesine" şeklinde düzeltilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer almadığı yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının, hüküm fıkrasında yer alan "davanın açılmasına yol açtığından dolayı aşağıda dökümü yapılan …-TL yargılama gideri, …-TL temyiz yargılama gideri ile …-TL karar düzeltme yargılama gideri ile karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 6. maddesi uyarınca …-TL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine" ibaresinin "yargılama giderlerinin taraflar üzerinde bırakılmasına ve vekâlet ücretine hükmedilmemesine" şeklinde değiştirilmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 23/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.