Danıştay 8. Daire 2020/612 Esas 2022/4365 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/612
Karar No : 2022/4365

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Tur. İnş. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Balıkesir ili, Edremit ilçesi, … Mahallesinde bulunan ve davacı şirket tarafından işletilmekte olan … Termal Otelin jeotermal kaynak kullanımından dolayı 2016 yılı gayrisafi hasılatın %1 tutarında idare payının ödenmesi aksi halde kullanıma ilişkin faaliyetin durdurulacağına ilişkin Balıkesir YİKOB'un 22.06.2017 tarihli işleminin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; davacı şirketçe; otelde kullanılan jeotermal suyun, Edremit Belediyesinden termal su kullanımı abone sözleşmesine istinaden alındığı, bu nedenle idare payının şirketlerinden talep edilemeyeceği ileri sürülmekteyse de; 5686 sayılı Kanun'un 10/e maddesi uyarınca "akışkanın doğrudan ve/veya dolaylı kullanıldığı tesislerin gayrisafi hasılatından" bu payın alınacağı açık olup, davacı şirket tarafından, Edremit Belediyesi ile akdedilen sözleşme gereğince Belediyece ayrıca bir ücret ödenmesinin, davacı şirketin söz konusu kamu alacağının borçlusu olmasını etkilemeyeceği, zira Kanun hükmü gereğince idare payının borçlusunun "akışkanı kullanan tesis sahibi" olduğu, bunun haricinde, mevzuatta idare payının borçlusunun işletme ruhsatı sahibi olduğu yönünde açık bir düzenlemeye yer verilmediği jeotermal kaynağının doğrudan veya dolaylı kullanıldığı tesislerin gayrisafi hasılatının % 1'i tutarında idare payı alınacağına ilişkin açık kanuni düzenlemenin varlığı karşısında; akışkanı kullanan ve bu suretle katma değer elde eden davacı şirketin işletmecisi olduğu tesisin gayrisafi hasılatı üzerinden %1 oranında idare payı istenilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kanunda ödenmesi gereken %1 lik idare payının kim tarafından ödeneceğinin belli olmadığı, belediyeye ödenen abonelik ücretinin dikkate alınmadığı, aynı kaynak suyu nedeniyle kendilerinden iki defa ücret alınma yolunun açıldığı, aynı zamanda elde edilen kardan değil, doğrudan hasılattan %1 pay ödenmesi gerektiği, bu durumun ticari işletmenin zarar etme olasılığı dikkate alınınca dezavantajlı bir durum olduğu, %1 lik payın belediyeden alınması gerektiği, su kullanımlarından dolayı iki defa bedel ödemesinin önüne geçilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının belirtilen açıklama ile onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İLGİLİ MEVZUAT
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 5686 sayılı Kanunun 10. maddesinde," İdare payı: Akışkanın doğrudan ve/veya dolaylı kullanıldığı tesislerin gayrisafi hasılatının % 1’i tutarında idare payı, her yıl Haziran ayı sonuna kadar idareye ödenir. Tahsil edilen tutarın beşte biri, idare tarafından, kaynağın bulunduğu belediye veya köy tüzel kişiliğine bir ay içerisinde ödenir." tanımlanmıştır.
5686 sayılı Kanunun "İdari yaptırımlar" başlıklı 11. maddenin 3. fıkrasında, "İdare payının süresi içerisinde ödenmemesi halinde, teminat irat kaydedilerek iki aylık süre verilir. Bu süre zarfında idare payı yatırılmaz ve teminat tamamlanmaz ise faaliyetler durdurulur." aynı Kanunun "Yönetmelik" başlıklı 20. maddesinde "Bu Kanunun uygulanmasına dair usûl ve esaslar, bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren altı ay içerisinde, Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikler ile düzenlenir.
5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde,
Gayrisafi hâsılat: Kaynaklardan sınai ve/veya ticari ciro oluşturmak üzere yararlanan işletmenin kaynaklarla ilgili toplam yıllık cirosu olup, tesislere ait tahakkuk eden her türlü mal ve hizmet satış bedelleri, faizler ile kira gelirlerinin dahil olduğu miktarı, İdare payı: Akışkanın doğrudan ve/veya dolaylı kullanıldığı, işletme ruhsat sahibine ait işletmenin ve ilaveten kira sözleşmesi ile bir bedel karşılığında faaliyet gösteren tesislerin kaynaklarla ilgili gayrisafi hâsılatının % 1’i tutarında her yıl Haziran ayı sonuna kadar ruhsat sahibi ve/veya sözleşmeler yoluyla kaynağı kullanan gerçek ve tüzel kişilerce idareye ödenen payı,”
Kira sözleşmeleri: İşletme ruhsatına dayalı her türlü kullanım alanıyla ilgili hakların, bedel karşılığı başka özel ve tüzel kişilere kullandırılmasını sağlayan sözleşmeleri,”.. İfade eder. " düzenlemesine , anılan Yönetmeliğin "İdare payı" başlıklı 20. maddesinde ise, "
(1) Jeotermal kaynakların konut, İş yeri , balıkçılık, sera, kaplıca, termal kür merkezi gibi ısıtma ve diğer amaçlı doğrudan kullanıldığı alanlar ve/veya dolaylı olarak yararlanıldığı, elektrik enerjisi üretimi, kuru buz mineral buz eldesi, kurutma soğutma gibi durumlarda ruhsat sahibinin veya sözleşmeler yoluyla kaynağı kullanan gerçek ve tüzel kişilere ait işletme ve tesislerin kaynaklarla ilgili bir önceki yılın gayrisafi hasılat bilançosunun mart ayı sonuna kadar idareye verilmesi zorunludur. İdareye bildirilen gayrisafi hasılatın %1 i tutarında idare payı alınır. Bu pay her yıl Haziran ayı sonuna kadar idareye ödenir. Tahsil edilen tutarın beşte biri kaynağın sınırları içinde bulunduğu belediye veya ilgili köy tüzel kişiliğine bir ay içinde idare tarafından ödenir. Doğal mineralli sular ile Kanuna tabi gazların da doğrudan ve/veya dolaylı olarak kullanıldığı tesislerden elde edilen gayrisafi hasılatın 1 i tutarında idare payı alınır.
(3) İdare payının belirtilen süre içinde ödenmemesi halinde teminat irat kaydedilerek iki aylık süre verilir. Bu süre sonuna kadar idare payı yatırılmaz ve teminat tamamlanmaz ise faaliyetler durdurulur. İdare payının yatırılmadığı ve teminatlar tamamlanmadığı sürece faaliyet durdurma kararı kaldırılmaz.
(4) İdare payını ödemeyen sözleşmeli kullanıcının su kullanımına ilişkin faaliyeti durdurulur." düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinin incelenmesinden, kaynaktan kira sözleşmesi ile yararlanan davacının idare payı ödeyeceği açıktır. Ancak davacı tarafından ruhsat sahibine kaynağın kullanılması nedeniyle ödenen kira geliri miktarını, kendi gayrisafi hasılatından düştükten sonra kalan gayrisafi hasılatının %1 i oranında idare payını davalı idareye ödemesi adalet ve hakkaniyet gereğidir. Böylelikle davalı idarece ruhsat sahibinin gayrisafi hasılatının %1 lik kısmından da idare payı aldığı hususu göz önünde bulundurulduğunda, davacının ruhsat sahibine ödediği kira geliri miktarı üzerinden iki defa idare payı alınması önüne geçilerek hem ruhsat sahibinden hem de kaynaktan kira sözleşmesi ile yararlanan davacıdan mükerrer ödemeye yer verilmemek suretiyle idare payı tahsili yapılabilecektir.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiş, kararın belirtilen açıklama ile onanması gerektiği sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının yukarıda belirtilen AÇIKLAMA İLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan tutarın Mahkeme tarafından iadesine,
4. Kesin olarak, 23/06/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.