Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/5236 Esas 2022/15230 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Dava, bir taşınmazın kamulaştırılması ve bedelinin tespiti ile tapudan yol olarak terkini istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesi davanın reddine karar vermiş, ancak İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi bu kararı bozmuştur. Sonrasında yapılan istinaf başvuruları sonucunda mahkeme kararının temyiz edilebileceği belirtilmiştir. Ancak bu kararın, Bölge Adliye Mahkemelerinin göreve başlama tarihinden önce verilen kararlara karşı Yargıtaya yapılmakta olan temyiz Kanun yoluna başvurulmasını ve karar kesinleşinceye kadar iki dereceli Kanun yolu denetiminin Yargıtay tarafından yapılmasını sağlamak amacıyla uygulanır. Bu nedenle İstanbul Bölge Adliye Mahkemesinin esastan reddine karar verdiği istinaf başvurusu yok hükmündedir. Mahkeme sonuç olarak, tarafların temyiz itirazlarını reddederek ilk derece mahkemesinin kararını onamıştır. Kanun maddeleri ise Anayasa'nın 36/1 maddesi, 6100 sayılı Kanun'un 297/1-ç maddesi, HMK'nın 373/4 maddesi ve Geçici 3/2 maddesidir.

MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
İLK DERECE MAHKEMESİ: Gaziosmanpaşa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki davanın yapılan yargılama sonunda; ilk derece mahkemesince verilen kararın istinaf incelemesi üzerine bölge adliye mahkemesinin yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmünün Yargıtayca incelenmesi taraf vekillerince istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü;

- K A R A R -

Dava, 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 10. maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkini istemine ilişkindir.
İlk derece mahkemesince davanın reddine ilişkin olarak verilen karara karşı, davacı idare vekilince yapılan istinaf başvurusunun İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince esastan reddine karar verilmiş, hüküm davacı idare vekilinin temyiz istemine üzerine, Dairemizin 2020/6650 Esas, 2021/6308 Karar sayılı kararıyla İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan ret kararı kaldırıldıktan sonra ilk derece Gaziosmanpaşa 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin kararı bozulmuştur.
Mahkemece, Dairemizin bozma kararına uyularak verilen karara karşı davalı idare vekilince yapılan istinaf başvurusunun İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince esastan reddine karar verilmiş olup, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
İlk derece mahkemesince verilen kararın hüküm fıkrasında, tebliğden itibaren iki hafta içerisinde istinaf kanun yolu açık olarak karar verildiği belirtilmiştir.
Anayasa’nın 36/1 maddesi, 6100 sayılı Kanun’un 297/1-ç maddesi ve Anayasa Mahkemesinin 2012/855 sayılı kararında da belirtildiği üzere, uyuşmazlıkta uygulanacak kanun hükmünü tespit edip resen uygulayacak hakimin, bu çerçevede kanun yolunu ve süresini de taraflara doğru gösterme yükümlülüğü vardır.
6100 sayılı Kanun'un 373/4 maddesi; ''Yargıtay'ın bozma kararı üzerine ilk derece mahkemesince bozmaya uygun olarak karar verildiği takdirde, bu karara karşı temyiz yoluna başvurulabilir.'' hükmünü,
Geçici 3/2 maddesi; "Bölge Adliye Mahkemeleri'nin göreve başlama tarihinden önce verilen kararlar hakkında, kesinleşinceye kadar 1086 sayılı Kanun'un 26.9.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ila 454 üncü madde hükümlerinin uygulanmasına devam olunur. Bu kararlara ilişkin dosyalar Bölge Adliye Mahkemelerine gönderilemez.'' hükmünü içermektedir.
Yukarıda açıklanan yasa maddelerinin düzenleniş amacı, Bölge Adliye Mahkemelerinin göreve başlama tarihinden önce verilen kararlara karşı Yargıtaya yapılmakta olan temyiz Kanun yoluna başvurulmasını ve karar kesinleşinceye kadar iki dereceli Kanun yolu denetiminin Yargıtay tarafından yapılmasını sağlamaktadır.
Diğer bir anlatımla, Yargıtay'ın verdiği bozma kararları üzerine verilen kararların tekrar Yargıtay denetiminden geçmesi, başka bir deyişle Yargıtay kararının istinaf yolu ile denetlenmesinin önüne geçilmesi amaçlanmıştır.
Yukarıda belirtildiği üzere, ilk derece mahkemesinin kararı, Dairemizin 2020/6650 Esas, 2021/6308 ilamı ile bozulduğundan, Yargıtay’ın bozma kararına uyan ilk derece mahkemesinin bozma sonrası verdiği karar HMK’nın 373/4. maddesinin emredici hükmü uyarınca "istinafa" değil "temyiz" kanun yoluna tabi olup, mahkemece kararda istinaf kanun yolunun işaret edilmesi sonuca etkili değildir.
Temyiz edenin süresinde yaptığı başvuru sonucu, dosya Bölge Adliye Mahkemesi’ne gönderilmiş ise de; temyiz edenin hakkı zayi olmayacak şekilde dosya kendisine gönderilen ilgili Bölge Adliye Mahkemesi’nce yapılacak iş, HMK’nın 374/4 maddesi uyarınca dosyanın temyiz incelemesine gönderilmek üzere mahkemesine iadesi olmalı iken, istinaf başvurusunun esastan reddine dair hüküm kurulmuş ise de, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’nin Dairemiz bozma kararı sonrası ilk derece mahkemesi kararına ilişkin olarak verilen 2021/2031 Esas, 2022/120 Karar sayılı kararı yok hükmünde olup, davanın geçirdiği safahat da dikkate alınarak kararın KALDIRILMASINA,
Gaziosmanpaşa 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/256 Esas, 2021/506 Karar sayılı kararının temyiz incelenmesinde,
Dosyada bulunan kanıt ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre; arazi niteliğindeki İstanbul İli, Arnavutköy ilçesi, Boyalık Mahallesi 158 ada 73 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 11/1-f maddesi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesine ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde olmadığından usul ve yasaya uygun olan Gaziosmanpaşa 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/256 Esas, 2021/506 Karar sayılı hükmün HMK'nın 370. maddesi gereğince ONANMASINA, davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irad kaydedilmesine, 03.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.