Danıştay 5. Daire 2022/7231 Esas 2022/5341 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/7231
Karar No : 2022/5341

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Üniversitesi Rektörlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:.., K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: ... Üniversitesi bünyesinde görev yapan davacı tarafından, 6667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname'nin 4. maddesinin 1. fıkrasının, 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 4. maddesinin 8. fıkrası ile değişik (ç) bendi uyarınca kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin Üniversite Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; davacının dava konusu işlemden sonra 22/11/2016 tarih ve 29896 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 677 sayılı Olağanüstü Hâl Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükmü ile kamu görevinden çıkarılmasına karar verildiğinden, 23/01/2017 tarih ve 29957 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 685 sayılı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği, yeni yasal düzenleme uyarınca itiraz nitelikli başvuru ve sonrasında kanun hükmünde kararname ile getirilen usul izlenmek şartıyla kamu görevinden çıkarılma işlemine karşı yargı yolunun açılmış olması nedeniyle dava konusu uyuşmazlığın esası hakkında karar verme olanağının bulunmadığı, ayrıca davada haklılık ve haksızlık durumunun tespit edilememiş olması nedeniyle yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılması ve vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına kararı verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; dava konusu işlemden sonra bir komisyonun kurulacağı ve buraya başvuru yapılacağının tarafınca bilinmesinin mümkün olmadığı, bu nedenle konusuz kalan dava neticesinde aleyhine vekalet ücreti hükmedilmesinin hak arama hürriyetine aykırılık teşkil ettiği belirtilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, Bölge İdare Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
... Üniversitesi bünyesinde görev yapan davacı, 6667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname'nin 4. maddesinin 1. fıkrasının, 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 4. maddesinin 8. fıkrası ile değişik (ç) bendi uyarınca Üniversite Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile kamu görevinden çıkarılmıştır.
Bunun üzerine, anılan işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen davayı açmıştır.
Öte yandan, davacı, 22/11/2016 tarih ve 29896 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 677 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin eki listesinde ismine yer verilmek suretiyle de kamu görevinden çıkarılmıştır.
Davacı, anılan Kanun Hükmünde Kararname'nin ekli listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işleme karşı OHAL İnceleme Komisyonuna başvuruda bulunmuş, başvurusunun reddedilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle ... İdare Mahkemesinin … sayılı esasına kayden dava açılmış olup, söz konusu davada yargılama sürecinin devam ettiği anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "İdari Dava Türleri Ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında, iptal davalarının, "idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu, maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar" olarak tanımlanmıştır, mezkur mevzuatın "Bağlantılı davalar" başlıklı 38. maddesinin 1. fıkrasında ise, "Aynı maddi veya hukuki sebepten doğan ya da biri hakkında verilecek hüküm, diğerini etkileyecek nitelikte olan davalar bağlantılı davalardır." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
… Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesi kararında davacı tarafından yapılan istinaf başvurusu neticesinde, "aleyhe vekalet ücretine hükmedilmesinin hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu ileri sürülerek, istinaf yolu ile incelenerek kaldırılması istenilmektedir." şeklinde istem özeti kurulmuş ve istinaf isteminin reddine karar verilmiş ise de; davacı tarafından sunulan ve 22/12/2017 tarihinde … İdare Mahkemesi kayıtlarına giren istinaf dilekçesinin konu kısmında; "… İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının istinaf incelemesi sonucunda bozulması talebine ilişkindir." ibaresine, sonuç ve istem kısmında ise ; "İlk derece mahkemesi kararının özellikle müvekkil aleyhine hükmedilen vekalet ücreti yönünden bozulmasına" ibaresine yer verildiği, ancak Bölge İdare Mahkemesince bu hususlar dikkate alınmaksızın istinaf isteminin sadece vekalet ücreti yönünden incelendiği ve hüküm kurulduğu görüldüğünden, Bölge İdare Mahkemesince, İdare Mahkemesi kararının tamamı hakkında bir değerlendirme yapılmak suretiyle karar verilmesi gerekmektedir.
Bununla birlikte, iptal davasının konularından birini oluşturan bireysel idari işlemler, belli kişiler üzerinde yeni bir hukuki durum yaratma veya değiştirme gibi sonuçlar doğurmakta olup, görevli ve yetkili yargı merciince bu işlemler iptal edilinceye veya işlemi tesis eden idarece geri alınıncaya, kaldırılıncaya, değiştirilinceye veya düzeltilinceye kadar hukuki geçerliliğini korumaktadır.
Bu durumda; davacının Kanun Hükmünde Kararname eki listede adına yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmasının, davacının üniversite yönetim kurulu kararıyla kamu görevinden çıkarılmasına dair işlemi ortadan kaldırıcı veya değiştirici nitelikte olmadığı, dava konusu işlemin hukuk alemindeki varlığını sürdürdüğü ve bu işleme karşı açılan davada işin esasının incelenmesi gerektiği açıktır.
Öte yandan, bakılmakta olan dava ile OHAL İnceleme Komisyonu tarafından verilen karara karşı açılan davada verilecek kararın birbirini etkileyeceği açık olduğundan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 38. ve devamı maddelerinde yer alan "bağlantılı davalara ilişkin hükümler" dikkate alınarak değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Buna karşın, belirtilen hususlar dikkate alınmadan ve yukarıda izah edildiği üzere 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 38 ve devamı maddelerinde yer alan hükümlere göre bağlantı bulunup bulunmadığı değerlendirilmeden, İdare Mahkemesince verilen "karar verilmesine yer olmadığı" yolundaki karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine karar verilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava hakkında yukarıda özetlenen gerekçeyle karar verilmesine yer olmadığına ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu İzmir Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın İzmir Bölge Mahkemesi ... İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 24/06/2022 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.



(X) KARŞI OY :
Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamelerle, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı olduğu belirlenen kişiler iki yöntemle kamu görevinden çıkartılmıştır.
Bunlardan birincisi, Kanun Hükmünde Kararnamelerde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde personelin kendi kurumu tarafından tesis edilen işlemle kamu görevinden çıkartılması şeklinde, ikincisi ise idari dava konusu olmayan Kanun Hükmünde Kararnamelerin eki listesinde isimlerine yer verilmek suretiyle başka bir işleme gerek kalmaksızın doğrudan kamu görevinden çıkartılma şeklinde olmuştur.
Bu çerçevede; 01/02/2018 tarih ve 7075 sayılı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun'un 1. maddesinde, başka bir idari işlem tesis edilmeksizin doğrudan kanun hükmünde kararname hükümleri ile tesis edilen işlemlere ilişkin başvuruları değerlendirmek ve karara bağlamak üzere Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kurulduğu belirtilmiş, anılan Kanun'un "Yargı denetimi" başlıklı 11. maddesinin 1. fıkrasında da; "Komisyon kararlarına karşı Hâkimler ve Savcılar Kurulunca belirlenecek Ankara idare mahkemelerinde ilgilinin en son görev yaptığı kurum veya kuruluş aleyhine iptal davası açılabilir.." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanun hükmü uyarınca da, Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu tarafından verilen kararlara karşı açılan davaların görüm ve çözümü için Hakimler ve Savcılar Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla ... ve ... İdare Mahkemelerinin, … tarih ve … sayılı kararıyla da … ve …. İdare Mahkemelerinin, 14/02/2019 tarih ve 159 sayılı kararıyla ... İdare Mahkemesinin, … tarih ve … sayılı kararıyla da ... İdare Mahkemesinin kurularak faaliyete geçirilmesine, … tarih ve … sayılı kararıyla da ..., ... ve ... İdare Mahkemelerinin kurularak faaliyete geçirilmesine karar verilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, OHAL kapsamında kamu kurumlarınca tesis edilen kamu görevinden çıkarma işlemlerine karşı açılan davaların görüm ve çözümünün bağlantı kararı ile Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu tarafından verilen kararlara karşı açılan davaların görüm ve çözümününde özel görevli Ankara idare mahkemelerinde karara bağlanması mümkün olmadığı hususu dikkate alınarak karar verilmesi gerektiği görüşüyle aksi yönde oluşan kararın gerekçesinin bu kısmına katılmıyorum.