Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/13299 Esas 2022/15350 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

İstanbul 37. İcra Dairesi'nde yapılan takip işlemleri sonucu açılan istihkak davasında Adana 5. İcra Hukuk ve İstanbul 34. İcra Hukuk Mahkemelerinin yetkisizlik kararı verdiği, Bölge Adliye Mahkemelerinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verildiği belirtilmektedir. Dosyanın yetkili mahkeme olarak İstanbul 34. İcra Hukuk Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verilmiştir. Mahkeme kararında 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi ile HMK'nın 21 ve 22. maddeleri detaylı olarak açıklanmıştır.

MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi


İstihkak iddiasına ilişkin olarak açılan davada Adana 5. İcra Hukuk ile İstanbul 34. İcra Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi gereğince Bölge Adliye Mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
- K A R A R -

Dava, istihkak iddiasına ilişkindir.
Adana 5. İcra Hukuk Mahkemesince, dava konusu haczin İstanbul 37. İcra Dairesinin 2019/9978 Esas sayılı dosyasından yazılan talimatla istenmesi üzerine Adana 1. İcra Müdürlüğünün 2019/55 Talimat dosyası ile yapıldığı, asıl takibin İstanbul'da yapıldığı, takip alacaklısının merkez adresinin İstanbul olduğu, diğer davalı borçlunun ise dava tarihi itibariyle yerleşim yerinin Karataş ilçesi olduğu, davalı alacaklının Adana İlinde şubesi bulunmakta ise de, şubenin bulunduğu yer mahkemesinin yetkili olabilmesi için bu şubenin işleminden kaynaklı davanın olması gerektiği, somut olayda icra takibinin alacaklının Adana şubesinin değil, Gebze şubesinin işleminden kaynaklandığı görüldüğü, bu haliyle yetkili mahkemelerin İstanbul, Karataş ya da Gebze Mahkemeleri olduğu, davalı alacaklı taraf da seçimlik hakkını İstanbul Mahkemelerinden yana kullandığından, yetki itirazının kabulü ile, dosyanın yetkili İstanbul Mahkemelerine gönderilmesine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
İstanbul 34. İcra Hukuk Mahkemesince ise, İstanbul 37. İcra Dairesinin 2019/9978 Esas sayılı dosyasından yazılan talimatla Adana 1. İcra Müdürlüğü’nün 2019/55 Talimat dosyası ile haczin gerçekleştirildiği, davalılardan birisinin yerleşim yeri adresinin Adana İli sınırları içerisinde olduğu, bu nedenle davacı tarafından Adana İlinde dava açıldığı, ancak dosyanın incelenmesinde davalı tarafından cevap dilekçesi ile yetki itirazında bulunduğu, mahkeme tarafından ön inceleme aşamasında ilk itiraz savunması yapılmadığının tespit edildiği, yetki kamu düzenine ilişkin olmadığından, tarafların yetki itirazının ön inceleme aşamasında değerlendirilmesinin gerektiği, bu nedenle Adana 5. İcra Hukuk Mahkemesinin yetkili hale geldiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Somut olayda uyuşmazlık, istihkak iddiasına ilişkindir. Basit yargılama usulüne göre yürütülen taşınır mala ilişkin istihkak davalarında yasaca kesin yetki kuralı öngörülmediğinden yetki itirazının ancak cevap dilekçesinde (HMK'nın 19/2) ileri sürülmesi gerekir. Kesin yetki kuralının bulunmadığı durumlarda, hakim doğrudan yetkisizlik kararı veremez. Eldeki dava HMK'nın yürürlüğe girmesinden sonra açılmıştır. HMK'da mahcuz mala ilişkin istihkak davaları ile ilgili usul ve esaslar belirlenmemiştir. Ancak halen yürürlükte olan İİK'nın 50. maddesi ise yetki konusunu düzenlerken HUMK'a atıf yaparak kıyas yoluyla tatbik olunacağını öngörmüştür. Dava ve haciz tarihinde yürürlükte bulunan HMK'nın yetkiyi düzenleyen 5 ila 19. maddeleri arasında eldeki dava ile ilgili kesin yetki kuralı öngörülmemiştir.
Bir davada, birden fazla yetkili mahkeme bulunması halinde yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı, yetkisiz bir mahkemede dava açmışsa, seçme hakkı itiraz eden davalıya geçer, davalının bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir. Yetki itirazının dinlenebilmesi için, davalı itirazında yetkili mahkemenin gösterilmesi zorunludur. Davacı, genel ve özel yetki kurallarına göre, kendisine verilen seçimlik hakkını yasaya uygun kullanmaz ise seçim hakkı davalıya geçer. Seçim hakkı kullanılırsa davalının bildirdiği yetkili mahkemeye dosyanın gönderilmesine karar verilir. Yetkisizlik kararında, yetki itirazında bildirilmemiş olan mahkemenin yetkili olduğuna karar verilemez.
İstihkak davalarında yetkili mahkeme, icra takibinin yapıldığı yer mahkemesi ile davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Ayrıca davalı birden fazla ise dava, bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilecektir.
Somut olayda davalı borçlunun yerleşim yeri adresinin Karataş/Adana olduğu, davalı alacaklının ise yerleşim yerinin İstanbul olduğu, Gebze Şubesinin işlemleri nedeniyle icra takibinin başlatıldığı, icra takibinin İstanbul’da başlatıldığı, dolayısı ile davacının birden çok mahkemenin yetkili olduğu ve kesin yetki kuralının bulunmadığı bu davada, Adana ilinde yetkisiz bir mahkemede dava açtığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca seçme hakkı davalıya geçmiş ve davalı alacaklı vekilince de süresinde ve usulüne uygun olarak İstanbul Mahkemelerinin yetkili olduğuna ilişkin itirazın da bulunduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda uyuşmazlığın İstanbul 34. İcra Hukuk Mahkemesinde görülerek sonuçlandırılması gerekir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanunu’nun 36/3. maddesi gereğince İstanbul 34. İcra Hukuk Mahkemesi’nin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 07.11.2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.