Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/13298 Esas 2022/15373 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi


Taraflar arasındaki davada Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
Davacı vekili dava dilekçesi ile birlikte, müvekkili şirketin, davalılardan Algurlar Otomotiv Et ve Gıda Mamülleri Paz.San ve Tic Ltd şirketi ile ticari ilişki nedeniyle aldığı çeklerin ödenmemesi nedeni ile çeklerle ilgili olarak 833.397,35 TL tutarında Gelibolu İcra Müdürlüğünün 2015/1202 Esas sayılı icra takibi başlattığını ve takibin kesinleştiğini, kesinleşen icra dosyası ile ilgili olarak menkul haciz ve muhafazasına gidildiğini ancak haczi kabil malın bulunamadığını, borçlu şirketle ilgili olarak çok sayıda icra takip dosyasının bulunduğunu, yaptıkları araştırmalarda borçlu davalı şirketin piyasadan çok yönlü miktarda vadeli mal alarak borçlandığını, piyasayı dolandırdığını, borçlarından kurtulmak kastı ile aktifinde kayıtlı menkul ve gayrimenkulleri muvazaalı olarak üçüncü şahıslara devrettiğini tespit ettiklerini, davaya konu ettikleri taşınmaz satışlarının, tapu devir ve tescili işlemlerinin muvazaalı olarak, borçtan kurtulmak ve piyasayı dolandırmak kastı ile yapıldığını ve belirttiği diğer nedenlerle davanın kabulü ile dava konusu taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile davalı Algurlar Otomotiv Et ve Gıda Mamülleri Paz. San ve Tic. Ltd. şirketi adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Keşan 2. Asliye Hukuk Mahkemesi 26.06.2018 tarih 2016/277 E. 2018/305 K. sayılı kararı ile “Mahkememiz dosyası ile Gelibolu Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2016/45 E. sayılı dosyası arasında fiili ve hukuki irtibat olduğu anlaşılmakla HMK’nın 166/2. maddesi uyarınca dosyamızın Gelibolu Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2016/45 E. sayılı dosyası ile birleştirilmesine, dosyamız esasının bu şekilde kapatılmasına ve işlemlerin Gelibolu Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/45 E. sayılı dosyası üzerinden yürütülmesine,” karar verilmiştir.
Bu karara karşı davalılar ... ve Hünkar Karatepe vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince istinaf incelemesi yapılarak 07/11/2019 tarih 2019/2275 E. 2019/3742 K. sayılı karar ile mahkemenin birleştirme kararının kesinleşme işlemleri tamamlanmadan dosyanın birleştirilen mahkemeye göndermesinin hatalı olduğu gibi davanın taraflarının birebir aynı olmaması, taşınmazların farklı olması ayrıca davalar arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunmayıp her bir taşınmazı yönünden ayrı ayrı tasarrufun iptali şartlarının değerlendirilmesi gerektiği nedeniyle usul ekonomisi açısından da birleştirmede hukuki yarar bulunmadığı gerekçesiyle ilk derece mahkemesi kararının HMK'nın 353/1-a/5. maddesi uyarınca kaldırılmasına karar verilmiştir.
Birleştirilmesine karar verilen Gelibolu Asliye Hukuk Mahkemesince Keşan 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/277 E. sayılı dosyası tefrik edilerek yargılamaya devam olunmuş ve 14.07.2021 tarih 2016/45 E. 2021/626 K. sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiş, bu karara karşı davalı ... vekilince istinaf başvurusunda bulunulması üzerine, dosya istinaf incelemesinin yapılması için Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi’ne gönderilmiştir.
Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince, Hakimler ve Savcılar Kurulu’nun 03.08.2017 tarih ve 703 sayılı kararı ile 5235 sayılı Kanun’un Ek Madde 1. hükmü uyarınca yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyaların, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde ilk incelemeyi yapan bölge adliye mahkemesince sonuçlandırılması gerekmekte olup dosyada daha önce İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi tarafından istinaf incelemesi yapıldığı bu itibarla istinaf incelemesinin İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi tarafından yapılması gerektiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince ise, Keşan 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/277 E. ve 2018/305 K. sayılı dosyasından verilen birleştirme kararı (dosyanın Gelibolu Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2016/45 E. sayılı dosyası ile birleştirilmesine dair karar) için istinaf incelemesi yapıldığı ve davalılar vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının HMK'nın 353/1-a/5. maddesi uyarınca kaldırılmasına karar verildiği, anlaşılacağı üzere İstanbul Bölge Adliye Mahkemesinin 07.11.2019 tarih, 2019/2275 E. ve 2019/3742 K. sayılı kararı ile Gelibolu Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2016/45 E. sayılı dosyası bakımından istinaf incelemesi yapılmadığı, kaldı ki Gelibolu Asliye Hukuk Mahkemesi’nin Bursa Bölge Adliye Mahkemesi’nin faaliyete geçmesinden evvel İzmir Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresi içerisinde kaldığı, daha evvelde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesinin yetki alanı içerisinde de bulunmadığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiş, dosya yargı yerinin belirlenmesi için Dairemize gönderilmiştir.
6100 sayılı HMK'nın 22. maddesi uyarınca yetkili mahkemenin bir davaya bakmasına herhangi bir engel bulunduğu yahut iki mahkeme arasında yargı çevrelerinin sınırlarının belirlenmesinde tereddüt ortaya çıktığı takdirde, yetkili mahkemenin tayininde, ilk derece mahkemeleri için bölge adliye mahkemelerine, bölge adliye mahkemeleri için Yargıtay'a başvurulur.
HMK'nın "Kanun Yolları" başlıklı sekizinci kısmının birinci bölümünde "istinaf” kanun yolu düzenlenmiş olup 341. maddesinin 1 numaralı fıkrası; "İlk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir." hükmünü içermektedir.
HMK'nın 391/3. ve 394/5. maddelerinde ihtiyati tedbire dair belirtilen (ilk derece) mahkeme kararlarına karşı kanun yoluna başvurulabileceği öngörülmüş; bu kanun yolunun ne anlama geldiği ise HMK'nın 341/1. maddesi ile "istinaf " olarak açıkça belirtilmiştir.
694 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 136. maddesi ile 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun'a ek 1. maddenin 1. fıkrasında; "Bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinin 25. madde uyarınca değişmesi halinde, bu değişikliğin uygulanması durumunda Resmi Gazete'de belirlenen tarihten önce ilk derece mahkemelerince verilen kararların istinaf incelemesinde, karar tarihi itibariyle yetkili bölge adliye mahkemelerince yargı çevresinin değiştiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilemez. Yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyalar, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde de ilk incelemeyi yapan bölge adliye mahkemesince sonuçlandırılır." hükmü düzenlenmiştir.
Dosya kapsamından, istinaf incelemesine tabi kararın Gelibolu Asliye Hukuk Mahkemesinin 14.07.2021 tarih 2016/45 E. 2021/626 K sayılı kararı olduğu, karar tarihi itibariyle Bursa Bölge Adliye Mahkemesi’nin faaliyette olduğu, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi’nin 07.11.2019 tarih 2019/2275 E. 2019/3742 K. sayılı istinaf incelemesinin Keşan 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 26.06.2018 tarih 2016/277 E. 2018/305 K. sayılı kararına ilişkin olduğu, o halde istinafa konu Gelibolu Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 14/07/2021 tarih ve 2016/45 E. Sayılı dosyasında verilen nihai bir kararın veya ara kararının daha önce istinaf incelemesinin yapıldığından söz edilmesinin mümkün olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda uyuşmazlığın Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanunu’nun 36/3. maddesi gereğince Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 07.11.2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.