Danıştay 6. Daire 2020/2012 Esas 2022/7495 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/2012
Karar No : 2022/7495


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Trabzon ili, Ortahisar ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parselin bulunduğu alanda Trabzon Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarihli, … sayılı kararıyla yapılan parselasyonun ve dayanağı Trabzon Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; dosyanın ve yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, ilgili mevzuat uyarınca onaylı karayolu projesinin imar planlarına işlenmesinin gerekmesi nedeniyle yapılan dava konusu imar planı değişiklikleri ile; uyuşmazlık konusu taşınmaza ve çevresine ilişkin kullanım kararlarında değişikliğe gidilmediği, yol ağı nedeniyle ada formlarında yeni düzenlemeler getirildiği, Karayolları Genel Müdürlüğünce onaylanan yol projesinin plana aynen işlendiği, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinde anılan parsel ve çevresine ilişkin öngörülen kullanım biçimi ve yapılaşma koşullarında mevzuata aykırılık bulunmadığı, plan kararlarında tutarlılık bulunduğu, planlama ilke ve esasları, planlama teknikleri, şehircilik ilkeleri, kamu yararı ve mevzuat hükümlerine uygun olduğu, dava konusu parselasyonun; dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planına uygun olduğu, düzenleme sınırının mevzuata uygun olarak geçirildiği, düzenleme alanında önceki parselasyondan sonra yeni imar planı değişikliği yapılması nedeniyle 2. kez düzenleme ortaklık payı (DOP) kesintisi yapılmadığı, davacıya kadastral parselin bulunduğu altlıktan yapılan tahsisin ekonomik yönden ve imar hukuku açısından eşdeğer olduğu, düzenleme sahasındaki kapanan/daralan kadastral yollardan belediye adına parsel oluşturulmadığı ve bu alanların aynı bölgede konumlandırılan kamusal ihtiyaçların karşılanması için kullanıldığı, parselasyonun mevzuata ve dağıtım ilkelerine uygun olduğu, dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlemler hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu imar planı değişiklikleri ile araç yolunun 7 metrelik yaya yoluna dönüştürüldüğü, yöre halkının yapı adasına hizmet eden bu yolu araç yolu olarak kullanmaya devam edeceğinin açık olduğu, davacının evine ulaşması için zorunlu olan trafik yolunun ortadan kaldırıldığı, mülkiyet ve yapılaşma durumunun dikkate alınmadığı, bölgenin dönel kavşak için uygun olmadığı, hukuka aykırı olan dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Trabzon ili, Ortahisar ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parseli kapsayan alanda, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından onaylanan Trabzon Güney Çevre Yolu Erzurum Bağlantı Yolu Ayrım Konaklar-Pelitli Yalıncak Bölünmüş Yolu ve Trabzon Güney Çevre Yolu Erzurum Bağlantı Yolu Revizyonu Bostancı Kavşağı ile Bağlantı Kolları Projelerinin imar planı değişikliği ile düzeltilmesinin istenildiği belirtilerek Karayolları Genel Müdürlüğünün istemi doğrultusunda 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerinin kabulüne dair Trabzon Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararının alındığı, anılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine dayanılarak da Trabzon Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarihli, … sayılı kararıyla alanda parselasyon yapılmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bunun üzerine söz konusu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri ile parselasyonun iptali istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:3194 sayılı İmar Yasasının 5. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan halinde, nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
Aynı Kanununun 19.maddesinde, "imar planlarına göre parselasyon planları yapılıp, belediye ve mücavir alan içinde belediye encümeni, dışında ise il idare kurulunun onayından sonra yürürlüğe girer. Bu planlar bir ay müddetle ilgili idarede asılır. Ayrıca mutat vasıtalarla duyurulur. Bu sürenin sonunda kesinleşir. Tashih edilecek planlar hakkında da bu hüküm uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Yasanın 19. maddesinde: “(1) Genel Müdürlük; otoyol, Devlet ve il yolları ağına giren karayolu güzergâhlarına ve bunların değişikliklerine ilişkin planlarını hazırlayarak, belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerde imar planlarına işlenmesini belediye veya ilgili kurum ve kuruluşlardan talep eder. Belediye veya ilgili kurum ve kuruluşlar, karayolu güzergâhlarına ilişkin söz konusu planlara varsa itirazlarını en geç otuz gün içinde bildirir. Bu süre sonunda itiraz edilmemişse güzergâh planları, ilgili kurum veya kuruluşlar açısından imar planına esas olmak üzere kesinleşir. İlgili kurum ve kuruluşlarca itiraz edilmesi halinde ise karayolu güzergâh planlarına yapılacak itirazlar Genel Müdürlükçe değerlendirilerek, itiraz tarihinden itibaren en geç yirmi gün içinde sonuçlandırılır. Belediye ve mücavir alan sınırları dışında kalan yerlerde ise karayolu güzergâh planları, il özel idareleri veya ilgili kurum ve kuruluşlarla koordine edilmek suretiyle Genel Müdürlükçe doğrudan tayin ve tespit edilir ve uygulaması bu çerçevede yapılır. Bu fıkra hükümlerine göre son halini alan yol güzergâh planları Bakan onayı ile yürürlüğe girer. Bakan bu yetkisini Genel Müdüre devredebilir.
(2) İlgili kurum veya kuruluşlar mevcut imar planlarını kesinleşen karayolu güzergâh planlarına uygun olarak en fazla altmış gün içinde revize eder. İmar mevzuatının gerektirdiği diğer işlemler ilgili kurum ve kuruluş tarafından yürütülür. Revize edilen imar planına yapılan ve karayolu güzergâhında değişiklik gerektiren itirazlar Genel Müdürlükçe karara bağlanır.
(3) Karayolu güzergâh planlarının belirlenen süre sonunda, ilgili kurum veya kuruluşça imar planlarına işlenmemesi hâlinde, kesinleşen karayolu güzergâh planları Genel Müdürlükçe imar planlarına işlenir. Karayolu güzergâhlarının işlendiği imar planları Bakan tarafından resen onaylanmak suretiyle kesinleşir ve ilgili kurum ve kuruluşa bildirilir. Kesinleşen imar planlarının bir sureti Bayındırlık ve İskân Bakanlığına da gönderilir. Bu şekilde kesinleştirilen imar planları ile ilgili diğer işlemler, ilgili kurum ve kuruluş tarafından imar mevzuatının gerektirdiği şekilde yürütülür.
(4) Kesinleşen imar planlarında karayolu ve çevresine ilişkin daha sonra yapılacak her türlü ilave, değişiklik ve diğer çalışmalarda, trafik ve karayolu güvenliği açısından Genel Müdürlüğün görüşü alınır. Bu plana ilişkin değişiklikler hakkında ilgili mevzuatına göre ilan süresinin başladığı tarihte Genel Müdürlüğe bilgi verilir” hükümleri yer almıştır.


HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay Altıncı Dairesinin 20/12/2021 tarihli, E:2020/2012 sayılı ara kararına Karayolları Genel Müdürlüğü 10. Bölge Müdürlüğünce verilen … tarihli, … sayılı yanıtta; … ada, … sayılı parselin bulunduğu alana hizmet eden ve önceki 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planında 12 metre olarak düzenlenen ve 3 metreye düşürülen yol ile ilgili durumun idarelerinin projesinden kaynaklanmadığının bildirildiği görülmektedir.
İdare Mahkemesi kararına dayanak alınan bilirkişi raporunda, dava konusu imar planı değişiklikleri ile karayolu projesinin imar planına işlendiği, dava konusu parsel ve çevresine ilişkin fonksiyon değişikliği yapılmadığı, sadece yol ağı ve ada formlarında değişikliğe gidildiği tespitlerinin yer aldığı, dava konusu parselin bulunduğu yapı adasına hizmet veren yolların en kesitlerinin küçültülmesi sonucunda 7 metre ve 3 metreye düşürülmesinin şehircilik ilkeleri ve planlama esasları bakımından uygun olup olmadığının teknik irdelemesinin ise yeterli ölçüde yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu imar planı değişiklikleri sonucunda uyuşmazlık konusu parselin bulunduğu yapı adasının formunun değiştiği ve bu değişikliğin parselasyonda tahsis edilen imar parselinin durumuna ve davacının kadastral parseli üzerinde bulunan binaların tahsis yapılan parselde korunup korunamayacağına etkilerinin bulunduğu açıktır.
Dolayısıyla, dava konusu imar planı değişikliklerinin karayolu projesinden kaynaklanmadığı hususu Dairemizce yapılan ara kararına verilen yanıt ile belirlendiğinden söz konusu yol değişikliklerinin projeden bağımsız olarak irdelenmesi gerekmektedir.
Bu bakımdan; davacının istemi, Dairemiz ara kararına Karayolları 10. Bölge Müdürlüğü tarafından verilen cevap yazısında belirtilen hususlar ve dava konusu alana ilişkin imar planındaki son durum dikkate alınarak, aralarında ulaşım konusu uzmanının da bulunduğu yeni bir heyet ile yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle uyuşmazlık hakkında bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu durumda, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 28/06/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.