Danıştay 6. Daire 2019/17027 Esas 2022/7581 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/17027
Karar No : 2022/7581

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
2- ... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Sakarya İli, Serdivan İlçesi,... Mahallesi ... pafta ... sayılı parseli kapsayan ve Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla değiştirilerek onaylanan Serdivan İlçesi Merkez 1.Kısım (Güney) 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planının ve 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planının kabulüne dair ... tarih ve ... Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: İdare Mahkemesince; Danıştay Altıncı Dairesinin 19/06/2018 tarihli, E:2016/13876, K:2018/6130 sayılı bozma kararına uyularak mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; davacının maliki olduğu taşınmazın büyükçe bir kısmının, yapılaşma dışı tutulmasının ve bu alanların ağaçlandırılacak alan olarak belirlenmesinin, taşınmazın %30 ve üzeri eğime sahip olduğu dikkate alındığında uygun bir plan kararı olduğu, yine taşınmazın doğu kısmında, mevcut plan tasarıma bağlı olarak süreklilik oluşturacak şekilde işlevlendirilen 15 ve 10 metrelik taşıt yollarına ihtiyaç bulunduğu ancak üst ölçekli plandan gelen ağaçlandırılacak alan kullanım kararının, ayrıştırılma yapılmadan dava konusu nazım imar planında "ağaçlandırılacak alanlar (mezarlıklar)", uygulama imar planında "mezarlık alanı ve park olarak" gösterilmesinin planların kademeli birlikteliğine aykırılık oluşturduğu, ayrıca bir Yerseçim Komisyonu Raporu ve Umumi Hıfzıssıhha Kurulu kararı olmaksızın imar planı kararı ile doğrudan dava konusu taşınmazın bulunduğu alanın mezarlık yeri belirlenmesinin mevzuata aykırı olduğu sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :
Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından, bilirkişi raporunun hukuka aykırı, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.
Serdivan Belediye Başkanlığı tarafından, bilirkişi raporunun objektif olmadığı, şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına aykırı olduğu, dava konusu işlemlerin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile sonucu itibariyle usul ve yasaya uygun olan Mahkeme kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden; Serdivan İlçesi 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planının, Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarihli ... sayılı kararı ile onaylanarak askıya çıkarıldığı, askı süresi içinde Serdivan İlçesi 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planına yapılan itirazların Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarihli ... sayılı kararı ile karara bağlanarak, Serdivan İlçesi 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planının kesinleştiği, dava konusu parselin 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planında "ağaçlandırılacak alan" içerisinde kaldığı, Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarihli ... sayılı kararı ve ... tarihli ... sayılı kararı ile onaylanan Serdivan ilçesi 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planına bağlı olarak yapılan Serdivan Merkez Güney 1/1000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planının Serdivan Belediye Meclisinin ... tarihli ... sayılı kararı ile kabul edilerek tasdik edilmek üzere Sakarya Büyükşehir Belediyesine gönderildiği, ve Sakarya Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarihli ... sayılı kararı ile değiştirilerek onaylandığı, 04/12/2014-03/01/2015 tarihleri arasında ilan panosunda 1 ay süre ile askıya çıkarıldığı, askı süresi içinde yapılan itirazın Serdivan Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararları ile reddedildiği, Serdivan Merkez Güney 1/1000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planının kesinleşerek yürürlüğe girmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, "nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan; uygulama imar planı da; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan" olarak tanımlanmıştır. Aynı Kanunun 6. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde ise, planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmış, her planın bir üst kademedeki plana uygun olarak hazırlanması zorunluluğu getirilmiştir.
Dava konusu işlemlerden uygulama imar planının kabulüne ilişkin belediye meclis kararı tarihinde yürürlükte bulunan ve 14/06/2014 tarih ve 29030 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin "Genel Plânlama Esasları" başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde; "Planlar, kademesine ve ölçeğine göre ve yapılış amacının gerektirdiği ayrıntı düzeyinde kalmak koşuluyla alt kademedeki planları yönlendirir." hükmüne, "Gösterim (lejand) teknikleri" başlıklı 10. maddesinde;
"(1) Her türlü mekânsal plan, kendi kademesinin ve yapılış amacının gerektirdiği çizim ve gösterim tekniğine göre hazırlanır.
(2) Planlar, Bakanlıkça belirlenen ve EK-1 Gösterimler başlığı altında yer alan EK-1a Ortak Gösterimler, EK-1b Mekânsal Strateji Planları Gösterimleri, EK-1c Çevre Düzeni Planı Gösterimleri, EK-1ç Nazım İmar Planı Gösterimleri, EK-1d Uygulama İmar Planı Gösterimleri ve EK-1e Detay Kataloğuna uygun olarak hazırlanır." hükmüne, aynı Yönetmeliğin Ek-1d ''uygulama imar planı gösterimleri'' kısmının açıklamalar bölümünün 6. maddesinde, ''Resmi Kurum Alanı olarak belirlenen alanda yer alacak kamu kurum ve kuruluşlarının adı parantez içinde belirtilir.'' hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare Mahkemesince yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği eki nazım ve uygulama imar planı plan gösterimlerinde “ağaçlandırılacak alan” ve “mezarlık” kullanımlarının farklı gösterimlerle belirlendiği, mekânsal planların yapımında bu gösterimler uyulmasının zorunluluk arz ettiği, 1/25.000 ölçekli nazım imar planında taşınmazın ağaçlandırılacak alan olarak kullanım kararı getirilen kısımlarının 1/5000 ölçekli nazım imar planında kullanım kararı ayrıştırılmaksızın ağaçlandırılacak alanlar (mezarlıklar) ve park, 1/1.000 ölçekli uygulama imar planında mezarlık alanı ve park olarak gösterilmesinin planların kademeli birlikteliği ilkesine ve yürürlükteki imar mevzuatına aykırılık teşkil ettiği tespitlerine yer verilmiştir.
Yukarıda anlatılan mevzuat hükümlerine göre, alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, kararlarına uyumlu olması gerektiğine kuşku bulunmamaktadır.
Planların kademeli birlikteliği ilkesi çerçevesinde her alt ölçekli planlama kademesinin bir üst ölçeğin ana kararlarını korumakla birlikte üst ölçektekinden daha fazla bilgi ve ayrıntı içermesi gerekir. Bu nedenle, uygulama imar planları, nazım imar planlarının, büyütülmüş kopyaları olmayıp soyuttan somuta inen plan kararlarının alındığı farklı özellikleri ve ayırıntıları içeren belgeler olduğu bilinmektedir.
Alt ölçekli planları denetleyen, yönlendiren ve esneklik çerçevesini çizen üst ölçekli planlar, kentin ana gelişme kararlarını ve arazi parçalarının kullanış biçimlerini ilke düzeyinde veren belgelerdir. Üst ölçekli plan niteliğinde olan 1/25.000 ölçekli nazım imar planında da bölgesel nitelikte genel arazi kullanım kararları getirilmektedir. Bu yönüyle söz konusu plan, bu plana dayanılarak yapılacak ve arazi kullanımlarının fonksiyonel dağılımı ile genel yoğunluğunun belirlendiği 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve nazım imar planları esaslarına göre çizilen ve parsel bazında fiziki kullanım durumunun belirlendiği 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile öngörülen arazi kullanım kararlarından farklılık arz etmektedir. Bu itibarla, leke plan olan ve alt ölçekli plan kararlarına esas olacak yapılaşma şartlarını ortaya koyan genel arazi kullanım kararlarının üretildiği 1/25000 ölçekli nazım imar planının 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları gibi değerlendirilmesi mümkün değildir.
Öte yandan, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planının kabul edildiği tarihte yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik'in EK 2 sayılı cetvelinde ağaçlandırılacak alanlar (mezarlıklar), "Açık ve Yeşil Alanlar" başlığı altında yer almıştır.
14/06/2014 günlü, 29030 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Mekansal Alanlar Yapım Yönetmeliği'nin EK1-d sayılı cetvelinde de ağaçlandırılacak alan ve mezarlık alan "Açık ve Yeşil Alanlar" başlığı altında gösterilmiştir.
Bu itibarla, mezarlık fonksiyonu ile ağaçlandırılacak alan fonksiyonunun yeşil alan niteliğinde olduğu hususu göz önüne alındığında 1/25.000 ölçekli nazım imar planında ağaçlandırılacak alan olarak belirlenen taşınmazın, 1/5000 ölçekli nazım imar planında ağaçlandırılacak alanlar (mezarlıklar) ve park, 1/1.000 ölçekli uygulama imar planında mezarlık alanı ve park olarak gösterilebileceği dolayısıyla planların kademeli birlikteliği ilkesinin sağlandığı anlaşıldığından bilirkişi raporundaki bu tespite itibar edilmemiştir.
Bu durumda, idare mahkemesi kararında yer alan, üst ölçekli plandan gelen ağaçlandırılacak alan kullanım kararının, ayrıştırılma yapılmadan dava konusu nazım imar planında "ağaçlandırılacak alanlar (mezarlıklar)", uygulama imar planında "mezarlık alanı ve park olarak" gösterilmesinin planların kademeli birlikteliğine aykırılık oluşturduğuna ilişkin gerekçede isabet bulunmadığından bu gerekçenin çıkarılması gerekmekte olup dava konusu işlemlerde diğer yönlerden hukuka aykırılık olduğu yolunda verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararı, sonucu itibariyle isabetsiz görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalıların temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı temyize konu kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 29/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.