Danıştay 13. Daire 2016/4285 Esas 2022/3079 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/4285
Karar No:2022/3079

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Grup Kimya Ar-Ge İthalat İhracat Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Madeni yağ lisansı sahibi olan davacı şirkette 07/03/2012 tarihinde yapılan denetimde, temin ettiği baz yağı madeni yağ üretim faaliyeti haricinde baz yağı olarak piyasaya sunduğunun tespit edildiğinden bahisle 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 19. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca 339.814,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; Mahkemelerinin 25/04/2014 tarihli ara kararı ile, davalı idareden, davacının temin ettiği baz yağlarının madeni yağ üretim faaliyeti dışında piyasaya sunulduğu hususunda yapılmış somut bir tespitin (vergi dairesince defter ve belgeler üzerinden tanzim edilmiş vergi inceleme raporu, alıcı ve satıcılar nezdinde yapılmış tespit vs.) bulunup bulunmadığı, davacı şirket ile … Akaryakıt Oto. Ltd. Şti. arasında her hangi bir ticari ilişkinin bulunduğu hususunda yapılmış bir tespitin bulunup bulunmadığının sorulduğu, anılan ara kararına cevaben verilen yazının incelenmesi sonucunda, sevk irsaliyesinde baz yağı teslim alacak olan şirketin davacı şirket olarak belirlenmesi ve ilgili motorin numunelerinin mineral yağ esaslı olduğunun belirlenmesinin davacı şirket ile illiyet bağı kurulması için yeterli olduğunun ifade edildiği, dolayısıyla başka bir firma tarafından düzenlenmiş bulunan sevk irsaliyesi dışında söz konusu baz yağın davacı şirket tarafından sipariş edildiğine, davacı şirkete gönderildiğine veya kamyon şoförünün … Akaryakıt Oto. Ltd. Şti.'ye ait olan Çankırı ilinde bulunan akaryakıt istasyonuna davacı şirket yetkililerince yönlendirildiğine ilişkin somut bir tespitte bulunulmadığı; bu durumda, davacı şirketin, piyasadan temin ettiği baz yağı madeni yağ üretimi faaliyeti haricinde baz yağı olarak piyasaya sunduğunun hukuken geçerli, kesin, inandırıcı delillerle ortaya konulmadığı, eksik incelemeye dayalı olarak davacıya para cezası verildiği anlaşıldığından, davacı şirkete 339.814,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, numunenin analizi sonucunda baz yağ olduğunun tespit edildiği ve sevk irsaliyesinin davacı adına olmasının yaptırım uygulanması için yeterli olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
07/03/2012 tarihinde bayilik lisansı sahibi … Akaryakıt Oto Aksesuar Madeni Yağ Petrol ve Petrol Ürünleri Gıda İnşaat Nakliye Pazarlama Ticaret Limited Şirketi'nin "… Mahallesi … Karayolu Üzeri …/…" adresinde bulunan istasyonunda yapılan denetimde, istasyonun arka kısmında bulunan yer altı tanklarının bulunduğu kısımda … plakalı kamyonun park hâlinde olduğu ve tahliye hortumu ile iş yerinin 3 no'lu yer altı tankına boşaltım yaptığının görülmesi üzerine 3 no'lu yer altı tankından ve …plakalı araçtan numune alınmıştır.
Söz konusu tankerden alınan numunelerinin TÜBİTAK'ta yapılan analizi neticesinde düzenlenen … tarih ve …sayılı analiz raporunda, numunelerin kerosen veya mineral yağ esaslı olduğunun tespit edilmiş; ayrıca, araç şoförü olan … tarafından … plakalı araçta bulunan yakıt ile ilgili olarak Seri …, … Konteyner Terminali ve Liman işletmeleri A.Ş. "… Mevkii …/…"den gideceği yer …Grup Kimya Ar-Ge İthalat İhracat Pazarlama Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi (davacı) "…Sanayi Sitesi … Cadde No: … …/…" sevk tarihi 06/03/2012, miktarı 19.360 kg., cinsi Light Base Oil-300 bilgileri yazılı sevk irsaliyesi … Cumhuriyet Başsavcılığı'na teslim edilmiştir.
Söz konusu sevk iraliyesinde baz yağın davacı şirkete teslim edileceğinin görülmesi sonrasında davacı şirketin temin ettiği baz yağı madeni yağ üretimi faaliyet haricinde baz yağı olarak piyasaya sunduğundan bahisle davacı şirkete dava konusu Kurul kararıyla 339.814,00-TL idarî para cezası verilmesine karar verilmiştir.
Bunun üzerine, dava konusu Kurul kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 1. maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanun'un amacının; yurt içi ve yurt dışı kaynaklardan temin olunan petrolün doğrudan veya işlenerek güvenli ve ekonomik olarak rekabet ortamı içerisinde kullanıcılara sunumuna ilişkin piyasa faaliyetlerinin şeffaf, eşitlikçi ve istikrarlı biçimde sürdürülmesi için yönlendirme, gözetim ve denetim faaliyetlerinin düzenlenmesini sağlamak olduğu belirtilmiş; "Lisansların tâbi olacağı usul ve esaslar" başlıklı 3. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, petrol ile ilgili rafinaj; işleme, madeni yağ üretimi, depolama, iletim, serbest kullanıcı ve ihrakiye faaliyetlerinin yapılması ve bu amaçla tesis kurulması ve/veya işletilmesi için lisans alınmasının zorunlu olduğu; 4. maddesinde, lisansın, sahibine lisansta yer alan faaliyetin yapılması ile bu konularda taahhütlere girişilmesi haklarını vereceği, lisans ile tanınan hakların, bu Kanun'un, ilgili diğer mevzuatın ve lisansta yer alan kayıtlı hususların yerine getirilmesi koşuluyla kullanılacağı, bu Kanun'a göre faaliyette bulunanların ticarî ve teknik mevzuata uygun davranmakla yükümlü oldukları; fiil tarihinde yürürlükte bulunan hâliyle 19. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendinde ise, 4. madde hükümlerinin ihlali hâlinde sorumlularına ikiyüzellibin Türk Lirası idarî para cezası verileceği kurala bağlanmıştır.
Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği'nin fiil tarihinde yürürlükte bulunan hâliyle 23. maddesinde, madeni yağ lisansı sahiplerinin piyasada; lisansı kapsamındaki madeni yağ üretimi tesislerinde madeni yağ üretimi ile iştigal edebilecekleri belirtilmiş; Madeni Yağların Ambalajlanması ve Piyasaya Sunumu Hakkında Tebliğ'in 9. maddesinin ikinci fıkrasında, "Madeni yağ üreticileri, temin ettikleri baz yağları madeni yağ üretim faaliyetinin haricinde doğrudan ve/veya bir başka katıkla karıştırarak baz yağ olarak piyasaya sunamaz, ticari faaliyete konu edemez." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davacıya ait baz yağının … plakalı tankere yüklenmesine ilişkin olarak, Seri … numaralı sevk irsaliyesinin 06/03/2012 tarihinde saat 15.29'da düzenlendiği, kolluk kuvvetlerince, söz konusu tankerin, analiz sonucunda baz yağı olduğu anlaşılan ürünü 07/03/2012 tarihi saat 21.30'da Çankırı ilindeki anılan akaryakıt istasyonundaki tanka boşlatıldığının tespit edildiği, tanker şoförü …'nin gerek polise, gerekse savcılık aşmasında verdiği ifadede; davacıya ait baz yağın teslimi için davacı adresine doğru 06/03/2012 tarihi saat 17:30'da yola çıktığı, araçta takometre bulunduğundan gece saat 24:00'da Gerede ilçesinde 07/03/2012 tarihi saat 09.00'a kadar dinlendiği, yükü boşaltım yapılacak yer olmadığını belirtilen telefon araması üzerine saat 17.30'a kadar beklediği ve ikinci arama üzerine Çankırı ilinde anılan istasyona yönlendirildiğini beyan ettiği, ayrıca davacıya ait baz yağına ilişkin sevk irsaliyesinin … tarafından Savcılığa teslim edildiği; davacının yazılı savunma aşamasında davalı idareye sunduğu yazılar incelendiğinde, tankeri davacıya kiralayan nakliye şirketi yetkilisi …. ile davacı şirket yetkilisi …'nin kendi aralarında, şoför değişimi nedeniyle sevk irsaliyesinin …'de kaldığı, davacıya teslim edildiği şeklinde el yazısıyla 06/03/2012 tarihli tutanak düzenlendiği, nakliye şirketi yetkilisi … tarafından imzalanan bila tarihli yazıda, …'nin yüklemeden sonra Kocaeli ili, Körfez ilçesindeki şirketlerine geldiği, yorgun olduğundan davacının adresine 07/03/2012 tarihinde teslim edeceğini belirtmesi üzerine 06/03/2012 tarihinde tankeri kendi kullanarak saat 21.00'de davacının adresine ulaşarak teslim ettiği ve 07/03/2012 tarihinde sabah …'ye tankeri geri verdiğinin belirtildiği; öte yandan, dava konusu olay kapsamında, yürütülen soruşturma sonucunda kamu davası açılıp açılmadığına ilişkin Dairemizin 27/04/2022 tarihli ara kararına …Cumhuriyet Savcılığı'nca verilen cevap ve eklerinden ..., ... ve fiil tarihindeki davacı şirket yetkilisinin petrol kaçakçılığı suçu kapsamında sanık olduğu davada yargılamanın devam ettiği görülmektedir.
Bu durumda, ilgili mevzuat uyarınca, madeni yağ üreticilerinin, temin ettikleri baz yağları madeni yağ üretim faaliyetinin haricinde doğrudan veya bir başka katıkla karıştırarak baz yağ olarak piyasaya sunamayacağından, davacı şirket ile söz konusu akaryakıt istasyonunu işleten şirket arasında her hangi bir ticari ilişkinin varlığı yönünde vergi dairesince defter ve belgeler üzerinden tanzim edilmiş vergi inceleme raporu, alıcı ve satıcılar nezdinde yapılmış tespitin bulunmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu; davacıya ait baz yağın anılan tankere yüklendiği, akaryakıt istasyonundaki tanka boşaltılan ürünün analiz sonucunda baz yağı olduğunun tespit edildiği, şoför tarafından istasyona başaltılan madeni yağla ilgili davacıya ait sevk irsaliyesinin Cumhuriyet Savcılığı'na ibraz edildiği ve şoförün ürünün davacıya ait olduğu yolundaki ifadesi birlikte değerlendirildiğinde, fiille davacı arasında illiyet bağının bulunduğu, davacının madeni yağı doğrudan piyasaya sunduğu sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davacı tarafından madeni yağın doğrudan piyasaya sunulması nedeniyle davacıya idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 13/09/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
Dosyanın incelenmesinden, 07/03/2012 tarihinde dava dışı üçüncü kişiye ait akaryakıt istasyonunda yapılan denetimde, … plaka sayılı kamyonun park hâlinde olduğu ve tahliye hortumu ile iş yerinin 3 no'lu yer altı tankına boşaltım yaptığının görülmesi üzerine, tankerden alınan numunelerinin TÜBİTAK'ta yapılan analizi neticesinde, numunelerin kerosen veya mineral yağ esaslı olduğunun tespit edildiği, ayrıca, araç şoförü olan … tarafından … plaka sayılı araçta bulunan yakıt ile ilgili olarak davacı hakkında düzenlenen sevk irsaliyesinin … Cumhuriyet Başsavcılığı'na teslim edildiği, bu sevk iraliyesinde baz yağın davacı şirkete teslim edileceğinin görülmesi sonrasında davacı şirketin temin ettiği baz yağı madeni yağ üretimi faaliyet haricinde baz yağı olarak piyasaya sunduğundan bahisle dava konusu Kurul kararıyla 339.814-TL idarî para cezası verildiği görülmektedir.
Uyuşmazlıkta, davacı şirketin temin ettiği baz yağı madeni yağ üretimi faaliyet haricinde baz yağı olarak piyasaya sunduğundan söz edilebilmesi için baz yağın davacı şirketçe akaryakıt istasyonuna gönderilmesi veya kamyon şoförünün akaryakıt istasyonuna davacı şirket yetkililerince yönlendirilmesi gerekmektedir.
Denetimde tespit edilen ürünün baz yağı olması, şoförün ürünün davacıya ait olduğunu iddia etmesi ve başka bir firma tarafından davacı adına düzenlenmiş sevk irsaliyesi sunması dışında, davacının kendisine ait baz yağı denetim öncesinde teslim aldığı yolundaki iddia ve bu iddiasını destekler yazışmaları sunduğu dikkate alındığında, davacıya ait tesiste yerinde tespit yapılarak temin ettiği baz yağı ile ürettiği madeni yağ miktarı gözetilerek sonuca varılması gerekirken, eksik incelemeye dayalı olarak davacıya idari para cezası verildiği anlaşıldığından, davacı şirkete 339.814,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, dava konusu Kurul kararının iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuki isabetsizlik bulunmadığından, İdare Mahkemesi kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanması oyuyla, bozma kararına katılmıyoruz.