Danıştay 3. Daire 2018/839 Esas 2022/3107 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Danıştay Üçüncü Dairesi, Vergi Dava Dairesi tarafından verilen bir kararın temyiz edilmesi sonucu yapılan incelemeler neticesinde söz konusu kararın bozulması gerektiğine karar verdi. Kararın konusu, bir şirketin vergi inceleme raporu sonucunda ödenmesi gereken cezalı vergi miktarının hukuka uygunluğu ile ilgiliydi. Şirketin kayıt altına almadığı avansları borç hesaplarına aktarması, ithalatlarını peşin ödemesine rağmen kur değerlemesi yapmadığı ve muhasebe usullerine uygun olmayan kayıtlar tuttuğu iddia edilmişti. Ancak Danıştay kararında, davacı şirket iddialarının dayanıksız olduğu, tarhiyatın hukuka aykırı olduğu ve sonuç olarak kararın bozulması gerektiği belirtildi.
Kanun maddeleri: 213 sayılı Vergi Usul Kanunu.

T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2018/839
Karar No : 2022/3107

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU :… Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yöneltilen istinaf başvurularına ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına, sipariş avans tutarlarını iade etmeksizin veya bir gelir hesabıyla ilişkindirmeksizin kapatmak suretiyle hasılatının bir kısmını kayıt ve beyan dışı bıraktığı ve peşin olarak ithal ettiği emtiaya ilişkin kur değerlemesi yaparak söz konusu tutarları haksız gider olarak yazdığından bahisle düzenlenen vergi inceleme raporu uyarınca 2011 yılının Ocak-Mart, Nisan-Haziran, Ekim-Aralık dönemleri için re'sen salınan bir kat vergi ziyaı cezalı geçici verginin kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davacının ''340-Alınan Sipariş Avansları Hesabı''na kaydettiği sipariş avanslarını iade ettiğine ilişkin bir kayıt bulunmadığı ve söz konusu sipariş avansı hesabını herhangi bir gelir hesabıyla ilişkilendirmeksizin değinilen avans tutarını "331-Ortaklara Borçlar Hesabı"na aktardığı, bir kısmını ise senetli borç olarak kaydettiği, … Ahşap Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinden aldığı avansları ise 2011 yılında bu firmaya yapılan satış bedeline mahsubu yerine ilgili şirket adına senetli borç olarak yazmasının ticari ve iktisadi icaplara uygun düşmediği, öte yandan yurt dışından yaptığı alımların peşin olarak gerçekleştirildiği hususunun bizzat şirket temsilcisi tarafından beyan edildiği dikkate alındığında peşin olarak gerçekleştirilen ithalat kapsamında kur değerlemesi yapılamayacağı, gecikme faizi hesaplanabilmesi için zorunlu olarak ihbarnamede yer alan geçici vergi aslı hakkında ise karar verilemeyeceği gerekçesiyle geçici vergi yönünden karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmiş, geçici vergi üzerinden kesilen bir kat vergi ziyaı cezası yönünden ise dava reddedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:
Vergi Mahkemesi kararının, geçici vergi bakımından karar verilmesine yer olmadığına ilişkin hüküm fıkralarına yöneltilen istinaf başvurusu kararın değinilen hüküm fıkrasının kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle reddedilmiştir.
Davacının sipariş avanslarını muhasebe usullerine uygun olmayan bir takım kayıtlarla kapattığı ve hasılatının bir kısmını kayıt ve beyan dışı bıraktığından bahisle tarhiyat yapılmış ise de alınan avanslar hesabının usule uygun olmayan bir takım hesap ve kayıtlarla kapatılmasının tek başına kayıt dışı alış ve satış olduğuna kanıt olamayacağı, muhasebe usul ve standartlarına aykırılık yaptırımının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nda ayrıca düzenlendiği, kayıt dışı hasılatının varlığında söz edilebilmesi için sipariş avansı veren firmalar nezdinde karşıt inceleme yapılarak mal tesliminin gerçekleşip gerçekleşmediği hususunun somut olarak ortaya konulması gerektiği, dolayısıyla tarhiyatın kayıt dışı hasılattan kaynaklı kısmında hukuka uygunluk bulunmadığı, davacı şirket temsilcisi tarafından kambiyo karlarına yaptıkları işlemin aynısını kambiyo zararları hesabı için de uyguladıkları ifade edilmiş olup inceleme elemanınca bu durumun araştırılmadığı, gider yazılan kambiyo zararı yanında gelir yazılan kambiyo karı da dikkate alınarak hesaplanacak net kambiyo kar ve zararına göre matrah farkı hesaplanması gerekirken bu hususa uyulmadan eksik incelemeye göre yapılan tarhiyatın değinilen kısmının da hukuka aykırı düştüğü gerekçesiyle davacı istinaf başvurusu kabul edilerek Vergi Mahkemesi kararının geçici vergi üzerinden kesilen bir kat vergi ziyaı cezası yönünden davanın reddine ilişkin hüküm fıkrasına yöneltilen davacı istinaf başvurusu kabul edilerek söz konusu hüküm fıkrası kaldırıldıktan sonra, cezalı verginin belirtilen kısmı kaldırılmıştır.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: ''340-Alınan Sipariş Avansları Hesabı''nın ticari icaplara uygun olmayan şekilde kullanıldığı ve kapatılan bu hesaptaki avans tutarı kadar emtianın belgesiz olarak satıldığı, alınan avansların "331-Ortaklara Borçlar Hesabı"na virmanlandığı ve ortaklardan alınan bir kaynak gibi gösterildiği, söz konusu hesabın ortaklara olan borcun takibi amacıyla değil hasılata kaydedilmesi gereken tutarın ortaklara aktarılması için kullanıldığı, … Ahşap Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinden alınan avansların ''321- Borç Senetleri Hesabı'' ile kapatıldığı ancak bu firmadan alınan avansın 2011 yılında bu firmaya yapılan satış bedeline mahsup edilmesi gerekirken değinilen firma adına senetli borç olarak yazılmasının ticari ve iktisadi icaplara uygun düşmediği dolayısıyla yapılan tarhiyatta hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Alıcı ve satıcı firmaların karşılıklı olarak cari hesapları incelenmeden, kaydi ve fiili stok sayımı yapılmadan eksik inceleme ve varsayıma dayalı olarak yapılan tarhiyatın hukuka aykırı olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu vergi ziyaı cezasının üzerinden kesildiği geçici verginin matrahı yönünden bağlı olduğu kurumlar vergisine karşı açılan davanın reddine dair … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yöneltilen istinaf başvurusunu kabul ederek Vergi Mahkemesi kararı kaldırıldıktan sonra cezalı vergiyi kaldıran … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı, Danıştay Üçüncü Dairesinin 13/09/2022 tarih ve E:2018/559, K:2022/3109 sayılı kararıyla bozulduğundan ve bu bozma kararı üzerine verilecek kararın sonucu dava konusu tarhiyatı etkileyeceğinden, temyiz istemine konu kararın söz konusu bozma kararı üzerine verilecek karar sonucuna göre yeniden bir karar verilmek üzere bozulması gerekmiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne
2. Temyiz istemine konu Vergi Dava Dairesi kararının BOZULMASINA, 13/09/2022 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.