Danıştay 6. Daire 2020/1637 Esas 2022/7660 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/1637
Karar No : 2022/7660


TEMYİZ EDEN TARAFLAR : 1-(DAVACI) …
VEKİLİ : Av. …
2-(DAVALI) … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF : 1- … Belediye Başkanlığı
2- …
MÜDAHİLLER (DAVACI YANINDA) : 1- …
2- …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Muğla İli, Bodrum İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, No:… adresinde … ada, … parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı Kanunu'nun 42/2. maddesi uyarınca toplam …-TL idari para cezasıyla verilmesine ilişkin Bodrum Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporundaki tespitler ile dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu yapı tatil tutanağında belirtilen ruhsatsız olarak yapılan yapının I. Sınıf A grubu yapılarda 171,82 m², III. Sınıf A grubu yapılarda 1.642,24 m² olmak üzere toplam alanı 1.814.46 m² olarak belirtildiği, ancak, yapılan inceleme, ölçümler sonucunda bu alanın I. Sınıf A grubu yapılarda 171,82 m², III. Sınıf A grubu yapılarda 1.609,14 m² olmak üzere toplam 1.780,96 m² olarak hesaplandığı, dava konusu yapıların, Bodrum Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü ekiplerince 22/02/2017 tarihinde düzenlenen yapı tatil zaptı ile 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesine istinaden mühürlenmesi ve davacı tarafından uygun hale getirilen yapıların … tarihinde … nolu yapı ruhsatları ile ruhsatlandırılması sebebiyle, ruhsat tarihi öncesinde yapıldığı tespit edilen tüm imalatların ruhsatsız sayıldığı, hükme esas alınan bilirkişi raporunda idari para cezasının …-TL olarak hesaplandığı görüldüğünden, dava konusu idari para cezasının …-TL'sine isabet eden kısmında hukuka uyarlık, …-TL'sine isabet eden kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu … tarih ve … sayılı encümen kararının; …-TL'sine isabet eden kısmının iptali, …-TL'sine isabet eden kısmı yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
1-Davacı tarafından; dava konusu işlemin 3194 sayılı Kanununun 42. maddesi hükmüne aykırı olarak 10 günlük yasal süre geçirildikten sonra tesis edildiği, mevcut taşınmaz üzerinde tapuda kayıtlı bina olması sebebiyle anılan maddenin 2. fıkrasının c bendinin 8. alt bendi uyarınca ruhsatsız yapılara uygulanan artırımın hukuka aykırı olduğu, yapı tatil tutanağında somut durumla uyuşmayan hatalı ölçüm yapıldığı, ayrıca dava konusu yapı için yapı kayıt belgesi başvurusunda bulunulduğu ileri sürülerek kararın redde ilişkin kısmının bozulması talep edilmektedir.
2-Davalı tarafından; dava konusu yapının mühürlenme tarihinden sonra davacı tarafça yapıda ruhsat almaya yarar küçültme ve yıkım yapıldığı, dava konusu işlemin dayanağı olan denetimde yapılan teknik ölçümlerde hata veya fazlalık bulunmadığı, kaldı ki davacı tarafça söz konusu tespit tutanağının hukuka aykırı olduğu yönünde objektif bir delil sunulamadığı, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülerek Mahkeme kararının iptale ilişkin kısmının bozulması talep edilmektedir.
SAVUNMALARIN ÖZETİ : Taraflarca savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü ile ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.


TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Muğla İli, Bodrum İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, No:… adresinde … ada, … parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız yapı yapıldığının 22/02/2017 tarihli yapı tatil tutağı ile tespiti üzerine, söz konusu tutanak esas alınmak suretiyle 3194 sayılı Kanunu'nun 42/2. maddesi uyarınca toplam …-TL idari para cezası verilmesine ilişkin Bodrum Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
Davalı idare tarafından ikinci kez yapılan 01/03/2017 tarihli denetim sonucunda düzenlenen yapı tespit tutanağında ise, yapı sahipleri tarafından Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'na sunulan mimari proje kapsamında inşaatta küçültmeler yapıldığı tespit edilmiş olup, anılan mimari projeye uygun olarak 02/05/2017 tarihinde yapı ruhsatları düzenlenmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde "Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur.
Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshasıda muhtara bırakılır.
Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister.
Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir.
Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir." hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede belirtilen şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı düzenlenmiş; (a) bendinde; yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için uygulanacak para cezalarının miktarları belirlenerek, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılaracağı kurala bağlanmış; (c) bendinde ise; artırım sebepleri sayılmış, bu arttırım sebepleri uyarınca tespit edilen miktarların (a) bendinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezasının miktarına göre ayrı ayrı hesap edilerek ilave olunacağı, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda aktarılan 3194 sayılı Kanun hükümlerinin değerlendirilmesinden; ruhsat alınmadan yapıya başlanamayacağı, ruhsatsız yapı yapıldığının tespit edilip bu fiil nedeniyle para cezası işlemi tesis edildikten sonra, yapı için sonradan ruhsat düzenlenmiş olmasının, cezai yaptırımın sebebi olan ruhsatsız yapı yapma fiilini ortadan kaldırmayacağı ve bu durumun para cezasının iptaline gerekçe oluşturamayacağı sonucuna varılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; 22/02/2017 tarihinde davalı idare tarafından 4 blok ve istinat duvarından oluşan dava konusu yapılara ilişkin yapı tatil zaptı ile mühürleme işlemi yapıldığı, yapı tatil zaptında 1.642,24 m2 III-A, 171,82 m2 I-A yapı sınıfına giren toplam 1814 m2 alan için mühürleme yapıldığının tespit edildiği, davacı ve müdahiller tarafından Muğla Kültür ve Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'na sunulan mimari proje kapsamında taşınmaz ölçülerini uygun hale getirmek için yapıların fazla kısımlarının kesildiği tespit edilerek 01/03/2017 tarihli yapı tespit tutanağının düzenlendiği, 09/03/2017 tarihinde dava konusu Bodrum Belediye Encümeninin … sayılı kararı ile 172,808,23-TL imar para cezasının …, …, … adlarına uygulanmasına yönelik işlemin tesis edildiği, 02/05/2017 tarihinde idareye başvuru yapılarak inşaat ruhsatlarının talep edildiği, Muğla Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararına istinaden 1609,14 m2 için … tarih ve … sayı ile istinat duvarı için yapı ruhsatı düzenlendiği, İdare Mahkemesince yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesinde yapıların son durumunun ölçüsü alınarak 4 adet blok için III-A 1.609,14 m2 (sundurmalar ve balkon kısmının ise I-A 171,82 m2) üzerinden hesaplama yapıldığı ve anılan rapor hükme esas alınmak suretiyle fazla hesaplanan kısımın iptali, kalan kısmın reddine karar verildiği ve bu karara yönelik istinaf başvurusunun da reddedildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, dava konusu yapıların 22/02/2017 tarihinde mühürlenmesinden sonra yapı sahipleri tarafından Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'na sunulan mimari proje kapsamında yapıdaki fazlalıklarının giderildiğinin 01/03/2017 tarihinde yapılan denetimde tespit edildiği ve anılan mimari projeye uygun olarak 02/05/2017 tarihinde yapı ruhsatlarının düzenlendiği anlaşıldığından, davalı idare tarafından 22/02/2017 tarihinde yapılan ilk tespitte yer alan ölçümün dava konusu para cezası hesabına esas alınmasında hukuka aykırılık, davanın kısmen reddine, kısmen iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurularının reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan tarafların temyiz istemlerinin kabulüne,
2.Yukarıda özetlenen gerekçeyle işlemin kısmen iptali, kısmen davanın reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 14/09/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.