Danıştay 8. Daire 2019/5653 Esas 2022/4717 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/5653
Karar No : 2022/4717


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Üniversitesi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü …Ana Sanat Dalına, 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesi kapsamında araştırma görevlisi olarak atanan ve Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde yüksek lisans yapan davacının, azami öğrenim süresini aşmasına karşın, sehven ataması yapıldığının anlaşıldığından bahisle araştırma görevliliğine yapılan atamasının iptal edilerek, kadro ile ilişiğinin kesilmesine ilişkin Rektörlüğün 15.06.2017 Olur tarihli işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; 2547 sayılı Kanunun geçici 67. maddesinin yürürlüğe girdiği 2014 yılından itibaren azami öğrenim süresinin 12 yarı yıl olması gerektiği, dava konusu işlemin tesis edildiği 15.06.2017 tarihi itibariyle henüz azami öğrenim süresini tamamlamayan davacının azami öğretim süresini doldurduğundan bahisle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; davacının, 2547 sayılı Kanunun geçici 67. maddesi ve 44/c maddesi ile getirilen yasal düzenlemelerin yürürlüğe girdiği 2014 yılı itibarıyla yüksek lisans eğitimine devam ettiği, Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 7/1 maddesi uyarınca tezli yüksek lisans programının azami öğrenim süresinin altı yarı yıl olduğu, 2547 sayılı Kanunun geçici 67. maddesinin yürürlüğe girdiği 2014 yılından itibaren altı yarı yıl azami öğrenim süresi olması gereken ve 2547 sayılı Kanun'un 50/d maddesi kapsamında 1 yıl süre ile araştırma görevlisi olarak atandığı 13.04.2017 tarihi itibarıyla, henüz azami öğrenim süresini tamamlamayan davacının, azami öğretim süresini doldurduğundan bahisle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık, İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacının, azami öğrenim süresini doldurmasına karşın, 2547 sayılı Kanunun geçici 67. maddesinden yararlanarak, öğrencilik statüsünün devam ettiği, araştırma görevliliğine atamaya ilişkin 2547 sayılı Kanunun geçici 67. maddesinde hüküm bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Hukuka aykırı olduğu anlaşılan Bölge Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde, 10.09.2012 tarihi itibarıyla yüksek lisans eğitimine başlayan davacının, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü adına 28.12.2016 tarihinde ilan edilen araştırma görevliliği kadrosuna başvuruda bulunduğu, yapılan sınavda başarılı olması üzerine 14.04.2017 Olur tarihli Rektörlük işlemi ile 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesi kapsamında araştırma görevliliği kadrosuna atandığı, azami öğrenim süresini aşmasına karşın, sehven atama yapıldığının anlaşılması sonrası, Rektörlüğün 15.06.2017 Olur tarihli işlemi ile ataması iptal edilerek, kadro ile ilişiğinin kesilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 44. maddesinin (c) fıkrasında 19.11.2014 tarih ve 6569 sayılı Kanun'un 28. maddesiyle yapılan değişiklik ile, ''Öğrenciler, bir yıl süreli yabancı dil hazırlık sınıfı hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın öğrenim süresi iki yıl olan önlisans programlarını azami dört yıl, öğrenim süresi dört yıl olan lisans programlarını azami yedi yıl, öğrenim süresi beş yıl olan lisans programlarını azami sekiz yıl, öğrenim süresi altı yıl olan lisans programlarını azami dokuz yıl içinde tamamlamak zorundadırlar. Hazırlık eğitim süresi azami iki yıldır. Azami süreler içinde katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilmez. Ancak üniversite yetkili kurullarının kararı ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile dört yıl üst üste katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilebilir. Yatay geçiş ve çift ana dal eğitiminin usul ve esasları ile azami öğrenim süreleri, lisansüstü eğitim usul ve esasları ile öğrenim süreleri Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir." düzenlemesine, 6569 sayılı Kanun'un 32. maddesi ile 2547 sayılı Kanun'a eklenen geçici 67. madde ile; ''Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz.'' düzenlemesine yer verilmiştir.
Aynı Kanun’un "Lisansüstü Öğretim" başlığını taşıyan 50. maddesinin d fıkrasında; lisans üstü öğretim yapan öğrencilerin, kendilerine tahsis edilebilecek burslardan yararlanabilecekleri gibi, her defasında bir yıl için olmak üzere araştırma görevlisi kadrosuna da atanabilecekleri kuralı yer almıştır.
20.04.2016 gün ve 29690 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 7. maddesinin 1. fıkrasında, "Tezli yüksek lisans programının süresi bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın dört yarıyıl olup, program en çok altı yarıyılda tamamlanır." kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararının 1. maddesinde; 06.02.2013 tarih ve 28551 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim Yönetmeliği'nde tanımlanan azami öğrenim süresini dolduran ancak 2016-2017 güz yarıyılından itibaren azami öğrenim süresi yeniden başlayan öğrencilerin 2547 sayılı Kanun'un 50/d veya 33/a maddesi uyarınca ilan edilen araştırma görevlisi kadrolarına başvuramamalarına karar verilmiştir. Bu maddenin de dava konusu olduğu, Dairemizin 10.02.2021 tarih ve E:2017/2757, K:2021/746 sayılı kararında; maddenin 2547 sayılı Kanun'un 50/d maddesi kapsamında ilan edilen araştırma görevliliği kadrosuna ilişkin kısmı yönünden, kadronun ihdas amacı dikkate alınarak, kaynakların etkin ve verimli şekilde kullanılması amacı taşıdığı anlaşıldığından, hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Öte yandan; 26.11.2014 gün ve 29187 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6569 sayılı Kanun'un 32. maddesi ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na eklenen geçici 67. maddesinde yer alan "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz." hükmünün, halen ÖYP, 50/d, 2547 sayılı Kanun'un 35. maddesi kapsamındaki araştırma görevlisi kadrolarında bulunanların lisansüstü eğitim sürelerinin hesaplanmasında uygulanmamasına ilişkin 29.07.2015 tarihli Yükseköğretim Yürütme Kurulu kararının iptali istemiyle açılan davada, Dairemizce verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin karara karşı yapılan itiraz üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 26.4.2017 gün ve Yd İtiraz No:2017/231 sayılı kararıyla; 2547 sayılı geçici 67. maddesinde, düzenlemenin yürürlüğe girdiği 26.11.2014 tarihinde yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan tüm öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim sürelerinin dikkate alınmayacağının öngörüldüğü, bu tarihte araştırma görevlisi olan ya da olmayan öğrenciler arasında herhangi bir ayrıma gidilmediği gibi söz konusu hükmün araştırma görevlilerine uygulanmamasına yönelik bir istisnanın da Kanunda yer almaması nedeniyle, kararın üst norm olan 2547 sayılı Kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle itirazın kabulü ile yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne karar verilmiştir. Aynı gerekçelerle Dairemizin 14.03.2019 gün ve E:2015/11995, K:2019/1879 sayılı kararıyla Yükseköğretim Yürütme Kurulu kararının iptaline karar verilmiştir.
Bu çerçevede; davacının yüksek lisans azami öğrenim süresinin hesaplanmasında geçici 67. maddeden yararlanarak, yüksek lisans öğrenciliğinin devam etmesi ile azami öğrenim süresi içerisinde yüksek lisans eğitimini tamamlayamaması sonrası, 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesi kapsamında araştırma görevliliğine yapılan atamasının, kadronun ihdas amacı dikkate alınarak, farklı değerlendirilmesi gerektiği açıktır.
Bununla birlikte; Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu'nun 22/12/1973 gün ve E:1968/8, K:1973/14 sayılı kararı ile, idarenin yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı ve hilesi hallerinde süre aranmaksızın kanunsuz terfi veya intibaka dayalı ödediği meblağını her zaman geri alabileceği; belirtilen istisnalar dışında kalan hatalı ödemelerin geri alınmasının, hatalı ödemenin ilk yapıldığı tarihten başlamak üzere idari dava açma süresi içinde mümkün olduğu, bu süre geçtikten sonra geri alınamayacağı karara bağlanmıştır. Anılan karar, her ne kadar hatalı terfi ve intibaktan doğan ödemelerin geri alınmasına ilişkin ise de, bu karar ile idari işlemlerin geriye alınmasında uyulması gereken temel ilkeler ortaya konulmuş bulunduğundan, anılan ilkelerin benzer hatalı işlemlerin idarece geri alınmasında da dikkate alınması gerekmektedir.
Bu bakımdan; ilgililerin gerçeğe aykırı beyanı veya hilesi nedeniyle veya idarenin açıkça hataya düşerek tesis ettiği idari işlemlerin, bu kişiler lehine hak doğurması mümkün bulunmadığı gibi nitelikleri itibarıyla istikrar yaratmaları da mümkün değildir. Zira kazanılmış hak, objektif bir hukuk kuralının kişilere uygulanmasıyla objektif ve genel hukuki durumun kişisel bir işlemle özel hukuki duruma dönüşmesidir. Bu nedenle davalı idare tarafından açık hataya bağlı olarak tesis edilen işlemlerin her zaman geri alınabilmesi mümkündür.
Bu bağlamda; 10.09.2012 tarihinde Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde yüksek lisans eğitimine başlayan ve azami öğrenim süresi içerisinde yüksek lisans eğitimini tamamlayamayan davacının, 50/d kadrosunun ihdas amacı dikkate alınarak, Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun … gün ve … sayılı kararının 1. maddesi uyarınca 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesi kapsamında araştırma görevliliği kadrosuna atanmasının mümkün olmamasına karşın, açık hataya dayalı olarak, araştırma görevliliği kadrosuna atandığı anlaşıldığından, araştırma görevliliğine yapılan atamasının iptal edilerek, kadro ile ilişiğinin kesilmesine ilişkin dava konusu işlemin yukarıda aktarılan Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu kararı gereği hukuka uygun olduğu, aksi yöndeki Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 14/09/2022 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.