Esas No: 2018/5738
Karar No: 2022/4743
Karar Tarihi: 14.09.2022
Danıştay 8. Daire 2018/5738 Esas 2022/4743 Karar Sayılı İlamı
Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2018/5738 E. , 2022/4743 K."İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/5738
Karar No : 2022/4743
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Madencilik Ltd. Şti.
VEKİLLERİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Manisa İli, Gölmarmara İlçesi, … Mahallesi'nde yer alan … sayılı parselde kayıtlı taşınmazın maliki davacı şirket tarafından, ilgili taşınmazın orman vasfında olması ve orman sınırı içinde bulunduğundan bahisle üzerinde güneş enerji santrali ve bu amaçla mevzi imar plânı yapılamayacağına dair davalı idarenin Gölmarmara Belediye Başkanlığı'na hitaben tesis ettiği … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda mahkemelerince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporlarında özetle; dava konusu taşınmazın ilgili alan Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nca orman olarak değerlendirilmişse de VI. veya VII. sınıf arazi niteliğinde olduğu ve hiç kullanılmadan uzun süre kullanılsa da egemen yarı kurak iklim rejimi altında tekrar ormana dönüşmesinin mümkün olmamasının yanı sıra, çevresel etkilerin ihmal edilebilir düzeyde olduğu; ornitolog tarafından yapılan incelemede ise ilgili alanda kurulacak tesisin leylek göçüne, biyoçeşitliliğe ve ekosisteme engel olmayacağı tespitlerine yer verildiğinden, davacı şirkete ait Manisa İli, Gölmarmara İlçesi, …Mahallesi'nde yer alan … sayılı parselde kayıtlı davacı şirkete ait taşınmazın, 6831 sayılı Kanun uyarınca ormanlık alan sayılamayacağı ve güneş enerji santrali kurulmasında çevre yönünden sakınca bulunmadığı yönündeki tespitler de göz önüne alınarak, orman vasfında olduğundan ve ormanlık alan içinde bulunduğundan bahisle güneş enerji santrali kurulmasının ve bu amaçla mevzi imar plânı yapılmasının uygun olmadığına dair dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, idari yargının, kesinleşen orman kadastrosu sınırları içinde bulunan bir yerin orman niteliğinde olup olmadığı konusunuda karar yetkisinin bulunmadığı, Anayasa ile güvence altına alınmış olan ormanların, imar uygulamasına tabi tutulmasının mümkün olmadığı, dava konusu işlemin görüş bildirme mahiyetinde olduğunu, kesin ve yürütülebilir olmadığını, dava konusu taşınmazın kesinleşen orman kadastrosu sınırları içinde bulunduğundan güneş enerji santrali yapımı aşamasında 6831 sayılı Yasanın 16 ve 17.maddeleri gereği idarelerinden izin alınması gerektiği ileri sürülerek ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ :Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Manisa ili, Gölmarmara ilçesi, … Mahallesi'nde yer alan …sayılı parselde kayıtlı taşınmazın davacının özel mülkiyetinde olduğu, anılan taşınmaz ve civarında davalı idare tarafından yapılan değerlendirmeler sonucu hazırlanan ve 24/02/2014 tarihinde 166 nolu orman kadastro komisyonu tarafından ilân edilen ve itiraz edilmeden kesinleşen kadastro plânında taşınmazın ormanlık alanda bırakıldığı, ilgili alanda güneş enerji santrali kurulması için davacı tarafından Gölmarmara Belediye Başkanlığı’na müracaat edildiği ve mevzi imar plânı yapılması talebinde bulunulduğu, bu talep uyarınca Gölmarmara Belediye Başkanlığı’nın … tarih ve …sayılı yazısıyla konu hakkında davalı idareden bilgi ve görüş sorulduğu, davalı idare tarafından yapılan inceleme sonucu hazırlanan 19/02/2016 tarihli inceleme raporunda taşınmazın ormanlık alan sınırları içerisinde kaldığı tespitlerine yer verildiği, bu tespit doğrultusunda davalı idare tarafından ilgili alanın ormanlık alan vasfında olduğu ve ormanlık alan sınırı içinde kaldığından bahisle güneş enerji santrali kurulması amacıyla mevzi imar plânı yapılamayacağına dair … tarih ve … sayılı dava konusu işlemin tesis edilmesi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın "Ormanların korunması ve geliştirilmesi" başlıklı 169. maddesinde, "Devlet, ormanların korunması ve sahalarının genişletilmesi için gerekli kanunları koyar ve tedbirleri alır. Yanan ormanların yerinde yeni orman yetiştirilir, bu yerlerde başka çeşit tarım ve hayvancılık yapılamaz. Bütün ormanların gözetimi Devlete aittir. Devlet ormanlarının mülkiyeti devrolunamaz. Devlet ormanları kanuna göre, Devletçe yönetilir ve işletilir. Bu ormanlar zamanaşımı ile mülk edinilemez ve kamu yararı dışında irtifak hakkına konu olamaz.
" hükmüne yer verilmiştir.
Orman Kanunu'nun 11. maddesinde, "Orman kadastro komisyonlarınca alınan kararlara ilişkin düzenlenen tutanak ve haritalar askı suretiyle otuz gün süre ile ilan edilir. Bu ilan ilgililere şahsen yapılan tebliğ hükmündedir. Tutanak ve haritalara karşı itirazı olanlar; askı tarihinden itibaren otuz gün içinde kadastro mahkemelerinde, kadastro mahkemesi olmayan yerlerde kadastro davalarına bakmakla görevli mahkemelerde dava açabilirler. İlan süresi geçtikten sonra, dava açılmayan kararlara ilişkin düzenlenen tutanak ve haritalar kesinleşir. Orman kadastro komisyonlarınca düzenlenen tutanak ve haritaların kesinleştiği tarihten itibaren on yıl geçtikten sonra, kadastrodan önceki hukuki sebeplere dayanarak Hazine hariç itiraz olunamaz ve dava açılamaz" hükmü,
17. maddesinin 3. fıkrasında ise "Savunma, ulaşım, enerji, haberleşme, su, atık su, petrol, doğalgaz, altyapı, katı atık bertaraf ve düzenli depolama tesislerinin; baraj, gölet, sokak hayvanları bakımevi ve mezarlıkların; Devlete ait sağlık, eğitim, adli hizmet ve spor tesisleri ile ceza infaz kurumlarının ve bunlarla ilgili her türlü yer ve binanın Devlet ormanları üzerinde bulunması veya yapılmasında kamu yararı ve zaruret olması halinde, gerçek ve tüzel kişilere bedeli mukabilinde Çevre ve Orman Bakanlığınca izin verilebilir. Devletçe yapılan ve/veya işletilenlerden bedel alınmaz. Bu izin süresi kırkdokuz yılı geçemez. Bu alanlarda Devletçe yapılanların dışındaki her türlü bina ve tesisler iznin sona ermesi halinde eksiksiz ve bedelsiz olarak Orman Genel Müdürlüğünün tasarrufuna geçer. Söz konusu tesisler Orman Genel Müdürlüğü veya Çevre ve Orman Bakanlığı ihtiyacında kullanılabilir veya kiraya verilmek suretiyle değerlendirilebilir. İzin amaç ve şartlarına uygun olarak faaliyet gösteren hak sahiplerinin izin süreleri; yer, bina ve tesislerin rayiç değeri üzerinden belirlenecek yıllık bedelle doksandokuz yıla kadar uzatılabilir. Bu durumda devir işlemleri uzatma süresi sonunda yapılır. Verilen izinler amaç dışında kullanılamaz." hükmü bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Ormanların gözetimi Devlete ait olup, sahaların korunması ve genişletilmesi için devlet tarafından tedbirlerin alınacağı ve orman alanlarının Devletçe yönetilip, işletilebileceği yine ormanlarının mülkiyetinin devrolunamayacağı, hususları yasal düzenlemelerle güvence altına alınmıştır. Orman alanında enerji tesislerinin kurulabilmesi için kamu yararı ve zaruret olması halinde, gerçek ve tüzel kişilere bedeli mukabilinde Orman Kanunun 17. maddesinin 3. fıkrası çerçevesinde izin verilebileceği de düzenlenmiştir.
Dava konusu uyuşmazlıkta, davacının Manisa ili, Gölmarmara ilçesi, … Mahallesi'nde yer alan … sayılı parselde kurulması planlanan güneş enerji santralinin orman alanında yer alması nedeniyle alanda saha tahsis talebine yönelik müracaatının, yürürlükteki mevzuata tabi olacağı bu nedenle Orman Genel Müdürlüğünce yapılacak incelemede gerekli şartların oluşup oluşmadığınını tespit edilmesi gerektiği idarece gerekli incelemeler yapılarak işlem tesis edilebileceği açıktır. Ancak davacı tarafından ,dava konusu parselin 166 nolu Orman Kadastro Komisyon Başkanlığınca 2014 yılında yapılan kadastro çalışmalarında devlet ormanı olarak tespit edilmesine rağmen, dava konusu taşınmazın orman alanı olmadığı, taşlı tarla ve tarım arazisi olduğu iddia edilerek taşınmaz üzerinde mevzii imar planı yapılarak taşınmazdan yararlanılmasının istenildiği anlaşılmaktadır.
İdare mahkemesince taşınmazın vasfının değerlendirilmiş ise de; 6831 sayılı Kanun'un 11. maddesi kapsamındaki değerlendirmelerin adli yargı yerinin görev alanında bulunduğu; idare mahkemelerince bu hususun incelenemeyeceği de açıktır.
Devlet ormanı olarak tespit edilen dava konusu taşınmaza dair Orman Genel Müdürlüğünce tesis edilen güneş enerji santrali kurulması amacıyla mevzi imar plânı yapılamayacağına dair dava konusu işlemde hukuka aykırılık, aksi yönde tesis edilen İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu Bölge Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 14/09/2022 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.