Danıştay 13. Daire 2022/3491 Esas 2022/3114 Karar Sayılı İlamı

Abaküs Yazılım
13. Daire
Esas No: 2022/3491
Karar No: 2022/3114
Karar Tarihi: 14.09.2022

Danıştay 13. Daire 2022/3491 Esas 2022/3114 Karar Sayılı İlamı

Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2022/3491 E.  ,  2022/3114 K.

    "İçtihat Metni"

    T.C.
    D A N I Ş T A Y
    ONÜÇÜNCÜ DAİRE
    Esas No:2022/3491
    Karar No:2022/3114

    TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
    VEKİLİ : Av. ...
    KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Genel Müdürlüğü
    VEKİLİ : Av. ...
    MÜDAHİLLER (DAVALI YANINDA): 1- ... İnşaat Taahhüt Elektromekanik Sanayi Ticaret A.Ş.
    2- ... Proje İnşaat Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş.
    VEKİLİ : Av. ...

    İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

    YARGILAMA SÜRECİ :
    Dava konusu istem: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nce 28/01/2022 tarihinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 21. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında pazarlık usulü ile gerçekleştirilen ... ihale kayıt numaralı ''Pusat Özen Barajından 4 Eylül Barajına Derivasyon'' ihalesinin iptali istenilmiştir.
    İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; ihale onay belgesinde, isteklilerden teklif edilen bedelin %80'i oranında ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyim belgesi istenileceğinin belirtildiği, Mahkemelerinin 09/06/2022 tarihli ara kararı ile davacı şirketten, ihale konusu iş veya benzer işlere ait iş deneyim belgesinin bulunup bulunmadığı ile şu ana kadar kamuya veya özel sektöre yaptığı veya taahhüt ettiği iş veya işlerin bulunup bulunmadığı hususlarının sorularak, ihale konusu alanda faaliyet gösterdiğini tevsik edecek bilgi ve belgeler ile şirket ana sözleşmesinin aslına uygun bir örneğinin dosyaya sunulmasının istenildiği, davacı şirket tarafından ara kararına verilen cevabi yazı ve eklerinde; yapım işinin faaliyetleri arasında olduğu belirtilerek birtakım iş deneyim belgelerinin sunulduğunun görüldüğü; bu durumda, 26/08/2013 tarihinde kurulan, sermayesi 100.000,00-TL olan ve ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin hiçbir iş deneyim belgesi ve faaliyeti bulunmayan, dolayısıyla söz konusu ihaleye katılma yeterliği bulunmayan davacı şirketin, sırf faaliyet alanları arasında "yapım" bulunduğundan bahisle menfaatinin ihlâl edildiğinden söz edilemeyeceği, dolayısıyla bakılan davayı açma ehliyetinin bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
    Belirtilen gerekçelerle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiştir.

    TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, mahkemece dava açma ehliyeti için dava konusu ihalede istenilen nitelik ve büyüklükteki iş deneyim belgesinin arandığı, ehliyet konusunun idare tarafından belirlenen ihaleye katılma şartları çerçevesinde değerlendirilemeyeceği, kendilerinin yapım işi alanında taahhütte bulunan faal bir şirket olduğu, dolayısıyla dava açma ehliyetinin bulunduğu ileri sürülmektedir.

    KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacı şirketin dava konusu iş veya benzer işlere ilişkin hiçbir iş deneyim belgesi ve faaliyetinin bulunmadığı, firmanın teknik ve mali yeterlikleri göz önünde bulundurulduğunda ihale konusu işe benzer iş deneyimi bulunan bir firma ile iş ortaklığı kurmak suretiyle ihaleye katılma imkânının da bulunmadığı; davalı yanında müdahiller tarafından, davacının ihaleye katılmak için teknik ve mali yeterliğinin ve dava açma ehliyetinin bulunmadığı, temyize konu mahkeme kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

    DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

    TÜRK MİLLETİ ADINA
    Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

    İNCELEME VE GEREKÇE:
    USUL YÖNÜNDEN:
    MADDİ OLAY :
    Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nce 28/01/2022 tarihinde 4734 sayılı Kanun'un 21. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında pazarlık usulü ile ... ihale kayıt numaralı ''Pusat Özen Barajından 4 Eylül Barajına Derivasyon'' ihalesi gerçekleştirilmiş, anılan ihalenin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

    İLGİLİ MEVZUAT:
    Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü" başlıklı 11. maddesinde, Anayasa hükümlerinin, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kuralları olduğu; "Hak arama hürriyeti" başlıklı 36. maddesinde, herkesin, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğu belirtilmiştir.
    2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde, iptal davaları, idari işlemler hakkında menfaatleri ihlâl edilenler tarafından, tam yargı davaları ise idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan davalar olarak tanımlanmış; 14. maddesinin 3/c bendinde, dava dilekçelerinin, diğer ilk inceleme konuları yanında ehliyet yönünden de inceleneceği belirtilmiş; aynı Kanun'un 15. maddesinin 1/b bendinde ise, 14. maddenin 3/c, 3/d ve 3/e bentlerinde yazılı hâllerde davanın reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.
    4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun "Temel İlkeler" "başlıklı 5. maddesinde, idarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu kurala bağlanmıştır.

    HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
    2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1/a fıkrasında, iptal davaları, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır.
    Yargı kararlarında ve doktrinde "menfaat" kavramının davacı ile iptalini istediği idarî işlem arasındaki bağı, ilgiyi ifade ettiği belirtilmekte ve idarî işlem ile dava açan kişi arasında meşrû, güncel ve ciddî bir alâka söz konusu ise, davada menfaat bağının bulunduğu kabul edilmektedir. İptal davalarında davacı olabilmek için subjektif bir hakkın ihlâl edilmesi şartı aranmamakta, dava hakkına sahip olabilmek için menfaat ihlâli, bazen bir alâkanın varlığı yeterli sayılabilmektedir.
    İptal davasının gerek anılan maddede, gerekse içtihat ve doktrinde belirlenen hukukî nitelikleri göz önüne alındığında, idare hukuku alanında tek taraflı irade açıklamasıyla kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tesis edilen idarî işlemlerin, bu idarî işlemle meşru, kişisel ve güncel bir menfaat alâkası kurabilenler tarafından iptal davasına konu edilebileceğinin kabulü gerekmektedir.
    Kişisel, meşrû ve güncel bir menfaat alâkasının varlığı, davanın niteliğine ve özelliğine göre idarî yargı yerlerince belirlenmekte, davacının idarî işlemle ciddî, makûl, maddî ve manevî bir alâkasının bulunduğunun anlaşılması, dava açma ehliyeti için yeterli sayılmaktadır. İptal davaları idarî işlemlerin hukuka uygun olup olmadığının denetlenmesine, hukukun üstünlüğünün sağlanmasına, böylece de idarenin hukuka bağlılığının ve sonuçta hukuk devleti ilkesinin gerçekleştirilebilmesine imkân sağladığından, bu davalarda menfaat alâkasının bu amaç doğrultusunda yorumlanması gerekmektedir.
    Dosyanın incelenmesinden, Mahkemenin 09/06/2022 tarihli ara kararıyla davacı şirketten, ihale konusu iş veya benzer işlere ait iş deneyim belgelerinin, dava tarihine kadar kamuya veya özel sektöre yaptığı veya taahhüt ettiği iş veya işlere ilişkin bilgi ve belgelerin istenildiği, davacı şirket tarafından ara kararına verilen cevap dilekçesi ekinde Ümraniye Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü tarafından davacı şirket adına düzenlenen 02/05/2017 tarih ve "Mehmet Akif Mahallesi Muhtarlık ve Bilgi Evi Yapım İşi" konulu 426.698,15-TL tutarlı iş deneyim belgesinin, İçişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen 03/03/2017 tarih ve "Hereke Kışladüzü İmam Hatip Ortaokulu İkmal İnşaatı Yapım İşi" konulu 2.332.198,39-TL tutarındaki iş deneyim belgesinin ve Antalya Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından düzenlenen 27/02/2019 tarih ve "Finike Barbaros Hayrettin Koyu Düzenlemesi (Kadınlar Plajı) Yapımı" konulu 5.024.463,02-TL tutarındaki iş deneyim belgesinin sunulduğu görülmektedir.
    Bu itibarla, ihale konusu işin 4734 sayılı Kanun'un 4. maddesinde tanımlandığı üzere bir yapım işi olduğu, bu kapsamda davacı şirketin yapım işleri alanında faaliyette bulunduğu ve yapım işi alanında iş deneyim belgesine sahip olduğu dikkate alındığında, uyuşmazlığa konu yapım işi ihalesi ile meşru, güncel ve makûl menfaat alâkasının olduğu sonucuna varılmış olup dava açma ehliyetinin bulunduğu anlaşıldığından, davanın ehliyet yönünden reddine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında usul kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.

    KARAR SONUCU :
    Açıklanan nedenlerle;
    1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
    2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
    3. Kullanılmayan ... -TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
    4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
    5. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 14/09/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

    Hemen Ara