Danıştay 13. Daire 2016/4410 Esas 2022/3219 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/4410
Karar No:2022/3219

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kaymakamlığı …-…
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … İnşaat Madencilik Denizcilik Nakliyat
Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Mersin ili, Silifke ilçesi, … Beldesi, … Mahallesinde Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan 105.000 m2 yüzölçümlü ...Balıkçı Barınağının 2.125 m2'sinin konveyör yükleme bandı ve gemi yanaşma yeri olarak kullanılmak üzere kiralayan davacı tarafından, kira süresinin bitmesi nedeniyle kiralamasının uzatılması için yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; her ne kadar, … Balıkçı Barınağının 2.125 m2'sinin sözleşme süresinin bitiminden önce yeniden kiralanması talepli olarak yapılan başvuru, söz konusu alanın ticari amaçla kullanıldığı gerekçesiyle reddedilmiş ise de, Balıkçı Barınakları Yönetmeliği hükümlerine göre işletmecilerin Bakanlığın belirlemiş olduğu ücreti tahsil etme yetkisiyle donatıldığı, başka bir anlatımla işletme sahibinin balıkçı barınağını kâr elde etme amacıyla işleteceği hususları birlikte değerlendirildiğinde, balıkçı barınağının ticari amaçla kullanıldığından bahisle tesis edilen yeniden kiralama talebinin reddine ilişkin davalı idare işleminde hukuka uygunluk bulunmadığı, ayrıca, davalı idare tarafından dava konusu işlem ile, söz konusu barınak ile ilgili ön izin/kullanma izni talep edilmesi hâlinde Kıyı Yapı ve Tesislerinde Planlama ve Uygulama Sürecine İlişkin Tebliğ ile 2010/6 ve 2011/7 sayılı Milli Emlak Tebliğlerinde yer alan hükümler doğrultusunda öncelikle Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne müracaat edilmesi gerektiğine karar verilmiş ise de, Kıyı Yapı ve Tesislerinde Planlama ve Uygulama Sürecine İlişkin Tebliğin kapsam başlıklı 2. maddesinde, bu tebliğin yeni yapılacak yapı ve tesislere uygulanacağının belirtildiği, davacı şirketin ise, mevcut olan balıkçı barınağının yeniden kiralanması talepli olarak başvuruda bulunduğu dikkate alındığında, dava konusu işlemin bu yönüyle de hukuka uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, kira sözleşmesinin süresinin uzatılmasına ilişkin olarak yapılan başvurunun reddine dair dava konusu işlem ile ilgili takdir yetkilerinin olduğu, konuya ilişkin kira sözleşmesinde herhangi bir hüküm bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Mersin ili, Silifke ilçesi, … Beldesi, … Mahallesindeki Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan 105.000 m2 yüzölçümlü ... Balıkçı Barınağının 2.125 m²'si 03/08/2011 ile 02/08/2014 tarihleri arasında kullanılmak üzere üç yıl süre ile davacıya kiralanmış, davacı tarafından sözleşme süresinin bitmesinden önce balıkçı barınağının yeniden kiralanması talepli olarak 30/04/2014 tarihli dilekçeyle davalı idareye başvurulmuş, Bakanlığın … tarih ve … sayılı görüş yazısına uygun olarak söz konusu balıkçı barınağının ticari amaçla kullanıldığından bahisle kiralama talebinin uygun görülmediği ayrıca bu alan için ön izin/kullanma izni talep edilmesi hâlinde Kıyı Yapı ve Tesislerinde Planlama ve Uygulama Sürecine İlişkin Tebliğ ile 2010/6 ve 2011/7 sayılı Milli Emlak Tebliğlerinde yer alan hükümler doğrultusunda öncelikle Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne müracaat edilmesi gerektiğine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin tesis edilmesi üzerine bu işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan hâliyle 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunun'un 17. maddesinin 2. fıkrasında, "Balıkçı barınakları ve bunlara ait üst yapı tesislerinden faydalanma hakkı, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığının mütalaası alınarak Maliye ve Gümrük Bakanlığınca süresi on yıldan az olmamak üzere su ürünleri ile ilgili kooperatif veya kooperatif birliklerine 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın pazarlıkla kiraya verilir. İlan edilen 30 günlük süre içinde kooperatifler veya kooperatif birliklerinden talep vaki olmazsa 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu gereğince Maliye ve Gümrük Bakanlığınca gerçek veya tüzel kişilere ihale ile verilir.'' kuralı yer almıştır.
Balıkçı Barınakları Yönetmeliği'nin 8. maddesinin birinci fıkrasında, "Balıkçı barınakları sınırları, yüzölçümü, üst yapı tesislerinin gösterildiği vaziyet planıyla birlikte, Bakanlık ile Ulaştırma Bakanlığının olumlu görüşlerine dayanılarak, Maliye Bakanlığınca öncelikle balıkçı barınağının mülki idare sınırları içerisinde bulunan ve ortakları orada ikamet eden,en az on ikiaydan beri faaliyette bulunan, münhasıran su ürünleri ile iştigal eden ve otuz günlük ilan süresi içerisinde kiralamak için müracaat eden su ürünleri kooperatif veya kooperatif birliklerine, on yıldan az ve yirmi beş yıldan fazla olmamak üzere açık pazarlık usulüyle kiraya verilir.
" kuralına yer verilmiş; 12. fıkrasında ise, kira süresinin sona ermesiyle kiracının tüm haklarının sona ereceği ve yeniden yapılacak kiralamada eski kiracıya herhangi bir öncelik ve tercih hakkı tanınmayacağı, kira süresinin sonunda veya kira sözleşmesinin süresinden önce feshi halinde, kiracı tarafından hiç bir hak ve tazminat iddiasında bulunulmadan barınak ve üzerindeki tesislerin Hazineye teslim edileceği; aynı Yönetmeliğin 19. maddesinde balıkçı barınaklarının Bakanlığın olumlu görüşü alınmadan, hiçbir şekilde yat limanına dönüştürülemeyeceği ve başka amaçlarla kullanılamayacağı; ancak mendirekler, rıhtımlar, iskeleler, çekek yeri, ağ bakım yeri, idari bina, depo ve bunun gibi balıkçıların ihtiyacı dışındaki kısımların, Bakanlığın olumlu görüşüne ve belirleyeceği esaslara uygun olarak diğer amaçlarla kullanılmak üzere Maliye Bakanlığınca kiraya verilebileceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu 105.000 m2 yüzölçümlü ...Balıkçı Barınağının Yeşilovacık Beldesi Su Ürünleri Kooperatifi'ne 08/11/2005 tarihinde on yıllığına kiraya verildiği, bu alan içinde bulunan ve balıkçılar tarafından kullanılmayan 2.125 m2'lik kısmın ise Bakanlığın uygun görüşüyle 03/08/2011 ile 02/08/2014 tarihleri arasında konveyör yükleme bandı ve gemi yanaşma yeri olarak kullanılmak üzere 3 yıl süre ile davacıya kiralandığı, davacı tarafından sözleşme süresinin bitmesinden önce balıkçı barınağına ilişkin kira süresinin aynı şartlarda uzatılması için 30/04/2014 tarihli dilekçeyle davalı idareye başvurulduğu, ancak söz konusu balıkçı barınağının ticari amaçla kullanıldığından bahisle kiralama talebinin uygun görülmeyerek başvurunun reddedildiği anlaşılmaktadır.
Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan dava konusu 2.125 m2'lik alanın kiralanması ile ilgili olarak davalı idarenin takdir yetkisinin bulunduğu, Balıkçı Barınakları Yönetmeliği'nin 8. maddesinde de belirtildiği üzere kira sözleşmesinin sona ermesi sonrasında kiracının tüm haklarının sona ereceği ve eski kiracıya herhangi bir öncelik ve tercih hakkı tanınmayacağı dikkate alındığında, davacının talebinin ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde değerlendirilmesi suretiyle tesis edilen kira süresinin uzatılması yönündeki yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. Posta giderlerinden oluşan …-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ….-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
6. Davalı idare harçtan muaf olduğundan, 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13/J maddesi uyarınca temyiz başvurusunda tahsil edilmeyen toplam …-TL harcın davacıdan tahsil edilerek Hazine'ye irat kaydedilmesine, gereği için Mahkemece ilgili vergi dairesine müzekkere yazılmasına,
7. Posta giderleri avansından artan tutarların taraflara iadesine,
8. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
9. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 20/09/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.