Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/6946 Esas 2022/16589 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kayseri 6. Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili için açılan ilk davada saklı tutulan bölümün tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu Talas İlçesi, Harmanlı Mahallesi, 24 ada 481, 482, 483 ve 484 parsel sayılı taşınmazların davalı idare tarafından kamulaştırılmadığı halde fiilen bir kısmının yol ve park olarak kullanıldığını, bu nedenle dava konusu yerlerle ilgili olarak öncesinde Kayseri 6.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/258 Esas sayılı dosyasında dava açıldığını, dava konusu yerler için 91.421,54-TL bedele hükmedildiğinini, istinaf mahkemesi tarafından tazminat miktarının 153.699,00-TL olarak belirlendiğini, taleple bağlı kalınarak 100.000,00 TL üzerinden karar verildiğini, bakiye miktar için ise hakların saklı tutulduğunu ileri sürerek 53.699,00-TL kamulaştırmasız el atma tazminatının el atma tarihinden itibaren kanuni faizi ile birlikte davacıya ödenmesine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; Belediyeleri yönünden davanın hususmet nedeniyle reddi gerektiğini, dava konusu taşınmazla ilgili olarak Kayseri 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/258 Esas sayılı dosyası ile açılan davanın halen istinaf incelemesinde olup derdest olduğunu, derdestlik itirazında bulunduklarını, mahkemece alınan bilirkişi raporunda yapılan hesaplamaların kabulünün mümkün olmadığını, dava konusu taşınmaza belediyeleri tarafından hiçbir fiili müdahalede bulunulmadığını ileri sürerek davanın öncelikle husumetten, aksi takdirde esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulü ile taşınmaz bedelinin ilk dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; mahkemece keşif yapılarak davaya konu taşınmazlara el atılan alanların ek dava tarihindeki değeri belirlendiğini ve davacı tarafından bu bedel üzerinden dava değerinin ıslah edildiğini ve mahkemece ıslah edilen bu bedel doğrultusunda karar verildiğini, açılan davanın ek dava niteliğinde olduğunu, bu sebeple Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2017/29852 Esas, 2018/8447 Karar sayılı ilamı yine aynı Dairenin 2019/10510 Esas, 2020/9128 Karar sayılı ilamında kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarında taşınmazın değerinin ilk dava tarihindeki değer üzerinden hesaplanması gerektiğinin açıkça vurgulandığını, buna rağmen aksine hüküm kurulmasının usul ve yerleşik içtihatlara aykırılık teşkil ettiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davanın kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili için açılan ilk davada saklı tutulan bölümün tahsili istemine ilişkin olduğunu, Kayseri 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/258 Esas, 2018/132 Karar sayılı dosyasında davalı belediyenin el attığı yerlerin toplam tazminat miktarının 91.421,54-TL bulunduğunu; ancak anılan dosyada dava değerinin ıslah ile 100.000,00-TL yükseltildiğini, bu miktar üzerinden davanın kısmen kabulüne karar verildiğini, kararın istinaf edilmesi üzerine istinaf incelemesini yapmış olan Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesinin 04/12/2018 tarihli ve 2018/1913 Esas, 2018/2885 Karar sayılı ilamı ile 153.699,00 TL bedel belirlendiğini taleple bağlı kalınarak 100.000,00 TL üzerinden düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulduğunu, bu kararın Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 18/06/2020 tarihli ve 2019/2275 Esas, 2020/5753 Karar sayılı ilamı ile onandığı, eldeki dava ek dava olduğundan ve ilk davada hükmedilmeyen tazminat bedeli olan 53.699,00 TL’nin ilk dava tarihinden itibaren yasal faizi ile tahsiline karar verilmesi gerektiğinden, davalı vekilinin istinaf başvurusunun bu bakımdan kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... vefat ettiğinden mirasçılarının vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı mirasçıları vekili temyiz dilekçesinde; eldeki davanın ek dava olduğunu, davanın ek dava olması sebebiyle keşif yapılıp, bilirkişi raporu aldırıldığını, bilirkişilerce mahkemeye sunulan bilirkişi raporunda tazminat bedelinin 269.911,21 TL olarak hesaplandığını, fazlaya ilişkin haklarını saklı tuttuklarından asıl davada hükmedilen 100.000,00 TL mahsup edildikten sonra fark 169.011,21 TL üzerinden bedele hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ek davada hükmedilen kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat bedeline ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. 6100 sayılı Kanun’un “Kısmi Dava” kenar başlıklı 109 uncu maddesinin birinci fıkrası şöyledir;
“Talep konusunun niteliği itibarıyla bölünebilir olduğu durumlarda, sadece bir kısmı da dava yoluyla ileri sürülebilir.”

3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Dava konusu Talas İlçesi İli, Harmanlı Mahallesi 24 ada 481, 482, 483 ve 484 parsel sayılı taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesine ilişkin ilk derece mahkemesinden verilen karara karşı yapılan istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile taraflar arasında görülüp kesinleşen önceki davada tespit edilen bedel esas alınmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmek suretiyle düzeltilerek 6100 sayılı Kanun’un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi uyarınca düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usûl ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,Davacılardan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,22.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.