Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 2021/2148 Esas 2022/634 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı vekili, müvekkilinin miras bırakanı olan kişinin ölüm tarihi itibariyle terekenin borca batık olduğunu belirterek terekenin borca batık olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkeme, davanın kabulüne karar vermiştir. Davalılar temyiz etmiştir. Yargıtay kararında, Türk Medeni Kanunu'nun 605/2. maddesi gereğince açılan mirasın hükmen reddi davasında, ölüm tarihinde miras bırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır. Bu maddeye dayanan talepler süreye tabi olmaz ve mirasçıların iyi niyetli ya da kötü niyetli olmalarının bir önemi bulunmaz. Mirasbırakanın ödemeden aczi ölüm tarihine göre belirlenir. Ölüm tarihi itibariyle, mirasbırakanın tüm malvarlığı terekenin aktifini, tüm borçları ise terekenin pasifini oluşturur. Terekenin pasifinin aktifinden fazla olması; terekenin ödemeden aczini ve dolayısıyla da terekenin borca batık olduğunu gösterir. Ancak, tereke borca batık olmasına rağmen Türk Medeni Kanununun 610/2. maddesinde açıklandığı şekilde tereke işlemlerine karışan, tereke mallarını gizleyen veya kendine maleden mirasçı, mirası reddedemez. Ayrıca Türk Medeni Kanununun Velayet Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Tüzüğün 39/2. fıkrası gereğince mirasın reddi yetkisini içeren özel vekaletname sunulması da zorunludur. Kararda yer alan kanun maddeleri şunlardır: TMK. 605/2 madde, TMK. 610/2 madde, Türk Medeni Kanununun Velayet Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Tüzüğün 39/2. fıkrası,

7. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
...


Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 29.01.2013 gününde verilen dilekçe ile mirasın hükmen reddi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 11.02.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... vekili ve davalı SGK vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

1.DAVA
1.1.Davacı vekili, müvekkilinin miras bırakanı ...’nun 15.04.2012 tarihinde vefat ettiğini belirterek terekenin borca batık olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
2.CEVAP
2.1.Davalılar vekilleri, davanın reddini savunmuşlardır.
3. MAHKEME KARARI
3.1.Mahkeme, davanın kabulüne karar vermiştir.
4. TEMYİZ
4.1.Hükmü, davalı ... vekili ve davalı ... vekili temyiz etmiştir.
4.2.TEMYİZ NEDENLERİ
4.2.1.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde, mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin hüküm kurmaya yeterli olmadığını, davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabul edilmiş olmasının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek hükmün bozulmasını istemiştir.
4.2.2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde, davanın hak düşürücü sürenin geçmiş olması nedeniyle reddedilmesi gerektiğini, 6183 sayılı Kanunun 30. maddesi gereğince mirası reddin amme alacakları açısından hüküm ifade etmeyeceğini, terekenin titizlikle araştırılması gerektiğini belirterek hükmün bozulmasını istemiştir.

5.YARGITAY KARARI

5.1.Dava, terekenin borca batık olduğunun tespiti hukuksal nedenine dayalı olarak TMK'nun 605/2. maddesi gereğince açılan mirasın hükmen reddi davasıdır.
5.2.Türk Medeni Kanunu'nun 605/2. maddesi gereğince açılan mirasın hükmen reddi davasında, ölüm tarihinde miras bırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır (TMK. 605/2 madde). Bu maddeye dayanan talepler süreye tabi olmayıp, mirasçıların iyi niyetli ya da kötü niyetli olmalarının bir önemi bulunmamaktadır. Mirasbırakanın ödemeden aczi ölüm tarihine göre belirlenir. Ölüm tarihi itibariyle, mirasbırakanın tüm malvarlığı terekenin aktifini, tüm borçları ise terekenin pasifini oluşturur. Terekenin pasifinin aktifinden fazla olması; terekenin ödemeden aczini ve dolayısıyla da terekenin borca batık olduğunu gösterir. Ancak, tereke borca batık olmasına rağmen Türk Medeni Kanununun 610/2. maddesinde açıklandığı şekilde tereke işlemlerine karışan, tereke mallarını gizleyen veya kendine maleden mirasçı, mirası reddedemez. Ayrıca Türk Medeni Kanununun Velayet Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Tüzüğün 39/2. fıkrası gereğince mirasın reddi yetkisini içeren özel vekaletname sunulması da zorunludur.
5.3.Miras bırakanın ölümü ile, tereke bütün aktif ve pasifi ile mirasçılarına geçer. Miras bırakanın vergi, prim vb. borçları da terekenin pasifi içerisinde olup terekeye dahildir. Davalı ... Dairesinin alacağı, miras bırakanın hissedarı olduğu ... Petrol Ürünleri Ltd. Şti.'nin vergi borcundan kaynaklanmaktadır. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanunun 22.07.1998 tarihli 4369 sayılı Kanunla değişik 35. maddesi hükmüne göre; limited şirket ortakları, şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar ve bu kanun gereğince takibe tabi tutulurlar. Aynı kanuna 25.05.1995 tarihli 4108 sayılı Kanunla ilave edilen mükerrer 35. madde hükmüne göre de tüzel kişilerin malvarlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacakları, kanuni temsilcilerin şahsi malvarlıklarından bu kanun hükümlerine göre tahsil edilir.
5.4.Şu halde açıklanan yasa hükümleri gereğince murisin; "ortağı" ve "temsilcisi" olduğu şirketlerin, şirketin malvarlığından tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan vergi borcundan, şirket ortağı olarak "koyduğu sermaye hissesi oranında" doğrudan doğruya; "temsilcisi" olarak da şahsi sorumluğu olduğu gözetilerek, mahkemece uzman bilirkişi veya bilirkişiler eliyle murisin, "ortağı" ve "yasal temsilcisi" olduğu limited şirketlerin defter, kayıt ve belgeleri üzerinde inceleme yaptırılarak şirketin aktif ve pasifinin saptanması ve murisin şirketin kamu borcundan dolayı sermaye hissesi oranında şahsen sorumlu olacağı miktarın bu suretle belirlenmesi, amme alacağının şirketin malvarlığından tamamen tahsili mümkün ise bu halde davacıların borca batıklığın tespitini istemekte hukuki yararlarının bulunmayacağı gözetilerek isteğin reddedilmesi, aksi halde murisin ölüm tarihi itibariyle tespit edilen terekesinin aktifinin borcu karşılamaya yeterli olmaması halinde isteğin kabulüne karar verilmesi gerekmektedir.
5.5.Somut olayda, mahkemece davacı vekiline mirasın reddi hususunda özel yetkiyi içeren vekaletname sunması için süre verilmesi, sunduğu takdirde davaya devam edilmesi gerekir.
5.6.Öte yandan, davanın kabulüne karar verilmiş ise de mahkemece yapılan araştırma ve incelemeler hüküm kurmaya yeterli değildir. Terekenin aktif ve pasifine ilişkin tüm araştırmaların, mirasbırakanın ölüm tarihi esas alınarak yapılması gerekirken ölüm tarihi esas alınmaksızın araştırma yapılmıştır. Miras bırakanın ölüm tarihi itibariyle araç kaydı trafik tescil müdürlüğünden sorulmalı; dava dilekçesinde mirasbırakana ait olduğu belirtilen...,... plakalı araçların mirsabırakanın ölüm tarihinde mirasbırakan adına kayıtlı olup olmadığı belirlenmeli ve mirasbırakana ait olduğu anlaşılan araçların mirasbırakanın ölümü tarihi esas alınarak uzman bilirkişi aracılığıyla değeri belirlenerek terekenin aktif hesabında değerlendirilmelidir.
5.7.Ayrıca, mirasbırakanın hissedarı olduğu ... Petrol Ürünleri Ltd. Şti.'nin defter, kayıt ve belgeleri üzerinde inceleme yaptırılarak şirketin aktif ve pasifinin saptanması, amme alacağının şirketin malvarlığından tamamen tahsilinin mümkün olup olmadığının belirlenmesi, murisin şirketten tahsil edilemeyen kamu borcundan dolayı sermaye hissesi oranında şahsen sorumlu olacağı miktarın tespit edilmesi, şirketin aktif ve pasifinden mirasbırakanın hissesine düşen değer dikkate alınarak terekenin aktif ve pasif hesabında değerlendirilmesi gerekmektedir. Böylece, ölüm tarihi itibariyle, mirasbırakanın tüm malvarlığı ve borçları belirlenmeli, terekesinin pasifinin aktifinden fazla olduğunun anlaşılması durumunda terekenin borca batık olduğu kabul edilmelidir. Yukarıda açıklanan ilkeler gözetilmeksizin karar verilmiş olması nedeni ile kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 20.01.2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.