Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 2021/8532 Esas 2022/1443 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davalı aleyhine açılan muris muvazaasına dayalı tapu iptali ve tescil davasında, Yargıtay 1. Hukuk Dairesi'nin bozma ilamına uyularak yapılan duruşmada davanın reddine karar verildi. Davacı tarafından yapılan temyiz başvurusu sonrasında, Yargıtay 7. Hukuk Dairesi oy çokluğu ile kararın onanmasına karar verdi. Ancak bu karara karşı, bir üye karşı oy kullandı ve hak düşürücü süre sebebiyle davacının davanın kabul edilmesi gerektiğini savundu. Kararda belirtilen kanun maddeleri şöyledir: Türk Medeni Kanunu (TMK) madde 571 ve tenkis hakkı.

7. Hukuk Dairesi


MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 28.12.2005 gününde verilen dilekçe ile muris muvazaasına dayalı tapu iptali ve tescil olmadığı takdirde tenkis istenmesi üzerine Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 13.07.2021 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Mahkemece, Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin bozma ilamı doğrultusunda araştırma ve inceleme yapılarak verilmiş olan karar usul ve yasaya uygun bulunduğundan yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
28/02/2022 tarihinde oy çokluğu ile karar verildi.


(Muhalif)

İlk Derece Mahkemesinin 13.07.2021 tarihli kararı ile davanın reddine dair kararının davacı tarafından temyizi üzerine, Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin 28.02.2022 tarihli ilamı ile kararın oy çokluğu ile onanması kararına karşı muhalefet görüşü aşağıdaki şekilde açıklanmıştır:
1. Davacı tarafından açılan muris muvazaasına dayalı tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde tenkise yönelik davada, yapılan yargılamalar sonucu yerel mahkemece verilen iki ayrı karar, Yargıtay 1. Hukuk Dairesi tarafından iki kere bozulmuş ve sonucunda davaların reddine dair son karar Dairemiz temyiz incelemesine gelmiştir.
2. Çoğunluk ile aramızda oluşan görüş farklılığı TMK 571. maddesinde belirtilen tenkis davası açılabilmesi için belirlenen 1 yıllık sürenin dolup dolmaması noktasındadır.
3. TMK 571. maddesi hak düşürücü süre olarak belirlenmiş ve gerek taraflarca her zaman bildirilmesi imkanı bulunduğu, gerekse de hakim tarafından kendiliğinden dikkate alınması gerektiği belirgindir.
4. Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 08.06.2020 tarihli ikinci ilamında bu madde yönünden inceleme yapılması isteği açıklanmış ve yerel mahkemece bu ilama uyularak araştırma yapılmıştır.
5. Yerel mahkeme özellikle davacının 21.03.2006 tarihli cevaba cevap dilekçesinde geçen "Müvekkil ... 'ın, kooperatif hisselerinin devrinin davalının murise baskısı sonucu yapıldığı, hatta muris ... in davalıdan yana davacı kızına dert yandığı" şekilde ifadelerde bulunduğu, açıklamalarını esas alarak, miras bırakanın ölüm tarihi olan 15.05.2003 tarihinden önce bu deviri öğrenmiş olması sebebiyle, ölüm tarihinden itibaren 1 yıl geçtikten sonra dava açıldığı tespiti ile, mevcut tenkis davasını hak düşürücü süre sebebiyle reddetmiştir.
6. Davanın tapu iptali ve tescil kısmının reddi hususunda ihtilaf bulunmamakta, sadece tenkis kısmı yönünden değerlendirme yapılacağı açıktır.
7. TMK 571. maddesi, dava açabilmek için mirasbırakanın ölümünün bilinmesi yanında ayrıca mirasçının saklı payını ihlal eden bir kazandırmanın mevcut olmasının bilinmesini dava ön şartı olarak aramaktadır. Burada saklı payın ihlali olgusunun öğrenilmesi yeterli olup, saklı paya ne miktarda bir ihlalin olduğunun biliniyor olması gerekmektedir.
8. Ölümden önce mirasbırakanın tasarruflarının bilinmesi önemli olmayıp, önemli olan mirasbırakının ölümü ile mirasçı sıfatı kazanılacak olması sebebiyle, süreler en erken mirasbırakanın ölümü ile başlayabilecektir.
9. Saklı payı ihlal eden bir kazandırmanın kuvvetle muhtemel olduğunun bilinmesi hususu, ancak terekenin paylaşılması sırasında öğrenilebilir.
10. Bu durumda 1 yıllık hak düşürücü sürenin işlemeye başlaması bakımından esas alınan, saklı paylı mirasçının miras bırakanın ölüme bağlı ya da sağlararası tasarruflar yapmış olduğunu öğrendiği an değil, söz konusu tasarrufların kendi saklı payını zedelediğini öğrendiği andır.
Şöyle ki, saklı paylı mirasçı, miras bırakanın yapmış olduğu tasarruflardan haberdar fakat bu tasarrufların saklı payını ihlal etmeyeceğini düşünüyor olabilir. Buna karşılık, terekenin paylaşılması sırasında bu tasarruflar nedeniyle saklı payını olması gereken miktardan daha az elde etmişse, ihlali bu anda öğrendiği için süre de bu andan itibaren işlemeye başlar. (Zeynep Tokur, Tenkis, Yüksek Lisans Tezi, sayfa 141).
11. Bütün bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere davacının, yapılan kooperatif hisse devri işlemini, mirasbırakının ölümünden önce öğrenmesinin bir anlamının bulunmadığı, önemli olanın mirasçı sıfatını kazandıktan sonra saklı payının zedelendiğini kuvvetle muhtemel bilmesi olduğu gerçeği karşısında, mahkeme gerekçesinin yetersiz olduğu açıktır.
Mahkemece davacının, saklı payına tecavüz hadisesini kuvvetle muhtemel bildiği tarih araştırılacakken, ölümden önce tasarrufu bilmesi yetersiz sayılmış ve değerlendirme hatası yapıldığı görülmüştür.
12. Neticeten TMK 571. maddede belirtilen 1 yıllık hak düşürücü süresinin dolmadığı, davacının 10 yıllık süre içinde ve süresi içinde dava açtığı, bunun aksinin davalı tarafından ispat edilemediği hususu karşısında, mahkeme kararının bozularak varsa tenkis alacağı yönünden karar tesisi için mahalline iadesi gerekirken, hatalı değerlendirme sonucu kararın onanmasına ilişkin karara katılmadığımı karşı oy olarak belirtirim.

...